Wikipedia

Doktor: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
→‎Polska: aktualizacja
poprawa przek., WP:SK; +reorganizacja artykułu - główny wątek powinien dotyczyć stopnia doktora = PhD, opis innych znaczeń w USA i UK przenoszę do uwag; aktualizacja stanu prawnego w Polsce
Linia 1:
{{Przekierowanie|doktor|[[Doktor (ujednoznacznienie)|inne znaczenia tego słowa]]}}
'''Doktor''' ([[łacina|łac.]] ''doctor'', '= nauczyciel, mistrz'; w skrócie: dr) – stopień naukowy nadawany przez jednostki naukowe (uniwersytety lub ich wydziały, instytuty itp.) osobom, które obroniły swoje rozprawy doktorskie. W Polsce stopień doktora może być [[Stopnie naukowe w Polsce|stopieństopniem naukowynaukowym]] lub stopieństopniem w zakresie sztuki.
 
ŹródłemW nieporozumieńróżnych w używaniu stopniakrajach doktorastosowane jest inneróżne nazewnictwo itego znaczeniestopnia, teja nazwytakże wmoże systemachmieć stopnion naukowychróżne wznaczenia, różnychco krajach,może aprowadzić zwłaszczado nieporozumień. różniceRóżnice występują zwłaszcza pomiędzy [[Europa kontynentalna|Europą kontynentalną]] a [[Wielka Brytania|Wielką Brytanią]] i [[Stany Zjednoczone|USA]]. Znajomość tych różnic i odpowiednich skrótów jest przydatna m.in. w korespondencji pomiędzy instytucjami naukowymi.
 
== Kraje anglosaskie ==
[[Plik:Cardiff University Graduation Ceremony.jpg|thumb|Ceremonia wręczenia dyplomów w [[Cardiff University]]. Dyplomy wręczane są przez senat uczelni (na scenie) zarówno studentom, jak i doktorantom (na widowni bezpośrednio przed sceną). Na balkonie widowni siedzą rodziny i znajomi absolwentów]]
 
Zasadniczo odpowiednikiemOdpowiednikiem polskiego stopnia doktora jest w nomenklaturze[[Kraje anglosaskie|krajach anglosaskiejanglosaskich]] (USA i Wielka Brytania) stopień ''Doctor of Philosophy'' skracany jako ''PhD'', ''Ph.D.'' lub ''D.Phil.'' Niezależnie od tego przepisy{{refn|grupa=uwaga|Przepisy i tradycja amerykańska (w mniejszym stopniu brytyjska) dopuszczają kilkadziesiąt innych, równoważnych tytułów doktorskich dla poszczególnych dziedzin wiedzy i fakultetów. W Wielkiej Brytanii istnieje także „mały doktorat” – stopień ''MPhil'' przyznawany osobom, które rozpoczęły studia doktorskie, ale z jakichś względów ich osiągnięcia (np. oryginalność pracy) nie były wystarczające do przyznania tytułustopnia ''PhD''.▼
W [[Kraje anglosaskie|krajach anglosaskich]] (a zwłaszcza USA) w niektórych dziedzinach istnieje zwyczaj nadawania po zakończeniu studiów „zawodowego” stopnia doktora (ang. ''First–Degree Doctorate'' lub ''First–professional Doctorate''), np. ''D.D.S.'' – ''Doctor of Dental Surgery'', ''J.D.'' – ''Juris Doctor'', ''M.D.'' – ''Medical Doctor'', ''D.P.T.'' – ''Doctor of Physical Therapy'', ''D.V.M.'' – ''Doctor of Veterinary Medicine'', ''Psy.D.'' – ''Doctor of Psychology'', ''Pharm.D.'' – ''Doctor of Pharmacy''. Kandydaci na tego typu studia zawodowe muszą mieć już tytuł [[Licencjat|licencjata]] (Bachelor's Degree) lub [[Magister|magistra]] (Master's Degree).▼
 
