Krytyczna analiza dyskursu: Różnice pomiędzy wersjami

KAD zrodziła się z „lingwistyki krytycznej” na [[Uniwersytet Wschodniej Anglii|Uniwersytecie Wschodniej Anglii]] w latach 70. XX wieku<ref>{{Cytuj książkę |tytuł=Language and Control |nazwisko=Fowler |imię=Roger |wydawca=Routledge |data=1979 |isbn=978-0-7100-0288-4}}</ref>. Była odpowiedzią na niedostatki [[Socjolingwistyka|socjolingwistyki]] nie poświęcającejniepoświęcającej według niektórych wystarczającej uwagi zagadnieniom [[Władza|władzy]] i [[Hierarchia społeczna|hierarchii społecznej]]. Za pionierów krytycznej analizy dyskursu uchodzą [[Norman Fairclough]], twórca pojęcia [[Technologizacja dyskursu|technologizacji dyskursu]], oraz [[Ruth Wodak]]. Przedstawiciele nowej subdyscypliny inspirowali się odkryciami [[Teoria społeczna|teorii społecznej]] oraz myślą [[Karl Marx|Karla Marksa]], [[Antonio Gramsci|Antonio Gramsciego]], [[Louis Althusser|Louisa Althussera]], [[Jürgen Habermas|Jürgena Habermas]], [[Michel Foucault|Michela Foucaulta]] i [[Pierre Bourdieu|Pierre'a Bourdieu]].

[[Teun van Dijk]] definiuje krytyczną analizę dyskursu jako „''rodzaj„rodzaj analitycznego badania dyskursu, który rozpatruje, w jaki sposób nadużycia społecznej władzy, dominacja i nierówności są ustanawiane, reprodukowane i odpierane w tekście oraz w mowie, w treściach społecznych i politycznych''”politycznych”<ref name=":0">{{Cytuj|autor=Teun van Dijk|redaktor=D. Schiffrin; D. Tannen; H. E. Hamilton|rozdział=Critical Discourse Analysis|tytuł=The Handbook of Discourse Analysis|data=2001|miejsce=Oxford|wydawca=Blackwell Publishers|s=354-371}}</ref>. [[Norman Fairclough]] krytyczną analizę dyskursu definiuje jako<blockquote>analizę dyskursu dążącą do systematycznego badania ukrytych relacji przyczynowości zachodzących pomiędzy (a) tekstami, zdarzeniami i praktykami dyskursywnymi oraz (b) szerszymi strukturami, relacjami i procesami społecznymi i kulturowymi. KAD dąży do odkrycia, jak praktyki, zdarzenia oraz teksty tego typu powstają i jak są ideologicznie kształtowane przez relacje władzy oraz walki o władzę. Celem KAD jest także demaskowanie, w jaki sposób niejawność powiązań pomiędzy dyskursem i społeczeństwem stanowi sama w sobie czynnik zabezpieczający władzę oraz hegemonię.<ref>{{Cytuj stronę | url = http://wsiz.rzeszow.pl/kadra/adudzinska/Dokumenty_Local_WSIiZ/Analiza%20dyskursu%20medialnego-%C4%87w%206.pdf | tytuł = Analiza dyskursu medialnego | nazwisko = Dudzińska | imię = Anna | strony = 2 | język = pl | data dostępu = 2014-04-18}}</ref></blockquote>