Jezioro Aralskie: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m ort.
Julo (dyskusja | edycje)
drobne redakcyjne, int., drobne techniczne
Linia 47:
 
Pustynia powstała na dnie wyschłego jeziora nazywana jest Aral-kum, a jej powierzchnia wynosi 50 tys. km² i jest zanieczyszczona pestycydami i nawozami, spływającymi uprzednio do tego zbiornika wodnego. Wysychanie Jeziora Aralskiego miało także wpływ na klimat w Europie{{r|onet}}. Konsekwencje wysychania Jeziora Aralskiego:
 
* Konsekwencje '''klimatyczne i ekologiczne'''
:* Zmianyzmiany mezoklimatyczne (wzrost kontynentalności);
:* Degeneracjadegeneracja ekosystemów delt rzecznych;
:* Wzrostwzrost liczby burz piaskowych i solno-pyłowych;
:* Totalnetotalne wyniszczenie przemysłu rybackiego;
:* Skrócenieskrócenie okresu wegetacyjnego;
:* Spadekspadek produktywności pól;
* Konsekwencje zdrowotne
'''zdrowotne'''
:* Zwiększeniezwiększenie liczby osób zapadających na ciężkie choroby ([[padaczka]], [[tyfus]], [[zapalenie żołądka]], [[białaczka]]);
:* Wzrostwzrost kłopotów z oddychaniem ([[astma]], [[bronchit]]);
:* Uszkodzeniauszkodzenia płodów i wzrost śmiertelności niemowląt.
 
== Perspektywy ==
Linia 66 ⟶ 67:
Nie planuje się rewitalizacji południowej części jeziora w przewidywalnej przyszłości. Obszar objęty [[pustynnienie]]m jest zbyt duży, a parowanie wód zbyt intensywne, żeby podobne przedsięwzięcie było możliwe. Wschodni basen jeziora zanikł całkowicie w maju 2009 roku{{r|Wuste}}, jednak później został ponownie napełniony wodą z topniejącego [[śnieg]]u i [[wody gruntowe|wód gruntowych]]. Zachodni basen jest znacznie głębszy; budowa kanału, który odprowadzałby wody Amu-Darii bezpośrednio do tego zbiornika, mogłaby zmniejszyć jego zasolenie i umożliwić odrodzenie rybołówstwa w regionie{{r|rehabilitation}}. Jednak żadna z organizacji uczestniczących w pomocy obszarom dotkniętym tą katastrofą nie planuje wydatków na ten cel.{{fakt}}
 
Co więcej z badań geologicznych wynika, że poziom wody w Jeziorze Aralskim również w przeszłości podlegał dużym wahaniom i najprawdopodobniej zbiornik wielokrotnie wysychał, a potem samoistnie napełniał się wodą{{r|onet}}.
 
== Zagrożenia ==
Również coCo najmniej od lat 60. XX w. na znajdującej się na Jeziorze Aralskim wyspie [[Wyspa Odrodzenia|Wozrożdienija]] (Odrodzenia) znajdował się [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|sowiecki]] tajny [[poligon wojskowy|poligon]] [[broń biologiczna|broni biologicznej]]. Z powodu stale postępującego wysychania jeziora, mniej więcej pomiędzy czerwcem 2000 a czerwcem 2001 zanikł pas wody dzielący południowy brzeg wyspy od lądu stałego – terytorium [[Uzbekistan]]u. Od tego czasu żyjące w tym rejonie zwierzęta lądowe mogą bez przeszkód przemieszczać się pomiędzy byłym poligonem a otaczającym go lądem stałymterytorium, co w istotny sposób zwiększa niebezpieczeństwo niekontrolowanego i niedającego się przewidzieć rozprzestrzeniania z porzuconych laboratoriów nieznanych szczepów groźnych drobnoustrojów. W 2002 roku przeprowadzono ekspedycję, podczas której zneutralizowano 100–200 ton pozostawionego tam [[wąglik]]a.
 
Nowo powstała pustynia [[Aral-kum]], zajmująca obszar dawnego dna jeziora, jest skażona środkami ochrony roślin spłukiwanymi z pól przez kanały nawadniające. W rejonie tym wieją silne wiatry zachodnie, które przenoszą pył i zanieczyszczenia na odległość tysięcy kilometrów. Na obszarze wyschniętej misy jeziornej i okolicach występują burze solne – na podobieństwo burz piaskowych przenoszą one drobinki soli na ogromne odległości. Przyczynia się to do rozszerzania się strefy pustynnej, niszczenia upraw oraz ogromnejogromnego wzrostu zachorowalności na raka układu oddechowego, schorzenia wzroku i zmiany skórne.
 
== Zdjęcia satelitarne ==