Koncepcja ciągłości rzeki: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
lit.
Literówka
Znaczniki: Z urządzenia mobilnego Z wersji mobilnej (przeglądarkowej)
Linia 1:
'''Koncepcja ciągłości rzeki''' ({{lang|en}}'' river continuum, river-continum'') – funkcjonalne podejście do strefowości [[Ciek|cieków]], sformułowane w [[1980]] roku (Vannote R. L., Minshall G. W., Cummins K. W., Sedel J. R., Cushing C. E.), akcentujące ciągłość procesów ekologicznych i gradientowy charakter stref rzecznych. Od [[Źródło|źródeł]] do ujścia różne czynniki takie jak: szerokość i głębokość koryta, szybkość prądu, objętość masy wodnej, [[temperatura]], [[zawiesina]], [[natlenienie]], dopływ materii organicznej itd., zmieniają się w sposób ciągły. Gradienty geomorfologiczne, chemiczne i biologiczne tworzą ciągły system - ''continuum'' rzeczne. Nie można wyróżnić wyraźnych granic pomiędzy poszczególnymi [[strefowość cieków|strefami cieku]] ([[krenal]], [[rhitral]], [[potamal]]), gdyż przejścia są stopniowe i ciągłe.
 
Wzdłuż biegu rzeki zmienia się stosunek [[produkcja pierwotna|produkcji pierwotnej]] do [[oddychanie|respiracji]]. W górnych odcinkach, zalesionych, produkcja pierwotna jest niewielka, natomiast duży jest dopływ grubocząsteczkowego [[detrytus (ekologia)|detrytusu]], w [[biocenoza|biocenozie]] dominują [[rozdrabniacze]], liczni są [[zbieracze]]. W środkowych odcinkach [[rzeka|rzeki]], przy szerokim korycie nawet nadbrzeżne drzewa nie zacieniają całego cieku, w nurcie rozwijają się [[makrofity]], wzrasta intensywność autochtonicznej produkcji pierwotnej (stosunek produkcji do respiracji jest zrównoważony). W biocenozie dominują [[zdrapywacze]], liczni są [[zbieracze]] i [[filtratorzy]], nieliczni [[rozdrabniacze]]. W dolnym odcinku rzeki dopływ allochtomicznego detrytusu jest niewielki, zwiększa się produkcja pierwotna także za sprawą [[fitoplankton]]u (produkcja przeważa nad respiracją). W biocenozie dominują zbieraczazbieracze i filtratorzy. Drapieżcy są jednakowo liczni na całej długości cieku.
 
Koncepcja ciągłości rzeki odnosi się do modelowego cieku, którego górny odcinek znajduje się na terenie zalesionym. Na skutek m.in. antropogenicznych zmian w środowisku, odnotować można odstępstwa od tego modelu, także za sprawą czynników zaburzających strefowość: dopływ zanieczyszczeń organicznych, [[jezioro|jeziora]] przepływowe, zmiana spadku i szybkości prądu na terenach [[pojezierze|pojezierzy]], melioracyjna przebudowa koryta rzecznego, zanieczyszczenie wód, urządzenia hydrotechniczne.