▲WPonadto [[Kraje– anglosaskie|krajachzwłaszcza anglosaskich]]w (aUSA zwłaszcza USA)– w niektórych dziedzinach istnieje zwyczaj nadawania po zakończeniu studiów „zawodowego” stopnia doktora (ang. ''First–Degree Doctorate'' lub ''First–professional Doctorate''), np. ''D.D.S.'' – ''Doctor of Dental Surgery'', ''J.D.'' – ''Juris Doctor'', ''M.D.'' – ''Medical Doctor'', ''D.P.T.'' – ''Doctor of Physical Therapy'', ''D.V.M.'' – ''Doctor of Veterinary Medicine'', ''Psy.D.'' – ''Doctor of Psychology'', ''Pharm.D.'' – ''Doctor of Pharmacy''. Kandydaci na tego typu studia zawodowe muszą mieć już tytuł [[Licencjat|licencjatalicencjat]]a (Bachelor's Degree) lub [[Magister|magistra]] (Master's Degree).
▲Zasadniczo odpowiednikiem polskiego stopnia doktora jest w nomenklaturze anglosaskiej (USA i Wielka Brytania) stopień ''Doctor of Philosophy'' skracany jako ''PhD'', ''Ph.D.'' lub ''D.Phil.'' Niezależnie od tego przepisy i tradycja amerykańska (w mniejszym stopniu brytyjska) dopuszczają kilkadziesiąt innych, równoważnych tytułów doktorskich dla poszczególnych dziedzin wiedzy i fakultetów. W Wielkiej Brytanii istnieje także „mały doktorat” – stopień ''MPhil'' przyznawany osobom, które rozpoczęły studia doktorskie, ale z jakichś względów ich osiągnięcia (np. oryginalność pracy) nie były wystarczające do przyznania tytułu ''PhD''.
 
Innym rodzajem doktoratów, przyznawanych w Wielkiej Brytanii (obecnie rzadko), są tzw. „wyższe doktoraty” (ang. ''Higher Doctorates'' lub ''Doctor of Science'' skracany do ''Sc.D.''). Mają one głównie znaczenie prestiżowe i odpowiadają stopniowi doktora [[habilitacja|doktora habilitowanego]].}}
 
== Polska ==
W Polsce stopień naukowy doktora nadaje się w drodze [[przewód doktorski|przewodu doktorskiego]]<ref name=U2003/> lub postępowania doktorskiego<ref name="U2.0"/> osobie, która ma [[tytuł zawodowy]] magistra, magistra inżyniera, [[lekarz]]a lub inny równorzędny{{refn|grupa=uwaga|Wymóg ten nie dotyczył beneficjentów programu „Diamentowy Grant”<ref name=U2003/>. Program ten nie jest kontynuowany<ref name="U2.0"/>, ale uprawnienia jego beneficjentów zostały zachowane<ref name=Przepisy>Ustawa z dnia 3 lipca 2018 r. Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce ({{Dziennik Ustaw|2018|1669}}).</ref>}}, zdała egzaminy doktorskie i obroniła [[rozprawa (nauka)|rozprawę doktorską]] ([[dysertacja|dysertację]]). Stopień naukowy doktora nadawany jest przez [[Uczelnie w Polsce|uczelnie]] i [[Jednostka naukowa|jednostki naukowe]] mające odpowiednie uprawnienia. Uprawnienia uzależnione są m.in. od liczby zatrudnionych w nich osób z tytułem naukowym [[profesor]]a lub stopniem naukowym doktora habilitowanego ([[samodzielny pracownik nauki|samodzielni pracownicy nauki]])<ref name=U2003/>, a od 2018 r. także osób ze stopniem doktora<ref name="U2.0"/>.
 
Dysertacja doktorska powinna stanowić oryginalne rozwiązanie problemu naukowego lub artystycznego oraz wykazywać ogólną wiedzę teoretyczną kandydata w danej [[dyscyplina naukowa|dyscyplinie naukowej]] lub artystycznej, a także umiejętność samodzielnego prowadzenia pracy naukowej lub artystycznej. Rozprawa ta jest opracowywana i pisana pod kierunkiem promotora ([[łacina|łac.]] ''promoveo'' – „posuwać, przesuwać naprzód”), którym może być samodzielny pracownik nauki, wyznaczony przez uprawnione do tego gremium. Obrona dysertacji jest publiczna, tzn. termin jej jest ogłaszany i każdy ma prawo w niej uczestniczenia oraz zadawania pytań [[doktorant]]owi dotyczących tematu [[praca dyplomowa|pracy doktorskiej]]. Formalnie przewódnadanie doktorskistopnia doktora jest zamykanykończone przysięgą doktorską (w której treści zawarte jest przyrzeczenie poszukiwania prawdy i niesprzeniewierzania się zasadom [[etyka|etyki]] naukowej).{{refn|grupa=uwaga|
Wyższym stopniem naukowym w Polsce i niektórych innych krajach jest stopień naukowy [[habilitacja|doktora habilitowanego]]. Nadawany jest w drodze przewodupostępowania habilitacyjnego, do którego może być dopuszczona osoba, która ma stopień naukowy doktora i wniosła udokumentowany ([[publikacja naukowa|publikacje naukowe]]) znaczny wkład naukowy lub artystyczny.}}.▼
 
