V Korpus Wielkiej Armii: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
drobne techniczne
WP:SK+ToS+mSI+Bn, usunięcie zbędnych linków do dat, drobne redakcyjne, drobne techniczne
Linia 1:
[[Plik:Jean lannes.jpg|thumb|upright|Marsz. [[Jean Lannes]], pierwszy dowódca V Korpusu WA]]
'''V Korpus Wielkiej Armii''' – jeden z korpusów [[Wielka Armia|Wielkiej Armii]] [[I Cesarstwo Francuskie|I Cesarstwa Francuskiego]] utworzony w [[1805]], zwany czasem w literaturze "''Korpusem polskim''" (w [[1812]] Armia Księstwa Warszawskiego stała się trzonem odtwarzanego korpusu). Z woli Napoleona pierwszym dowódcą V Korpusu Wielkiej Armii został marszałek [[Jean Lannes]].
 
== Dowódcy V Korpusu WA ==
[[Plik:André Masséna.jpg|thumb|upright|marsz. [[André Masséna]], dowódca V Korpusu WA od 6 marca 1807]]
[[Plik:Ksiaze Jozef.jpg|thumb|Książę [[Józef Poniatowski]] dowódca V Korpusu WA w 1812. ''[[Portret księcia Józefa na koniu (obraz Juliusza Kossaka)|Portret księcia Józefa na koniu]]'', [[Juliusz Kossak]], 1879]]
[[Plik:MWP Zajaczek Jozef.JPG|180px|thumb|upright|Generał Józef Zajączek]]
[[Plik:Jan Henryk Dąbrowski 1.PNG|thumb|right|180pxupright|[[Jan Henryk Dąbrowski]]]]
[[Plik:Général Jacques Alexandre Bernard Law Lauriston.jpg|thumb|right|180pxupright|Gen. [[Jacques Alexandre Law de Lauriston]], dowódca V Korpusu Wielkiej Armii w 1813]]
[[Plik:Général Jean Pierre Baillod.png|thumb|right|Gen. Jean Pierre Baillod, szef sztabu V Korpusu Wielkiej Armii w 1813]]
[[Plik:Maison, Nicolas-Joseph.jpg|thumb|right|180pxupright|Gen. [[Nicolas Joseph Maison]], dowódca 16 Dywizji<br /> w 1813]]
[[Plik:Jacques Pierre Louis Marie Joseph Puthod.jpg|thumb|right|180pxupright|Gen. Jacques Pierre Louis Puthod, dowódca 17 Dywizji<br /> w 1813]]
* marsz. [[Jean Lannes]] (od [[23 sierpnia]] [[1805]] do [[9 grudnia]] [[1805]])
* marsz. [[Édouard Mortier]] (od [[9 grudnia]] [[1805]] do [[4 września]] [[1806]])
* marsz. [[François Joseph Lefebvre]] (od [[4 września]] [[1806]] do [[5 października]] [[1806]])
* marsz. [[Jean Lannes]] (od [[5 października]] [[1806]] do [[31 stycznia]] [[1807]])
* gen. [[Anne Jean Marie René Savary]] (od [[31 stycznia]] [[1807]] do [[6 marca]] [[1807]])
* marsz. [[André Masséna]] (od [[6 marca]] [[1807]])
* książę [[Józef Poniatowski]] (od [[3 maja]] [[1812]] do [[12 listopada]] [[1812]])
* gen. [[Józef Zajączek]] (od [[12 listopada]] [[1812]])
* gen. [[Jacques Alexandre Law de Lauriston]] ([[1813]])
 
== Historia korpusu przed 1812 ==
2 Dywizja V Korpusu Wielkiej Armii, dowodzona przez gen. [[Honoré Théodore Maxime Gazan|Gazana]], była jedną z dywizji tworzących nowy [[VIII Korpus Wielkiej Armii]]. Zmiany organizacyjne Wielkiej Armii miały związek z przygotowaniami do bitwy pod Dürrenstein ([[11 listopada]] 1805).
 
2 brygada huzarów V Korpusu Wielkiej Armii dołączyła do jazdy Joachima Murata i wzięła udział w bitwie pod [[Wertingen]] ([[8 października]] 1805).
 
