Transseksualizm: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Profil źródła może sugerować reklamę
Znacznik: Anulowanie edycji
Anulowanie wersji 57268439 autorstwa Mpn (dyskusja) - dostosowanie do aktualnej wiedzy medycznej
Znacznik: Anulowanie edycji
Linia 19:
{{Dopracować|aktualizacja=2019-06}}
{{commonscat|Transsexuality}}
'''Transseksualizm'''{{r|JRJ}} ([[Łacina|łac.]] ''transire'' → przechodzić; łac. ''sexualis'' → płciowy; łac. ''sexus →'' płeć<ref name="tłumaczenie z łaciny">{{Cytuj stronę | url = http://lacina.info.pl/index.php?dzial=slowniczek&opcja=slownik | tytuł = Słownik | opublikowany = Lingua Latina Omnibus | język = pl | data dostępu = 2014-09-13}}</ref>), '''[[Transpłciowość|transgenderyzm]]'''{{r|JRJ}} – wedlerozbieżność [[Międzynarodowamiędzy Klasyfikacjapsychicznym Chorób ICD-10|ICD-10]] jedno z zaburzeńpoczuciem [[tożsamość płciowa|tożsamości płciowej]], wa którymbiologiczną identyfikacjabudową płciowaciała, niepołączona zgadzaz sięsilnym pragnieniem zmiany płci<ref>{{Cytuj |tytuł = transseksualizm - Encyklopedia PWN - źródło wiarygodnej i rzetelnej wiedzy |data dostępu = 2019-08-16 |opublikowany = encyklopedia.pwn.pl |url = https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/transseksualizm;3988798.html |język = pl}}</ref>. Występuje z płciączęstotliwością morfologiczną4,6 na 100 000 osób. Przyczyny tego zjawiskatransseksualizmu pozostają nieznane, rozpatruje się rolę czynników genetycznych, endokrynologicznych, neurorozwojowych i środowiskowych. Liczne struktury anatomiczne przejawiające [[dymorfizm płciowy]], zwłaszcza w obrębie [[ośrodkowy układ nerwowy|ośrodkowego układu nerwowego]], swą budową przypominają u osób transseksualnych struktury anatomiczne przeciwnej płci morfologicznej. ZaburzenieTransseksualizm toczęsto występujewiąże zsię częstością 4,6 na 100 000 osób. Z uwagi naze [[stres mniejszościowy|stresem mniejszościowym]] prowadzi często do innych zaburzeń psychicznych. Leczenie, poza opieką psychiatryczną, obejmuje najczęściej 3 etapy: hormonoterapię, test realnego życia i tzw. [[operacjaoperacje zmiany płci|operację zmianykorekty płci]]. Ustawodawstwo regulujące możliwość zmiany [[płeć metrykalna|płci metrykalnej]] jest zróżnicowane. W 2019 Światowa Organizacja Zdrowia wykreśliła transseksualizm z listy zaburzeń psychicznych, na której znajdował się w [[Międzynarodowa Klasyfikacja Chorób ICD-10|ICD-10]]<ref>{{Cytuj |tytuł = WHO releases new International Classification of Diseases (ICD 11) |data dostępu = 2019-08-16 |opublikowany = www.who.int |url = https://www.who.int/news-room/detail/18-06-2018-who-releases-new-international-classification-of-diseases-(icd-11) |język = en}}</ref><ref>{{Cytuj |tytuł = Światowa Organizacja Zdrowia (WHO): transpłciowość to nie zaburzenie psychiczne. Życie bez stygmatyzacji |data = 2018-06-20 |data dostępu = 2019-08-16 |opublikowany = oko.press |url = https://oko.press/swiatowa-organizacja-zdrowia-who-transplciowosc-to-nie-zaburzenie-psychiczne-zycie-bez-stygmatyzacji/ |język = pl-PL}}</ref><ref>{{Cytuj |tytuł = WHO wykreśliło transseksualizm z listy chorób psychicznych |data dostępu = 2019-08-16 |opublikowany = www.tvp.info |url = http://www.tvp.info/42863583/ |język = pl}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = |tytuł = WHO przyjęła nową klasyfikację chorób i przyczyn zgonów |data = |data dostępu = 2019-08-16 |opublikowany = Nauka w Polsce |url = http://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news%2C77313%2Cwho-przyjela-nowa-klasyfikacje-chorob-i-przyczyn-zgonow.html |cytat = "Kategorie związane z transpłciowością zostały usunięte z rozdziału o zaburzeniach psychicznych i behawioralnych. Umieszczono je w nowym rozdziale „Warunki związane ze zdrowiem seksualnym”." |język = pl}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = |tytuł = Nowa klasyfikacja chorób ICD-11 opublikowana - Standardy Medyczne |data = |data dostępu = 2019-08-16 |opublikowany = www.standardy.pl |url = http://www.standardy.pl/newsy/id/201 |cytat = "W ramach przygotowań nowej klasyfikacji przegrupowano podział części chorób i problemów zdrowotnych, tak by lepiej odzwierciedlał aktualną wiedzę medyczną. Między innymi przeniesiono rozpoznania dotyczące niespójności płci z działu zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania do nowo utworzonej grupy stanów związanych ze zdrowiem seksualnym"}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = |tytuł = WHO wprowadza nowa klasyfikację chorób ICD 11 |data = |data dostępu = 2019-08-16 |opublikowany = www.politykazdrowotna.com |url = https://www.politykazdrowotna.com/33435,who-wprowadza-nowa-klasyfikacje-chorob-icd-11 |cytat = "Kolejny nowy dział zajmuje się zaburzeniami zdrowia seksualnego. Oprócz zaburzeń libido i innych dysfunkcji seksualnych znalazły się tam również zaburzenia tożsamości płciowej, wcześniej zaklasyfikowane wśród zaburzeń psychicznych, co nie jest już właściwe."}}</ref>.
 
