Fregata (okręt żaglowy): Różnice pomiędzy wersjami

[[Artyleria okrętowa|Artyleria]] fregat składała się z [[Działo|dział]] umieszczonych w [[Bateria burtowa|bateriach burtowych]], tak więc na każdą burtę mogła strzelać jedynie połowa dział. Ostatecznie ustalona klasa fregat charakteryzowała się tym, że posiadały tylko jeden [[pokład działowy]], ciągnący się przez prawie całą długość kadłuba i zakryty pokładem górnym. Na odkrytym pokładzie górnym ustawiano ponadto lżejsze działa i [[Karonada|karonady]] (okręty liniowe miały więcej zakrytych pokładów działowych, a korwety miały całe uzbrojenie na odkrytym pokładzie górnym). Górny pokład fregat czasami bywał zakryty jeszcze jednym, lekkim pokładem ochronnym ([[spardek]]iem), który jednak nie stanowił pokładu działowego i nie ustawiano na nim dział. Fregaty klasycznej postaci miały działa nie na całej długości pokładu górnego, ale silniejsze jednostki tej klasy miały dwa pełne rzędy dział, mimo to lżejszych od dwurzędowych liniowców. Należy dodać, że na przełomie XVIII i XIX wieku na duże fregaty przebudowano część mniejszych okrętów liniowych, ścinając im kasztele i wyższe pokłady działowe. Ich zaletą było przenoszenie cięższych dział w baterii. W ten sposób powstał m.in. holenderski 44-działowy „Mars” z 1795 roku<ref name=hol>{{Cytuj pismo | nazwisko =Gerlach| imię =Krzysztof | tytuł =Holenderskie okręty pod Kamperduin i ich załogi| czasopismo =Morze | oznaczenie = 7/2017 | wolumin = III| wydanie= 22 | issn =2543-5469|strony=64-65}}</ref>. Na większą skalę Brytyjczycy przebudowali tak w latach 1816-1845 część 74-działowych okrętów liniowych. Mimo dużej siły ognia (działa 32-funtowe w głównej baterii), modyfikacja taka jednak nie była zbyt udana<ref>{{Cytuj pismo | nazwisko =Gerlach| imię =Krzysztof | tytuł =Słoń a sprawa duńska| czasopismo =Morze, statki i okręty | oznaczenie = 4/2006 | strony =74-75}}</ref>.

Uzbrojenie XVIII i XIX-wiecznych fregat stanowiło 30-50 dział, z czego 20-30 najcięższych dział stanowiło główną baterię, usytuowaną na zakrytym pokładzie działowym. Największe francuskie i rosyjskie fregaty żaglowe I połowy XIX wieku miały do 60 dział. W drugiej połowie XVIII wieku typowym [[Kaliber broni|wagomiarem]] dział w głównej baterii były działa 12-funtowe, lecz na przełomie XVIII i XIX wieku, w okresie [[wojny napoleońskie|wojen napoleońskich]], typowym wagomiarem artylerii głównej fregat stały się armaty 18-funtowe<ref>{{Cytuj pismo | nazwisko =Gerlach| imię =Krzysztof | tytuł =Krótkie dowództwa, długie historie| czasopismo =Morze, statki i okręty | oznaczenie = 1/2007 | strony =54-55}}</ref>. JakoPod pierwszakoniec wXVIII działa 24-funtowe została uzbrojonawieku amerykańska seria dużych fregat typu ''[[USS Constitution|Constitution]]'' została uzbrojona w działa 24-funtowe, co dawało im dużą przewagę nad angielskimi odpowiednikami w [[wojna brytyjsko-amerykańska|wojnie brytyjsko-amerykańskiej]] 1812 roku (sporadycznie działa takie stosowano na fregatach jeszcze przed nimi<ref name=hol/>). W ciągu następnych lat wagomiar uzbrojenia rósł i fregaty z lat 20. XIX wieku nosiły już działa 32-funtowe, lecz o krótszej lufie i mniejszym ciężarze i skuteczności, a fregaty z połowy XIX wieku miały już na ogół takie same działa 32-funtowe w głównej baterii, jak okręty liniowe, jedynie w mniejszej liczbie{{odn|Gerlach|2000|s=66}}. Masa [[salwa burtowa|salwy burtowej]] fregat żaglowych z połowy XIX w. dochodziła do 450-500 kg{{odn|Gerlach|2000|s=65-66}}.