=== Skład w 1805 (niepełny) ===
Linia 30:
* 100 pułk piechoty liniowej
 
* 2 brygada huzarów - (w 1805 dołączyła do jazdy Joachima Murata) dow. gen. Jean Louis François Fauconnet ([[1750]]-[[1819]]1750–1819)
** 9 i 10 pułk huzarów (razem ok. 600 szabel)
** półkompania artylerii konnej (3 armaty)
 
=== Kampania pruska 1806 ===
[[4 października]] [[1806]] [[Wielka Armia]] wkroczyła do sprzymierzonej z Prusami [[Saksonia|Saksonii]] idąc na północny wschód. Podzielona była na korpusy armijne.
 
V Korpus marsz. [[Jean Lannes|Jeana Lannesa]] i VII Korpus marsz. [[Pierre Augereau|Pierre'aPierre’a Augereau]] maszerowały z Bambergu przez [[Coburg]] na [[Saalfeld/Saale]].
 
{{osobny artykuł|IV koalicja antyfrancuska}}
Linia 43:
== Odtworzenie korpusu w 1812 ==
{{osobny artykuł|V Korpus Wielkiej Armii ks. Józefa Poniatowskiego}}
Korpus został powołany, a ''de facto'' odtworzony dekretem Napoleona z [[3 maja]] [[1812]]. Dowództwo nad korpusem powierzono księciu [[Józef Poniatowski|Józefowi Poniatowskiemu]]. Od [[12 listopada]] [[1812]], na skutek rany księcia Poniatowskiego, dowództwo przejął gen. [[Józef Zajączek]]. Korpus ten był największą polską [[formacja wojskowa|formacją wojskową]] w wojnie z [[1812]].
 
Szefem sztabu korpusu był gen. [[Stanisław Fiszer (generał)|Stanisław Fiszer]], aż do czasu gdy został śmiertelnie ranny w bitwie pod Tarutlnem. Dowódcą artylerii korpusu zaś gen. Jean Pelletier, a wojsk inżynieryjnych gen. [[Jan Chrzciciel de Grandville Malletski|Jean-Baptiste Mallet de Grandville]].
 
Korpus liczył około 32 000 żołnierzy (''(inne źródła 36 tys.)'') i posiadał ok. 70 [[działo|dział]]. Brał udział m.in. w bitwach [[Bitwa pod Smoleńskiem (1812)|pod Smoleńskiem]] i [[Bitwa pod Borodino|pod Borodino]].
 
=== Skład w 1812 ===
* [[16 Dywizja Józefa Zajączka|16 Dywizja]] - gen. [[Józef Zajączek]] (potem gen. [[Izydor Krasiński]] i [[Franciszek Paszkowski (generał)|Franciszek Paszkowski]])
** Brygada - gen. [[Stanisław Kostka Mielżyński|Stanisław Mielżyński]]
*** 3 pułk piechoty
*** 15 pułk piechoty
** Brygada - gen. [[Franciszek Paszkowski (generał)|Franciszek Paszkowski]]
*** 16 pułk piechoty
** 18 Brygada Jazdy - gen. [[Michał Ignacy Kamieński]]
*** 2 pułk ułanów
*** 4 pułk strzelców konnych
* [[17 Dywizja Jana Henryka Dąbrowskiego|17 Dywizja]] - gen. [[Jan Henryk Dąbrowski]]
** Brygada - gen. [[Edward Żółtowski]]
*** 1 pułk piechoty
*** 6 pułk piechoty
*** 10 pułk piechoty
** Brygada - gen. [[Czesław Pakosz]]
*** 14 pułk piechoty
*** 17 pułk piechoty
** Brygada Jazdy - gen. [[Tadeusz Tyszkiewicz]]
*** 1 pułk szaserów
*** 15 pułk ułanów
* [[18 Dywizja Ludwika Kamienieckiego|18 Dywizja]] gen. [[Ludwik Kamieniecki|Ludwika Kamienieckiego]]
** Brygada - gen. Michał Grabowski
*** 2 pułk piechoty
*** 8 pułk piechoty
** Brygada - gen. Stanisław Potocki
*** 12 pułk piechoty
** 20 Brygada Jazdy - gen. [[Antoni Paweł Sułkowski]]
*** 5 pułk szaserów
*** 13 pułk huzarów
Linia 82:
 
== Odtworzenie korpusu w 1813 ==
V Korpus Wielkiej Armii został odtworzony zimą [[1813]] w [[Magdeburg]]u. Kwatera główna: Löwenberg (pol. [[Lwówek Śląski]]).
 
