Baszan: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
AndrzeiBOT (dyskusja | edycje)
m Bot poprawia linkowanie wewnętrzne oraz wykonuje inne drobne poprawki
Linia 1:
{{Współrzędne|33°01′04″N 35°50′08″E|umieść=na górze|dokładność=st}}
[[Plik:Ostjordanische Amoriterreiche.png|mały|Amoryckie królestwa na zachód od Jordanu: Baszan, królestwo Oga (pomarańczowy) i królestwo Sychona (zielony)]]
'''Baszan''', '''Batanea''', '''Trachonitis''' – bogaty w wodę głównie równinny region, zlokalizowany na wschód od [[Dolina Jordanu|rowu]] [[Jordan (rzeka)|Jordanu]]{{r|Schoville}}. Współcześnie na terytorium południowo-zachodniej [[Syria|Syrii]] i północno-zachodniej [[Jordania|Jordanii]].
 
== Nazwa ==
Linia 9 ⟶ 10:
 
== Baszan w czasach prehistorycznych ==
Naukowcy wskazują na dowody potwierdzające zamieszkiwanie regionu w [[paleolit|paleolicie]] przez ludy zbieracko-myśliwskie. Podczas prac wykopaliskowych archeolodzy nie natrafili na ślady [[tell]]ów z epok [[Epoka żelaza|żelaza]] i [[Epoka brązu|brązu]]. W czasach prehistorycznych Baszan przecinały trzy szlaki: północny trakt łączył [[Damaszek]], przez [[Banjas]] z [[Tyr (miasto)|Tyrem]], drugi wiódł z Damaszku, przez [[Al-Kunajtira (Syria)|Al-Kunajtirę]] i [[Geszer Benot Ja’akow|most Córek Jakuba]] do szlaku [[Via Maris]]{{r|Schoville}}. Odnoga Via Maris przekraczała Jordan na wschód od [[Bet Sze’an]] (dawne Scytopolis) i łączyła się z wiodącą doliną Jordanu Drogą Królewską{{r|Schoville}}{{r|Aharoni}}. [[Listy amarneńskie|Listy z Amarna]] wspominają dwa królewskie miasta [[Kanaan]]: Asztarot (Tall Asztara) i Baszan, położone w południowej części Baszanu{{r|Schoville}}.
 
== Baszan w Biblii ==
Obszar Baszanu ograniczony był według [[Księga Powtórzonego Prawa|Księgi Powtórzonego Prawa]] (Pwt 3,8–10) i [[Księga Jozuego|Księgi Jozuego]] (Joz 12,1–5) na południu – obszarem [[Gilead (region)|Gilead]] i rzeką [[Jarmuk]], na północy – górą [[Hermon]], od wschodu [[Salka|Salką]] i stokami [[Dżabal ad-Duruz (góra)|Dżabal ad-Duruz]], które według [[Księga Izajasza|Księgi Izajasza]] (Iz 2,13) i [[Księga Ezechiela|Księgi Ezechiela]] (Ez 27,6) były bogate w lasy dębowe.
 
Pastwiska Baszanu znajdowały się w kręgu zainteresowań starożytnych nomadów. Około XIII wieku p.n.e., według przekazu biblijnego, [[Żydzi|plemiona izraelskie]] pod wodzą [[Mojżesz]]a podbiły ten obszar, rządzony wówczas przez [[Amoryci|amoryckiego]] władcę [[Og]]a, pokonując go w [[Bitwa pod Edrei|bitwie pod Edrei]]{{r|Schoville}}. Baszan został przydzielony członkom rodów [[Jair (Stary Testament)|JairJaira]]a i [[Nobach]]a. Ich ojciec [[Manasses (syn Józefa)|Manasses]] otrzymał [[KanataKanawat|Kenat]]. W X wieku p.n.e. Baszan wszedł w skład [[Królestwo Izraela (państwo północne)|królestwa Izraela]]. Jednocześnie ekspansję na Baszan prowadziła sąsiednia [[Syria starożytna|Syria]], która zajęła najpierw [[Ramot w Gileadzie]], a w okresie panowania [[Jehu]] (IX wiek p.n.e.) – cały Baszan. Na krótko Izrael odzyskał Baszan w pierwszej połowie VIII wieku p.n.e. w okresie rządów [[Joasz (król Izraela)|Joasza]] i [[Jeroboam II|Jeroboama]], by w 732 roku p.n.e. utracić go na rzecz [[Asyria|Asyrii]] w czasach podbojów [[Tiglat-Pileser III|Tiglat-Pilesera III]].
 
W dobie [[Achemenidzi|Achemenidów]] (VI–IV wiek p.n.e.) Baszan wchodził w skład okręgu [[Asztarot|Karnaim]]. W [[Epoka hellenistyczna|epoce hellenistycznej]] (IV–I wiek p.n.e.) jako jednostka administracyjna nazywany był Bataneą. W latach 167–160 p.n.e. w trakcie [[Powstanie Machabeuszów|wojen machabejskich]] Baszan zajęli powstańcy. W 63 roku p.n.e. w czasach dominacji rzymskiej Baszan został włączony do królestwa [[Iturea]]. W 39 roku p.n.e. [[Cesarstwo Rzymskie|Rzymianie]] oddali Baszan [[Herod Wielki|Herodowi Wielkiemu]]. Pozostawał w ręku [[Dynastia herodiańska|dynastii herodiańskiej]] do śmierci [[Herod Agryppa II|Agryppy II]] w ostatniej dekadzie I wieku, po czym włączono go do [[Syria (prowincja rzymska)|Syrii]]. Około 300 roku Baszan włączono do [[Arabia Petraea|Arabii]] na skutek reform administracyjnych [[Dioklecjan]]a{{r|Negev}}.
Linia 27 ⟶ 28:
{{wikisłownik|Baszan}}
{{Kontrola autorytatywna}}
 
[[Kategoria:Kraje biblijne]]