== Terminologia ==
Smith i współpracownicy (2015) określają transseksualizm jako stan, w którym [[Gender|płeć psychiczna]] (''gender'') nie zgadza się z [[płeć metrykalna|płcią metrykalną]], określoną po porodzie (''sex''). Podkreślają różnice w znaczeniu używanych niekiedy zamienne anglojęzycznych terminów ''gender'' i ''sex''. ''Gender'' dotyczy własnej identyfikacji danej osoby jako mężczyzny lub kobiety oraz pełnionych przezeń w społeczeństwie [[role płciowe|ról płciowych]]. ''Sex'' odnosi się natomiast do [[biologia|biologicznych]] i niektórych [[psychologia|psychologicznych]] aspektów płci. W bardzo dużym uproszczeniu pierwsze z tych pojęć odnosi się do psychologii, drugie – do biologii{{r|Smith&}}. Inną definicję przyjmują Antoszewski i współpracownicy, uznając transseksualizm za niezgodność identyfikacji płciowej z [[płeć genetyczna|płcią genetyczną]] i budową organizmu. Autorzy ci przywołują też definicję Goorena, zgodnie z którą transseksualizm polega na rozwoju identyfikacji płciowej niezgodnej z cechami płciowymi, zarówno pierwszo, jak i drugo- oraz trzeciorzędowymi{{r|Antoszewski&}}.
 
Osoby o biologicznych cechach płci męskiej, ale poczuciu bycia płci żeńskiej określane są jako mężczyzna-kobieta, M/K{{r|Urban}} (M-F, MTF – [[język angielski|ang.]] ''male-to-female''{{r|Jones-2011|Elbers-2003}}, ''trans woman''{{r|Arcelus&}}), natomiast osoby o biologicznych cechach płci żeńskiej, lecz czujące się mężczyzną, określa się jako typ kobieta-mężczyzna, K/M{{r|Urban}} (F-M, FTM – [[język angielski|ang.]] ''female-to-male''<ref name="Jones-2011">{{Cytuj pismo | nazwisko = Jones | imię = Rebecca M. | nazwisko2 = Wheelwright | imię2 = Sally | nazwisko3 = Farrell | imię3 = Krista | nazwisko4 = Martin | imię4 = Emma | nazwisko5 = Green | imię5 = Richard | tytuł = Brief Report: Female-To-Male Transsexual People and Autistic Traits | czasopismo = Journal of Autism and Developmental Disorders | wolumin = 42 | wydanie = 2 | strony = 301–306 | rok = 2011 | doi = 10.1007/s10803-011-1227-8}}</ref><ref name="Elbers-2003">{{Cytuj pismo | nazwisko = Elbers | imię = Jolanda M. H. | nazwisko2 = Giltay | imię2 = Erik J. | nazwisko3 = Teerlink | imię3 = Tom | nazwisko4 = Scheffer | imię4 = Peter G. | nazwisko5 = Asscheman | imię5 = Henk | tytuł = Effects of sex steroids on components of the insulin resistance syndrome in transsexual subjects | czasopismo = Clinical Endocrinology | wolumin = 58 | wydanie = 5 | strony = 562–571 | rok = 2003 | doi = 10.1046/j.1365-2265.2003.01753.x}}</ref>, ''trans men''{{r|Arcelus&}}).
 
Transseksualizm zaliczany bywa do zaburzeń tożsamości płciowej (GID, ''gender identity disorder''){{r|Urban}}. DSM 5 proponuje natomiast wyodrębnienie go jako ''gender dysphoria''{{r|Smith&}}.
 
W stosunku do osób transseksualnych używa się też anglojęzycznego terminu ''transgender'', co do innych niż transseksualne{{r|Davey&}} – których identyfikacja płciowa zgadza się z płcią "fizyczną"{{r|Lin&}} – stosuje się anglojęzyczne określenia ''cisgender''{{r|Davey&}}, ''cissexual people''{{r|Lin&}} ("ludzie cisseksualni").