Wersja z 15:49, 19 wrz 2019 edytuj 37.47.198.67 (dyskusja) drobne redakcyjne ← poprzednia edycja		Wersja z 23:48, 19 wrz 2019 edytuj anuluj edycję 2a01:11bf:610:8b00:19d1:8462:6b47:8388 (dyskusja) drobne redakcyjne następna edycja →
Linia 1: '''Eufemizm''' (z [[Język grecki\|gr.]] ευφημισμός – ''euphēmismós'', od ''eu'' dobrze i ''phemi'' mówić), '''meliorativum'''{{odn\|Mistrík\|1993\|s=133}}{{odn\|Pavlovič\|2012\|s=20}}, '''melioratyw'''{{odn\|Mistrík\|1993\|s=133}}<ref>{{Cytuj \| url=https://ispan.waw.pl/cnis/m.htm \| tytuł=m \| praca=Słownik słów kluczowych językoznawstwa slawistycznego \| opublikowany=Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk \| data dostępu=2019-09-09}}</ref> – słowa lub połączenie wyrazowe zastępujące określenia, które ze względu na [[tabu]] kulturowe czy religijne, na [[Przesąd\|zabobon]], na [[cenzura\|cenzurę]] lub autocenzurę (polityczną lub obyczajową) czy też na normy towarzyskie, [[pruderia\|pruderię]], współczucie ([[empatia]]), [[Poprawność polityczna\|poprawność polityczną]], delikatność, uprzejmość, dobre wychowanie mówiącego/piszącego nie może lub nie powinno być używane. Eufemizm powinien mieć przynajmniej jedną cechę wspólną ze słowem, które zamienia. Powinien także wywoływać pozytywne lub neutralne skojarzenia, co jest niejednokrotnie jedynym kryterium odróżniającym go od [[dysfemizm]]u i [[wulgaryzm]]u. Eufemizm powstaje w procesie eufemizacji, który ma na celu wytworzenie określenia pozbawionego pewnych [[konotacja (językoznawstwo)\|konotacji]]{{odn\|Zdeňka\|2017}}. Może to nastąpić poprzez zastosowanie słów obcych, naukowych, wyrazów wyrażających niższy stopień nasilenia pewnego zjawiska, a także poprzez posłużenie się różnymi zabiegami stylistycznymi (np. [[metafora\|metaforą]] lub [[metonimia\|metonimią]]){{odn\|Zdeňka\|2017}}. Eufemizmy stosowane są często w stylu komunikacji publicznej{{odn\|Mistrík\|1993\|s=133}}. Linia 23: * ''przyjaciółka'' – zamiast – ''kochanka'' * ''postprawda'' – zamiast – ''kłamstwo'', ''fałsz'' * ''film z kiepskimi dialogami'' – zamiast – ''film pornograficzny'' Eufemizmy przyczyniają się do ewolucji [[słownictwo\|zasobu słownego]] języka. Zdarza się niekiedy, że wyrażenia funkcjonujące jako eufemizmy stają się z czasem pełnoprawnymi synonimami. Linia 32: * [[metafora\|metafory]]; * [[peryfraza\|peryfrazy]]; * [[litota\|litoty]] (polegające na użyciu zaprzeczenia antonimu słowa, np. ''niechudy'', ''nieurodziwy'' zamiast ''gruby'' i ''brzydki'', itp.) == Zobacz też == Linia 43: == Bibliografia == * {{Cytuj książkę \|~~imię~~nazwisko= ~~Anna~~Dąbrowska \|~~nazwisko~~imię=~~Dąbrowska~~ Anna \|tytuł = Słownik eufemizmów polskich: czyli w rzeczy mocno, w sposobie łagodnie \|url = https://www.worldcat.org/oclc/71018039\|rok= 2005 \|isbn = 8301145048 \|wydanie = 2 \|miejsce = Warszawa \|wydawca = Wydawnictwo Naukowe PWN \|oclc = ~~71018039 \|url = https://www.worldcat.org/oclc/~~71018039}} * {{Cytuj książkę\|nazwisko= Karlík\|imię=Petr\|nazwisko2=Nekula\|imię2= Marek\|autor link2=Marek Nekula\|autor link3=Jana Pleskalová\|nazwisko3=Pleskalová \|imię3=Jana\|tytuł=Nový encyklopedický slovník češtiny \|nazwisko r= Hladká \|imię r=Zdeňka \|rok=2017 \|rozdział=EUFEMISMUS \|adres rozdziału=https://www.czechency.org/slovnik/EUFEMISMUS \|język=cs \|odn=tak}} * {{Cytuj książkę\|autor link=Jozef Mistrík~~\|imię=Jozef~~\|nazwisko=Mistrík\|imię=Jozef\|tytuł=Encyklopédia jazykovedy\|wydanie=1\|rok=1993\|isbn =8021502509\|miejsce=Bratysława\|wydawca=Obzor\|oclc=29200758 \|język=sk\|odn=tak}} * {{Cytuj książkę\|nazwisko=Pavlovič\|imię=Jozef\|tytuł=Lexikológia slovenského jazyka. Kompendium náuky o slovnej zásobe\|url=http://pdf.truni.sk/download?e-skripta/lexikologia.pdf~~\|odn=tak\|imię=Jozef\|nazwisko=Pavlovič~~\|miejsce=Trnava\|rok=2012\|język=sk~~\|tytuł=Lexikológia slovenského jazyka. Kompendium náuky o slovnej zásobe~~\|wydawca=Pedagogická fakulta Trnavskej univerzity\|isbn=978-80-8082-564-5\|odn=tak}} [[Kategoria:Metafory]]

Eufemizm: Różnice pomiędzy wersjami