=== Skład w II połowie 1813 ===
* dowódca - gen. dyw. [[Jacques Alexandre Law de Lauriston]] ([[1768]]-[[1828]]1768–1828)
* szef sztabu - gen. bryg. Jean Pierre Baillod ([[1771]]-[[1853]]1771–1853)
* dowódca artylerii - gen. bryg. Jean Edmond Filhol de Camas
* dowódca saperów - płk Lamarre
 
* 16 Dywizja - gen. dyw. [[Nicolas Joseph Maison]] ([[1771]]-[[1840]]1771–1840)
* 1 Brygada - gen. Raymond Pierre Penne ([[1770]]-[[1815]]1770–1815)
** 151 pułk piechoty liniowej - płk Laurent-Marie Lebron
** 152 pułk piechoty liniowej - płk Pierre Raynaud
* 2 Brygada
** 153 pułk piechoty liniowej - płk Louis-Benoit Mathieu
** 154 pułk piechoty liniowej - płk Jacques-Francois Ozilliau
** dwie baterie piesze, bateria konna, oddział wozów artyleryjskich
 
* 17 Dywizja - gen. Jacques Pierre Louis Puthod ([[1769]]-[[1737]]1769–1737)
* 1 Brygada - gen. Martial Vachot
** 134 pułk piechoty liniowej -płk Marie-Frederic Brillat-Savarin
** 146 pułk piechoty liniowej - płk Antoine-Jacques Falcou
** 3 Pułk cudzoziemski płk Lawless
* 2 Brygada - gen. Jean Aurèle de Boisserolle ([[1764]]-[[1829]]1764–1829)
** 147 pułk piechoty liniowej - płk Benoit Prosper Sibuet
** 148 pułk piechoty liniowej - płk Marc Antoine Marie Obert
** dwie baterie piesze, oddział wozów artyleryjskich
 
* 19 Dywizja - gen. dyw. Marie Joseph Rochembeau
* 1 Brygada - gen. Louis Harlet ([[1772]]-[[1853]]1772–1853)
** 135 pułk piechoty liniowej - płk Louis-Onesime Poirson
** 149 pułk piechoty liniowej - płk Eugene-Charles-Augustin-David Mandeville
* 2 Brygada - gen. Michel Pascal Lafitte
** 150 pułk piechoty liniowej - płk Francois Basile Azemar
** 155 pułk piechoty liniowej - płk Paul-Noel-Jules Sennegon-Lasgonniere
** dwie baterie piesze, oddział wozów artyleryjskich
** rezerwa i tabor korpusu - trzy baterie piesze, bateria konna, trzy kompanie saperów, oddziały wozów artyleryjskich i ekwipunku
 
== Odtworzenie korpusu wiosną 1815 ==
V Korpus odtworzono w marcu [[1815]] na bazie Armii Renu.
 
* dowódca: [[Jean Rapp]]
Linia 128:
 
== Bibliografia ==
* {{Cytuj książkę | nazwisko= Gembarzewski | imię=Bronisław | nazwisko2= Askenazy | imię2=Szymon |autor link2=Szymon Askenazy| tytuł= Wojsko Polskie: Księstwo Warszawskie 1807-1814 | data=2003 | wydawca=Wydawnictwo Kurpisz | miejsce=Poznań | isbn=83-88841-47-5 |odn=tak}}
* [[Marian Kukiel]], ''Dzieje oręża polskiego w epoce napoleońskiej 1795-1815'', Poznań 1912;.
* Mariusz Olczak, ''Kampania 1813'', 2004, {{ISBN|83-9201-743-9}}.
* {{cytuj książkę |nazwisko= Zych|imię= Gabriel|autor link= Gabriel Zych|tytuł= Armia Księstwa Warszawskiego 1807 - 1812|miejsce= Warszawa|wydawca=Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej|rok= 1961|odn=tak}}}
 
{{Korpusy Wielkiej Armii}}