Stela Sargona II z Cypru: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Paweł Ziemian BOT (dyskusja | edycje)
m Dodaję nagłówek przed Szablon:Przypisy
WP:SK, int.
Linia 1:
[[FilePlik:Sargon II relief Vorderasiatisches Museum Berlin.jpg|thumb|200px|Stela Sargona II z Cypru (zbiory Muzeum Pergamońskiego w Berlinie)]]
'''Stela Sargona II z Cypru''' – kamienna stela odnaleziona w 1844 roku w Kition (ob. [[Larnaka]]) na [[Cypr (wyspa)|Cyprze]]<ref>Radner K., ''The stele of Sargon II of Assyria...'', s. 429.</ref>. Na steli tej, wykonanej na rozkaz [[Asyria|asyryjskiego]] króla [[Sargon II|Sargona II]] (722–705 p.n.e.), znajduje się przedstawienie reliefowe z wizerunkiem tego władcy oraz inskrypcją klinową opisująca jego dokonania. Obecnie zabytek znajduje się w [[Muzeum Pergamońskie|Muzeum Pergamońskim]] w [[Berlin]]ie (nr inw. VA 968), a jego kopia wystawiana jest w [[Muzeum Archeologiczne w Larnace|Muzeum Archeologicznym w Larnace]]<ref name=Radner431>Radner K., ''The stele of Sargon II of Assyria...'', s. 431.</ref>.
 
== Opis ==
Wykonana z bazaltu stela ma wysokość 209 cm, szerokość 68 cm i grubość 32-33 cm<ref name=Radner431 />. Pierwotnie grubość tego zabytku wynosiła ok. 45-46 cm, ale w 1846 roku odcięto tylną część steli, aby ułatwić w ten sposób jej przewóz do Berlina<ref name=Radner431 />. Odcięcie tylnej części steli spowodowało uszkodzenie inskrypcji klinowej pokrywającej jej boki<ref name=Radner431 />. Nie wiadomo obecnie, gdzie znajduje się odcięta część steli<ref name=Radner431 />.
 
Linia 19:
* kol. III 62-74 – przekleństwa i klątwy na wszystkich tych, którzy chcieliby stelę uszkodzić lub zniszczyć<ref>Radner K., ''The stele of Sargon II of Assyria...'', s. 433–434.</ref>.
 
Nie ma pewności co do tego, czy stela wykonana została na wyspie, czy też przywieziona ze stałego lądu<ref name=Radner432>Radner K., ''The stele of Sargon II of Assyria...'', s. 432.</ref>. Nie wiadomo też dokładnie, gdzie była pierwotnie ustawiona. W swej inskrypcji Sargon II wspomina jedynie, iż wzniósł tę stelę „[naprzeciw góry] Ba'al-harri, góry [dominującej n]ad krajem Adnana” (kol. III 52-53)<ref name=Radner432 />. Radner identyfikuję tą górę z górą Stawrowouni (wys. 689 m), leżącą na północny- wschód od Larnaki<ref>Radner K., ''The stele of Sargon II of Assyria...'', s. 433.</ref>.
 
Adnana (ob. Cypr) wzmiankowana jest w rocznikach królewskich Sargona II z [[Dur-Szarrukin]]<ref name=Radner434>Radner K., ''The stele of Sargon II of Assyria...'', s. 434.</ref>. Zgodnie z nimi w końcowym okresie swego panowania, najprawdopodobniej pomiędzy 709 a 707 r. p.n.e., Sargon II wyruszyć miał nad Morze Śródziemne, aby dopomóc tam swemu sojusznikowi, królowi [[Tyr (miasto)|Tyru]], w odzyskaniu przez niego kontroli nad jego wasalami – siedmioma królami z Ja' na wyspie Adnana<ref name=Radner434 />. Ja' było w owym czasie częścią Cypru zdominowaną przez królestwo Tyru, które traktowało tamtejsze miasta-państwa jako swych wasali<ref>Radner K., ''The stele of Sargon II of Assyria...'', s. 435.</ref>. Wyprawa ta zakończyć się musiała powodzeniem, gdyż wkrótce potem do przebywającego w Babilonie Sargona II przybyli z darami wysłannicy z Adnany<ref name=Radner434 />. Zdaniem uczonych jednym z następstw tej wizyty było właśnie ustawienie na Cyprze steli Sargona II (ok. 707 r. p.n.e.)<ref name=Radner434 />. Stela ta wyznaczać miała najprawdopodobniej zachodnią granicę wpływów tego władcy, gdyż zgodnie z jego inskrypcjami jego imperium rozciągać się miało właśnie od wyspy Adnana na Morzu Zachodzącego Słońca aż do wyspy Dilmun na Morzu Wschodzącego Słońca<ref name=Radner440>Radner K., ''The stele of Sargon II of Assyria...'', s. 440.</ref>. Sam Cypr najprawdopodobniej nigdy nie został przez Asyryjczyków podbity, gdyż poza stelą nie odkryto tam żadnych archeologicznych pozostałości, które świadczyłyby o obecności Asyryjczyków na Cyprze w końcu VIII i w VII w. p.n.e.<ref name=Radner440 />
Linia 26:
{{Przypisy}}
 
== Bibliografia ==
* Radner K., ''The stele of Sargon II of Assyria at Kition: A focus for an emerging Cypriot identity?'', w: Rollinger R. i in., ''Interkulturalität in der Alten Welt: Vorderasien, Hellas, Ägypten und die vielfältigen Ebenen des Kontakts'', Wiesbaden 2010, s. 429–449.