Peter Gröning (burmistrz Stargardu): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Mix321 (dyskusja | edycje)
Anulowanie wersji 57322017 autorstwa Mix321 (dyskusja)
Znacznik: Anulowanie edycji
Mix321 (dyskusja | edycje)
drobne redakcyjne
Linia 1:
{{dopracować|źródła=2013-03 }}
{{Biogram infobox
|imię i nazwisko = Peter Gröning
Linia 17 ⟶ 16:
'''Peter Gröning''' (ur. [[30 września]] [[1561]] r. w [[Stargard|Stargardzie]], zm. [[12 lutego]] [[1631]] r. tamże) – burmistrz Stargardu, fundator [[Collegium Groeningianum]].
 
== Życiorys ==
Urodzony 30 września 1561 r. w Stargardzie<ref name=":0">{{Cytuj |tytuł = Zachodniopomorskie/ Naukowcy badają miejsce pochówku burmistrza Stargardu z XVII w. |data dostępu = 2019-08-21 |opublikowany = Nauka w Polsce |url = http://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news%2C78305%2Czachodniopomorskie-naukowcy-badaja-miejsce-pochowku-burmistrza-stargardu-z |język = pl}}</ref>, w rodzinie stargardzkiego [[Kołodziej|stelmacha]] Petera i jego żony Gertrudy<ref name=":1">{{Cytuj |tytuł = info-wiadomo�ci Stargard, wiadomo�ci, aktualno�ci, informacje, dziennik |data dostępu = 2019-08-21 |opublikowany = wiadomosci.rii.pl |url = http://wiadomosci.rii.pl/index.php?H=7&HH=17359&title,%2520Peter%2520Gr%25F6ning,%2520Stargard,%2520krypta}}</ref>. Początkowo pobierał naukę w miejscowej Szkole Ratuszowej, ale porzucił ją w wieku 12 lat i został pisarzem u radcy dworu księcia pomorskiego i starosty w Słupsku, któremu towarzyszył w podróżach do Prus, Polski i Rosji. W 1578 r. pracował dla zarządcy zamku w Bytowie [[Antona von Zitzewitz]]<ref name=":2">{{Cytuj |tytuł = Znani Stargardzianie |data dostępu = 2019-08-21 |opublikowany = www.stargard.pl |url = https://www.stargard.pl/Znani-Stargardzianie}}</ref>.
 
Od 1580 r. pracował w kancelarii księcia wołogoskiego Ernesta Ludwika<ref name=":1" />. W [[1584]] został wybrany na rentmistrza w domenie w [[Jasienica (Police)|Jasienicy]]<ref name=":2" /><ref>{{Cytuj |tytuł = Bürgermeister Peter Gröning |data dostępu = 2019-08-21 |opublikowany = www.heimatkreis-stargard.de |url = http://www.heimatkreis-stargard.de/Buergermeister/Peter-Groening.htm}}</ref>. Po odejściu w 1588 r. ze służby księcia Ernesta Ludwika wrócił do Stargardu<ref name=":0" /> i został kupcem (płody rolne, wełna, sól) i udzielał pożyczek<ref name=":1" />. W [[1590]] r. został radnym Rady Miejskiej w Stargardzie<ref name=":0" />, potem skarbnikiem<ref name=":1" />, a w [[1616]] r. burmistrzem<ref name=":0" />. Był także Nadwornym Radcą Księcia Pomorskiego [[Jan Fryderyk|Jana Fryderyka]].
 
Peter Gröning zmarł [[12 lutego]] [[1631]] r.<ref name=":2" /> i został pochowany w kaplicy jego imienia{{Fakt|data=2019-08}} w [[Kolegiata Najświętszej Maryi Panny Królowej Świata w Stargardzie|Kolegiacie Mariackiej]]<ref name=":1" />. W swoim testamencie przekazał 20 000 guldenów na fundację dla ubogich i zdolnych<ref name=":0" />. Jego realizację powierzono adwokatowi Królewskiego Sądu Nadwornego w Stargardzie [[Samuel Neander|Samuelowi Neanderowi]].
 
Fundacja Gröninga została potwierdzona [[5 maja]] [[1631]] r. przez księcia pomorskiego [[Bogusław XIV|Bogusława XIV]], który przeznaczył drewno na budowę auli szkolnej<ref name=":1" />. W [[1633]] r. otworzono ''Collegium Groeningianum'' (Kolegium Gröninga)<ref name=":0" />. Zarządzeniem króla Prus Fryderyka Wilhelma z 25 lipca 1714 r. przekształcono szkołę w uczelnię akademicką<ref name=":2" />, a w [[1812]] r. przekształcono je w ''Gymnasium Groeningianum'' (Gimnazjum Gröninga, od [[1882]] r. posiadało ono nowy gmach). W tej formie szkoła funkcjonowała do [[1945]] r., obecnie działa tam [[I Liceum Ogólnokształcące im. Adama Mickiewicza w Stargardzie|I Liceum Ogólnokształcące]].