Zasady przyznawania stopnia naukowego doktora i(oraz doktora habilitowanego) w Polsce do 2018 r. określała [[ustawa]] z 2003 o stopniach i tytułach (naukowych i w zakresie sztuki)<ref name=U2003>Ustawa z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz stopniach i tytule w zakresie sztuki ({{Dziennik Ustaw|2017|1789}} ze zm.).</ref>, znowelizowanauzupełniona ustawąrozporządzeniami zMinistra 2011Nauki i Szkolnictwa Wyższego r.<ref>UstawaOstatni zakt dniaprawny 18w marcatej 2011sprawie r.to oRozporządzenie zmianieMinistra ustawyNauki -i PrawoSzkolnictwa oWyższego szkolnictwiez wyższym,dn. ustawy19 ostycznia stopniach2018 naukowychr. iw tytulesprawie naukowymszczegółowego oraztrybu oi stopniachwarunków iprzeprowadzania tytuleczynności w zakresieprzewodzie sztukidoktorskim, w postępowaniu habilitacyjnym oraz ow zmianiepostępowaniu niektórycho innychnadanie ustawtytułu profesora ({{Dziennik Ustaw|2011|842018|455261}}).</ref>. Od 2018 r. obowiązuje ustawa z dnia 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce<ref name="U2.0">Ustawa z dnia 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce ({{Dziennik Ustaw|2018|1668}} ze zm.).</ref>. Poprzednie polskie uregulowania nie wymagały bezwzględnie posiadania przez kandydata tytułu zawodowego magistra lub równorzędnego (choć zasada ta zazwyczaj była przestrzegana) i zdarzały się nadzwyczajne przypadki nadawania stopnia naukowego doktora osobom bez studiów wyższych (np. [[Lwowska szkoła matematyczna|matematykowi lwowskiemu]], późniejszemu profesorowi, [[Stefan Banach|Stefanowi Banachowi]]). W niektórych innych krajach również zazwyczaj do przyznania stopnia naukowego doktora potrzebny jest dyplom ukończenia uczelni wyższej.▼
▲Wyższym stopniem naukowym jest stopień naukowy [[habilitacja|doktora habilitowanego]]. Nadawany jest w drodze przewodu habilitacyjnego, do którego może być dopuszczona osoba, która ma stopień naukowy doktora i wniosła udokumentowany ([[publikacja naukowa|publikacje naukowe]]) znaczny wkład naukowy lub artystyczny.
 
▲Zasady przyznawania stopnia naukowego doktora i doktora habilitowanego w Polsce do 2018 r. określała [[ustawa]] z 2003 o stopniach i tytułach (naukowych i w zakresie sztuki)<ref name=U2003>Ustawa z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz stopniach i tytule w zakresie sztuki ({{Dziennik Ustaw|2017|1789}}).</ref>, znowelizowana ustawą z 2011 r.<ref>Ustawa z dnia 18 marca 2011 r. o zmianie ustawy - Prawo o szkolnictwie wyższym, ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki oraz o zmianie niektórych innych ustaw ({{Dziennik Ustaw|2011|84|455}}).</ref> Od 2018 r. obowiązuje ustawa z dnia 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce<ref name="U2.0">Ustawa z dnia 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce ({{Dziennik Ustaw|2018|1668}}).</ref>. Poprzednie polskie uregulowania nie wymagały bezwzględnie posiadania przez kandydata tytułu zawodowego magistra lub równorzędnego (choć zasada ta zazwyczaj była przestrzegana) i zdarzały się nadzwyczajne przypadki nadawania stopnia naukowego doktora osobom bez studiów wyższych (np. [[Lwowska szkoła matematyczna|matematykowi lwowskiemu]], późniejszemu profesorowi, [[Stefan Banach|Stefanowi Banachowi]]). W niektórych innych krajach również zazwyczaj do przyznania stopnia naukowego doktora potrzebny jest dyplom ukończenia uczelni wyższej.
 
== Rosja, Białoruś ==
Linia 30 ⟶ 29:
== Zobacz też ==
{{wikisłownik|doktor}}
* [[Doktor honoris causa|doctor honoris causa]]
* [[tytuł naukowy profesora]]
* [[pracownik naukowy]]
 
== Uwagi ==
{{Uwagi}}
 
== Przypisy ==
{{Przypisy}}
 
 
{{Etapy edukacji w Polsce}}
{{ka}}
 
[[Kategoria:Stopnie i tytuły naukowe]]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Doktor”