Walia: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Poprawki w nagłówku, źródła/przypisy
→‎Historia: tłumaczenie nazwy
Linia 99:
Okres 400 lat następujący po upadku panowania rzymskiego jest najtrudniejszym do zinterpretowania okresem w historii Walii. Po odejściu Rzymian z Brytanii w 410 r. n. e. wiele terenów nizinnych Brytanii na wschodzie i południowym-wschodzie zostało opanowanych przez różne ludy germańskie. Przed szczegółowymi badaniami rozmieszczenia podklas R1-Y-DNA początkowo zakładano, że rdzenni Brytowie zostali wyparci przez najeźdźców. Teoria ta została odrzucona w obliczu dowodów na to, że większość populacji ma najpóźniej pochodzenie z epoki Hallstatt, ale prawdopodobnie późne pochodzenie neolityczne lub wczesne mezolityczne z niewielkim udziałem źródeł anglosaskich. Jednakże do 500 r. n. e. ziemia, która stała się Walią, została podzielona na wiele królestw wolnych od rządów anglosaskich. Królestwa Gwynedd, Powys, Dyfed i Seisyllwg, Morgannwg i Gwent stały się niezależnymi walijskimi państwami następczymi. Dowód archeologiczny znaleziony w Niderlandach i na ziemiach, które miały stać się Anglią, wskazuje na wczesną anglosaską migrację do Wielkiej Brytanii między 500 a 550 rokiem, co zgadza się z kronikami Franków. John Davies zaznacza to jako zgodne z brytyjskim zwycięstwem w Badon Hill przypisywanym królowi Arturowi przez Nenniusa. Wytrwałe przetrwanie ludów rzymsko-brytońskich i ich potomków w zachodnich królestwach zapoczątkowało to, co dzisiaj znamy jako Walię. Wraz z utratą nizin angielskie królestwa Mercji i Nortumbrii, później Wessex, borykały się z Powys, Gwent i Gwynedd, żeby określić granicę pomiędzy dwoma narodami.
 
<nowiki>Utraciwszy wiele terenów Mercji (dzisiaj West Midlands) w VI wieku i na początku VII wieku, odradzający się w VII w. Powys opanowali osiągnięcia Mercjan. Aethelbald ofz MerciaMercii, licząc na obronę niedawno zdobytych terenów, zbudował groblę Wat’s Dyke. Według Johna Davisa prawdopodobne jest, że przedsięwzięcie to mogło być zrealizowane za zgodą króla Elisedd ap Gwylog, panującego na ziemi Powys. Ponieważ granica ta rozciągała się na północ od doliny rzeki Severn do ujścia rzeki Dee, połączyła Oswestry z Powys. Inna teoria - oparta o datowanie na podstawie zawartości węgla - określiła istnienie Dyke na 300 lat wcześniej, co może świadczyć, że grobla mogła zostać wybudowana przez poromańskich władców Wroxeter. Król Offa z Mercji zdaje się kontynuować tę doradczą inicjatywę, tworząc większy wał ziemny, znany dzisiaj jako zapora Offa  (walijski Clawdd Offa). Davies pisze o badaniach Sir Cyril Fred Fox nad zaporą Offa : ”Planując to, odbyła się konsultacja z królami Powys i Gwent. Na Długiej Górze niedaleko Trelystanu grobla skręca na wschód, pozostawiając żyzne zbocza w rękach Walijczyków. Niedaleko Rhiwabon [grobla] została zaprojektowana, aby zapewnić, że Cadell ap Brochwel zachował prawo do posiadania Twierdzy Penygadden". Dla Gwentu, Offa zbudował groblę ’’na wschodniej grani wąwozu, wyraźnie z zamiarem rozpoznania, że rzeka Wye i jej ruch należy do królestwa Gwint”. Jednak interpretacje Foxa, zarówno dotyczące długości, jaki i celu grobli Offa zostały zakwestionowane przez nowsze badania. Grobla Offa pozostawała w znacznej mierze granicą między Walią a Anglią, choć Walia odzyskała w XII wieku obszar pomiędzy Dee (Afon Dyfrdwy) a Conwy, znany wówczas jako Y Berfeddwlad. Do VIII wieku granice wschodnie z Anglosasami zostały ustanowione w ogólnych zarysach. </nowiki>
 
W 853 r. Wikingowie napadli na Anglesey, ale w 856 r. Rhodi Mawr pokonał i zabił ich przywódcę, Goma. Brytyjczycy z Walii zawarli później pokój z Wikingami, a Anarawd ap Rhodi sprzymierzył się z Norsemenami okupującymi Northumbrię, żeby podbić północ. Sojusz ten rozpadł się w późniejszym czasie, Anarawd doszedł do porozumienia z Alfredem, królem Wessex, z którym walczył przeciwko zachodnim Walijczykom. Według Annalesa Cambriae, w 894 r. "Anaward przyszedł z Anglami [ludy pochodzenia germańskiego] i położył odpadki Ceredigion i Ystrad Tywi".