Ablatyw: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
drobne techniczne |
akt. |
||
Linia 2:
[[Plik:Ablatyw.jpg|thumb]]
{{wikisłownik|ablatyw}}
'''Ablatyw''' ([[łacina|łac.]] ''ablativus,'' w języku polskim nazywany także '''pochodnikiem''') – [[przypadek]] w [[Aglutynacyjność|językach aglutynacyjnych]] i niektórych [[fleksja|fleksyjnych]], wyraża odchodzenie i oddzielanie się od czegoś (odwrotnie niż [[allatyw]]).
Ablatyw jest charakterystyczny dla [[łacina|łaciny]], która jako jedyny język europejski przechowała ten [[przypadek]] z pierwotnego zestawu ośmioprzypadkowej deklinacji praindoeuropejskiej. Spełnia też rolę narzędnika i miejscownika na zasadzie [[synkretyzm przypadków|synkretyzmu przypadków]] (w łacinie nie ma oddzielnego narzędnika, a miejscownik jest w zasadzie w zaniku) i poza tym ma funkcję syntaktyczną [[okolicznik]]a, czyli odpowiada na cały wachlarz pytań okolicznikowych, np. ''ablativus qualitatis'' (jaki?), ''ablativus instrumenti'' (czym?), ''ablativus auctoris'' (przez kogo?), ''ablativus temporis'' (kiedy?), ''ablativus modi'' (jak?), ''ablativus pretii'' (za ile?) – dużą część tych funkcji w języku polskim pełnią: narzędnik, miejscownik, dopełniacz lub wyrażenia okolicznikowe.
Jako osobny przypadek występuje ablatyw także w [[sanskryt|sanskrycie]] i w [[język awestyjski|awestyjskim]]. Występuje w [[Języki tureckie|językach turańskich]] (między innymi w [[Język tatarski|języku tatarskim]]), także w niektórych [[języki ugrofińskie|językach ugrofińskich]] np. w [[język fiński|języku fińskim]], gdzie oznacza oddzielenie desygnatów lub odchodzenie w sytuacji, gdy jeden znajduje się nad drugim: ''Ota kissa pöydältä!'' – weź kota ze stołu! (kot był wcześniej na stole). Pojawia się także w [[Języki tungusko-mandżurskie|językach tungusko-mandżurskich]] np. w [[Język mandżurski|mandżurskim]], gdzie odpowiada na pytania "od kogo/czego? skąd? od kiedy? którędy?" a tworzony jest poprzez dodanie końcówki ''-či''.
== Język tatarski ==
Linia 18:
== Bibliografia ==
* [http://tatar.com.ru/self.php/ Самоучитель татарского языка (Samouczek języka tatarskiego – rosyjskojęzyczny)]
*Jerzy Tulisow, ''Język mandżurski'', «Języki Azji i Afryki», Dialog, Warszawa, 2000, ISBN 83-88238-53-1
{{ka}}
| |||