Akceptowalność: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Nie podano opisu zmian
Nie podano opisu zmian
Linia 1:
'''Akceptowalność''' – termin odnoszący się do [[wypowiedzenie|wypowiedzeń]], oznaczający zgodność danego wypowiedzenia z poczuciem językowym odbiorców komunikatu, inaczej jego sensowność. Brak elementu akceptowalności w komunikacie językowym nie oznacza jego [[gramatyczność|niegramatyczności]]. Twórcą koncepcji akceptowalności jest [[Noam Chomsky]]{{odn|Polański|1999|s=23}}.
 
Pojęcia akceptowalności nie należy mylić z koncepcją [[poprawność językowa|dopuszczalności normatywnej]], stosowaną w tradycji [[preskryptywizm (językoznawstwo)|preskryptywnej]].
 
== Istota akceptowalności ==
Według Chomsky’ego istnieje różnica między akceptowalnością a [[gramatyczność|gramatycznością]], która pozostaje w związku z różnicą między performancją i [[kompetencja językowa|kompetencją językową]] a pragmatyką i gramatyką – akceptowalność pozostaje w związku z performancją i pragmatyką, jako że ocena akceptowalności danego wyrażenia zależy zarówno od stopnia znajomości języka[[system językowy|systemu językowego]], jak i wiedzy ogólnej o świecie. Akceptowalność jest pojęciem względnym – to samo wyrażenie może być akceptowalne dla jednych a nieakceptowalne dla innych, np. polskie nienormatywne ''umią'' zamiast ''umieją'', ang. {{k|en|ain’t}} w miejscezamiast {{k|en|is not}}. PonadtoAkceptowalność akceptowalnośćuzależniona zależyjest również od kontekstu i sytuacjisytuacyjnego, np. wyrażenie ''po południu'' trudno jest ocenić w kategorii akceptowalności bez wiedzy, w jakimjakich kontekścieokolicznościach zostało użyte. Można jednak ocenić je w kontekście: ''Kiedy przyjdziesz? Po południu''. Ponadto akceptowalność nie ma jednolitej wartości i może występować w różnym stopniu nasilenia: według Polańskiego następujące wyrażenia można stopniować pod względem akceptowalności od najbardziej do najmniej akceptowalnego:
* Koń by się uśmiał z tego
* Pies by się uśmiał z tego
Linia 19 ⟶ 21:
 
== Bibliografia ==
* {{Cytuj książkę |tytuł = Encyklopedia językoznawstwa ogólnego |inniredaktor = [[Kazimierz Polański|Polański, Kazimierz]] (red.); |wydawca = Ossolineum |miejsce = Wrocław |data = 1999 |strony = |isbn =83-04-04445-5 |odn = tak}}
 
[[Kategoria:Gramatyka generatywna]]