|
=== Trzeci okres systemu kartkowego ===
DrugiTrzeci okres systemu kartkowego rozpoczęło wprowadzenie kartek na cukier w lipcu 1976 r.<ref>{{Cytuj stronę |url = http://www.ipsb.nina.gov.pl/a/artykul/proby-reform-realnego-socjalizmu-gospodarka-prl-1956-1989 |tytuł = Próby reform realnego socjalizmu (gospodarka PRL – 1956-1989) |nazwisko = Morawski |imię = Wojciech |opublikowany = Internetowy Polski Słownik Biograficzny |data = |data dostępu = 2016-12-22}}</ref> przez [[Rząd Piotra Jaroszewicza i Edwarda Babiucha|rząd Piotra Jaroszewicza]], najpierw drukowanych z licznymi zabezpieczeniami, niemal jak [[banknot]]y, później coraz bardziej uproszczonych. Zniesiono je 1 listopada 1985 r., czyli niemal po 10 latach. W trakcie [[Sierpień 1980|wydarzeń sierpniowych z 1980]] jednym z [[21 postulatów MKS|21 postulatów]] było wprowadzenie kartek na mięso<ref>[http://www.polskaludowa.com/opozycja/dokumentacja/21_postulatow.htm Tekst 21 postulatów].</ref>, które faktycznie wprowadzono 28 lutego 1981 r. Na skutek stale narastających trudności gospodarczych system kartkowy rozszerzono 30 kwietnia 1981 r., obejmując nim oprócz mięsa także wszelkie przetwory mięsne, [[masło]], [[Mąka|mąkę]], [[ryż]] i [[Kasza|kaszę]]<ref name=":1">{{Cytuj |autor = Andrzej Zawistowski |tytuł = Bilety do sklepu. Handel reglamentowany w PRL, PWN, Warszawa 2017, s. 18, 29, 243, 257, 392. |data =}}</ref>.
1 września 1981 r. system kartowykartkowy objął też mydło i [[proszek do prania]]. Po wprowadzeniu [[Stan wojenny w Polsce (1981–1983)|stanu wojennego]] 13 grudnia 1981 r. system kartkowy był stopniowo rozszerzany na kolejne grupy towarów, m.in. [[Czekolada|czekoladę]], [[Napój alkoholowy|alkohol]], [[Benzyna|benzynę]] i wiele innych, osiągając zakres znacznie szerszy niż w czasie okupacji podczas [[II wojna światowa|II wojny światowej]]<ref>[http://www.polskaludowa.com/kalendarium/1981-1985.htm Kalendarium 1981–1985], polskaludowa.com.</ref>. W szczytowym okresie reglamentacji w [[Polska Rzeczpospolita Ludowa|PRL]] jako dowody zakupu stosowano również np. książeczki zdrowia dziecka, w których sklepy zobowiązane były wstemplowywać każdy zakup [[Wata|waty]], pieluch, [[mleko|mleka]] w proszku, masła itp., albo np. pokwitowania z punktów skupu [[Makulatura|makulatury]], uprawniające do zakupu [[Papier toaletowy|papieru toaletowego]] w relacji 1 rolka za kilogram makulatury<ref name=":1" />.
Reglamentację [[Benzyna|benzyny]] realizowano nieco inaczej; najpierw stacje benzynowe miały obowiązek podczas każdego tankowania wbijać stosowny [[stempel (biuro)|stempel]] w dowodach opłaty [[Ubezpieczenie (umowa)|składki ubezpieczeniowej]] pojazdu, potem zaczęto wydawać odpowiednie karty do stemplowania, wreszcie „standardowe” kartki z wycinanymi kuponami. Funkcjonowały jeszcze specjalne kartki na benzynę z wypisywaną uznaniowo ilością tankowanego paliwa (w odróżnieniu od wydawanych przez [[Powszechny Zakład Ubezpieczeń|PZU]] dla wszystkich posiadaczy [[Samochód|samochodów]] i [[motocykl]]i – był problem z [[motorower]]ami, które nie były ubezpieczane). Był to rodzaj wyróżnienia (w gestii dyrektorów większych przedsiębiorstw) i dla ówczesnych prominentów, a także jedna z form „sklepów za żółtymi firankami”. Sprawa się skończyła po wykryciu wielu nadużyć (potem ponadreglamentowaną benzynę można było tankować tylko na stacjach w jednostkach wojskowych i milicyjnych na specjalne zezwolenia, które dostawali bardzo nieliczni).
|
