Przesmyk Karelski: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m lit.,
Linia 13:
Północna część [[Przesmyk]]u dostała się we władanie podbijających fińskie ziemie [[Szwedzi|Szwedów]], którzy w 1293 założyli na swojej części Przesmyku twierdzę w [[Wyborg]]u (Viipuri). Stała się ona bazą wypadową do najazdów na ruską część [[Przesmyk]]u i inne ruskie ziemie. Obszary te w wyniku częstych wojen wielokrotnie były terenem walk i przedmiotem najazdów, co powodowało zniszczenia kraju i straty ludnościowe, np. w 1578 fińscy żołnierze, będącymi poddanymi szwedzkiego króla po zdobyciu [[klasztor]]u na wyspie [[Wałaam|Valamo]] zabili wszystkich [[prawosławie|prawosławnych]] mnichów z [[Monastyr Wałaamski|tamtejszego monastyru]]. Jakkolwiek zajmowane przejściowo przez Szwedów obszary Przesmyku do początku [[XVII wiek|XVII]] w. formalnie pozostawały częścią [[Rosja|Rosji]]. W 1610 [[Szwedzi]] zajęli teren Przesmyku i pewne inne obszary południowej Karelii oraz [[Ingria (Rosja)|Ingrię]], a w 1611 po półrocznym oblężeniu zdobyli [[Prioziersk|Käkisalmi]] (szw. Kexholm). Stan ten usankcjonowany został [[Pokój w Stołbowie|pokojem stołbowskim]] (Stolbova) z 1617. Zajęcie przez [[luteranizm|luterańską]] [[Szwecja|Szwecję]] ziem karelskich spowodowało exodus karelskiej, [[prawosławie|prawosławnej]] ludności do innych części Karelii oraz Rosji. Swoje domy opuściło około połowy wszystkich Karelów. Największa część spośród nich, ok. 25.000 – 30.000 osiadła w rejonie [[Twer]]u, tworząc grupę etniczną określaną mianem Karelów Twerskich. W latach 30. [[XX wiek|XX]] w. liczba Karelów rejonie Tweru była większa niż liczba Karelów w samej Karelii, co świadczy o skali migracji z początku XVII w. (W latach 1937 – 39 w okolicy Tweru, noszącego wówczas radziecką nazwę Kalinin funkcjonował [[Karelski Okręg Narodowościowy]]).
 
W 1710, w czasie [[III wojna północna|wojny północnej]] armia rosyjska odzyskała obszar Przesmyku, a oficjalnie pod władzę rosyjską powrócił onoon na mocy [[Pokój w Nystad|traktatu pokojowego z Nystad]] (fiń. Uusikaupunki) z 1721.
Od tego momentu Przesmyk wów należał do Rosji, zaś po aneksji przez ten kraj [[Finlandia|Finlandii]] w większości wszedł w skład autonomicznego [[Wielkie Księstwo Finlandii|Wielkiego Księstwa Finlandii]].
 
Po I wojnie światowej znaczna część Przesmyku Karelskiego znalazła się w granicach niepodległej Finlandii, która w rejonie tym przejęła granice po Wielkim Księstwie Finlandii. Ponieważ obecność granicy państwowej w pobliżu drugiego co do wielkości miasta [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]] mogła stanowić potencjalne zagrożenie, [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|Związek Radziecki]] w ultymatywnej formie zażądał przekazania tych terenów. Spodziewana odmowa miała być pretekstem do najazdu na Finlandię, ustanowienia w tym kraju władzy komunistycznej i prawdopodobnie włączenia go w skład ZSRR.