Powierzchnia Roche’a: Różnice pomiędzy wersjami

[[Plik:RochePotential.jpg|thumb|250px|Potencjał ciała rotującego wraz z układem gwiazd o niejednakowych masach, w ich układzie podwójnym. Przekrój u dołu pokazuje płaszczyznę równikową układu. Pogrubiona linia o kształcie ósemki oznacza powierzchnie Roche’a obydwu składników. <math>L_1,</math>, <math>L_2</math> i <math>L_3</math> oznaczają punkty Lagrange’a, przez które materia może przepływać pomiędzy składnikami lub wypływać z układu]]

Jeżeli gwiazda w wyniku ewolucji, np. utraty momentu pędu orbitalnego lub masy, wypełnia swoją powierzchnię Roche'aRoche’a, a jej górne warstwy atmosfery wystają nieco ponad tę powierzchnię, to materia z gwiazdy zaczyna wypływać przez punkt L1 w kierunku drugiej towarzyszki. Wypływająca struga nie płynie wzdłuż osi łączącej środki obu gwiazd, ale ze względu na ruch orbitalny i wywołaną nim [[Efekt Coriolisa|siłę Coriolisa]] odchyla się. Jeżeli gwiazda, na którą opada materia, ma rozmiar niewielki w stosunku do promienia swojej powierzchni Roche’a, a jej pole magnetyczne jest niezbyt silne <!--??-->, materia tworzy wokół obiektu centralnego [[dysk akrecyjny]]. Przepływ masy pomiędzy gwiazdami, zachodzący w wyniku wypełniania przez jedną z nich swojej powierzchni Roche’a, ma duży wpływ na dalszą [[ewolucja gwiazd|ewolucję gwiazd]].

Pokrewnym, ale odrębnym pojęciem jest [[granica Roche’a]]. W obu przypadkach nazwa pochodzi od nazwiska [[Francja|francuskiego]] [[astronom]]a, [[Édouard Roche|Édouarda Roche'aRoche’a]].

\frac{r_1}{A} =: <math>0{,38+0,2\log}3<\frac{M_1}{M_2}<20</math>

\frac{r_1}{A}: = 0,46224\left(<math>\frac{M_1}{M_1+M_2}\right)^<0{1,}8</3}math>

W powyższej zależności, A oznacza separację składników, <math>r_1</math> jest promieniem sfery Roche’a wokół składnika o masie <math>M_1,</math>, zaś <math>M_2</math> oznacza masę towarzysza. Wzory te są zgodne z wynikami obliczeń numerycznych z dokładnością do 2%, a wspomniana praca doczekała się już ponad 800 cytowań w literaturze astrofizycznej.

<ref name="Paczyński1971">{{Cytuj pismo | nazwisko = Paczyński | imię = Bohdan | tytuł = Evolutionary Processes in Close Binary Systems | czasopismo = Annual Review of Astronomy and Astrophysics | wolumin = 9 | strony = 183-208183–208 | bibcode = 1971ARA&A...9..183P | język = en | data = wrzesień 1971 | doi = 10.1146/annurev.aa.09.090171.001151}}</ref>