Pancernik obrony wybrzeża: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Nie podano opisu zmian
-
Linia 6:
Klasa pancerników przybrzeżnych powstała w [[lata 70. XIX wieku|latach 70. XIX wieku]]. Wykształciła się z jednej strony z [[monitor (okręt)|monitorów]] a z drugiej z [[kanonierka|kanonierek pancernych]]. Były to silne okręty o małym zanurzeniu, służące do ochrony własnych wybrzeży przed okrętami wroga. Były one tańsze od konwencjonalnych pełnomorskich [[pancernik]]ów, ale o znacznie mniejszej sile. Z drugiej strony, ich nieco mniejsze od pancerników zanurzenie umożliwiało im operowanie w [[szkier]]ach i [[fiord]]ach – dlatego klasa ta była szczególnie popularna w marynarkach [[Skandynawia|krajów skandynawskich]]. Głównie budowano je pod koniec XIX wieku oraz w pierwszej dekadzie XX wieku. Najwięcej jednostek tej klasy – 15 – posiadała [[Szwecja]]. Po kilka jednostek miały: [[Dania]], [[Norwegia]] (4), [[Finlandia]] (2), a ponadto: [[Holandia]] (z przeznaczeniem do obrony swoich kolonii w [[Indonezja|Indonezji]]), [[Niemcy]] (8 typu ''Siegfried'') i [[Rosja]] (3 typu ''Admirał Sieniawin'', użyte w [[bitwa pod Cuszimą|bitwie pod Cuszimą]], daleko od zakładanego obszaru operacyjnego).
 
Układ konstrukcyjny pancerników przybrzeżnych był podobny do pancerników generacji [[przeddrednot]]ów, lecz były one mniejsze i słabsze. [[Wyporność]] pancerników przybrzeżnych wynosiła od 3000 do 5000 ton, jedynie kilka jednostek było większych – do 7000 ton. Uzbrojenie stanowiły z reguły 2, a w późniejszych konstrukcjach 4, [[działo|działa]] [[kaliber broni|kalibru]] od 203 do 280 mm, umieszczone w jednej lub dwóch [[wieża artyleryjska|wieżach]], na dziobie i rufie oraz kilka dział mniejszych kalibrów, w tym 120-150 mm. Okręty tej klasy były opancerzone - grubość pancerza nie przekraczała zwykle 100-200 mm na [[pas pancerny|pasie burtowym]], wieżach artylerii i wieży dowodzenia, słabiej opancerzony był pokład. Prędkość nie przekraczała zwykle 17 [[węzeł (jednostka prędkości)|węzłów]]. Szybsze były jedynie 3 szwedzkie pancerniki typu ''Sverige'' z [[1916]], które były przy tym najsilniejszymi jednostkami tej klasy (wyporność – 7100 ton, uzbrojenie główne – 4 działa 280 mm, prędkość – 23 w.). Zanurzenie okrętów tej klasy nie przekraczało z reguły 6 m.
 
Podczas [[I wojna światowa|I wojny światowej]] pancerniki przybrzeżne straciły na znaczeniu, zyskując wrogów takich jak okręty torpedowe a następnie lotnictwo. Po wojnie generalnie zaprzestano budowy okrętów tej klasy - oprócz wykończenia już rozpoczętych, powstały jedynie 2 fińskie niewielkie pancerniki typu ''[[Väinämöinen (1932)|Väinämöinen]]'' (4000 ton, 4 działa 254 mm) i 2 [[Tajlandia|tajlandzkie]] małe okręty typu ''Dhonburi'', silnie uzbrojone w 4 działa 203 mm, lecz o pośredniej wielkości między kanonierką a pancernikiem przybrzeżnym (2200 ton).
 
Oprócz omówionych wyżej specjalnie budowanych pancerników przybrzeżnych, wiele państw (np. [[Japonia]]) do takiej roli przeznaczało stare okręty innych klas (głównie pancerniki – [[przeddrednot]]y i [[krążownik pancerny|krążowniki pancerne]]). Okręty te różniły się charakterystykami od specjalnie budowanych pancerników przybrzeżnych, będąc z reguły większe i silniejsze.
 
Duża część pancerników obrony wybrzeża była jeszcze w służbie na początku [[II wojna światowa|II wojny światowej]], aczkolwiek większość ich pochodziła z przełomu wieków. Działania wojenne II wojny wykazały niewielką przydatność okrętów tego typu, a zwłaszcza ich wrażliwość na wybuchy podwodne - norweskie "[[Norge (1901)|Norge]]" i "[[Eidsvold (1901)|Eidsvold]]" zostały błyskawicznie zatopione [[torpeda]]mi [[niszczyciel]]i niemieckich [[bitwy morskie pod Narwikiem|pod Narwikiem]], a fiński "Ilmarinen" równie szybko zatonął na [[mina morska|minie]]. Tajlandzki okręt brał udział w [[bitwa pod Ko Chang|bitwie pod Ko Chang]], gdzie został pokonany przez francuski [[krążownik lekki]]. Ostatecznie klasa ta zanikła po II wojnie światowej, zastąpiona w zadaniach obrony wybrzeża przez [[kuter torpedowy|kutry torpedowe]] i [[kuter rakietowy|kutry rakietowe]].
 
== Przykładowe charakterystyki ==