Tolos: Różnice pomiędzy wersjami

[[Plik:Atreus-2.jpg|thumb|290px|Tolos (Skarbiec AtreuszaAtreusa) -w przekrójprzekroju]]

'''Tolos''' ([[język greckistarogrecki|grstgr.]] ''tholos''θόλος thólos, lm. tholoi) – maokreślenie [[starożytność|antycznej]] budowli o kilku różnych dwafunkcjach podstawowei znaczeniaznaczeniach:

# kamienny [[grobowiec]] na planie koła lub zbliżonym do koła, przykryty pozornym [[sklepienie]]m kopułowym (grobowiec kopułowy lub grobowiec w kształcie ula), sklepieniem płaskim lub też w ogóle pozbawiony jakiegokolwiek przykrycia. Mógł być tozwykłym pokopcem prostuziemnym kopiec ziemi usypanyusypanym nad pomieszczeniem zawierającym szczątki zmarłego lub zmarłych wraz z wyposażeniem grobowym.

# następnie,później także podobne budowle publiczne, nie pełniące jednak głównie funkcji sakralnej, jako głównej.

Grobowce tolosowe pojawiły się już w [[kultura minojska|epoce minojskiej]], ale największą popularność zyskały w [[sztuka mykeńska|epoce mykeńskiej]]. Podobne grobowce budowano również w czasach późniejszych w [[Grecja|Grecji]], [[Italia (kraina historyczna)|Italii]], [[Tracja|Tracji]] (tutaj obecnie liczba znanych tam grobowców kopułowych przekroczyła już 30) oraz w północnym Nadczarnomorzu.

NajliczniejsząNajliczniejsza grupęgrupa tolosów znaleźćznajduje możemysię na terenie [[Kreta|KretyKrecie]] w dolinie [[Mesara]] i wokół [[Koumasa]] w górach [[Kophinas]]. Najsłynniejszym tolosem-grobowcem jest tzw. [[skarbiec Atreusza]] (znany też jako grób [[Agamemnon (mitologia)|Agamemnona]]) w pobliżu [[Mykeny|Myken]].

W [[okres archaiczny (starożytna Grecja)|okresie archaicznym]] zaczęto budowaćwznosić inne budowle na planie koła (np. [[Prytanejon]] w Sparcie, którydla służyłpotrzeb urzędnikomurzędników zwanymzwanych [[prytan]]ami).

W czasach późniejszych tolos był to typtypem klasycznej [[świątynia|świątyni]] z okrągłym [[naos]]em, który otaczałaotoczonym [[perystaza|kolumnadakolumnadą]] (zobacz:zob. [[rotunda]]). Jedna z najsłynniejszych takich najsłynniejszych świątyń znajdowała się w [[Delfy|Delfach]], a jej pozostałości są obecnie najbardziej charakterystycznym elementem ruintamtejszych Delfruin.

* [[grobowiec szybowy]],

* [[kurhan|tumulus]].