Wiera Zasulicz: Różnice pomiędzy wersjami

'''Wiera Iwanowna Zasulicz''' (ur. [[8 sierpnia]] [[1849]], zm. [[8 maja]] [[1919]]) – [[Rosja|rosyjska]] pisarka i rewolucjonistka, związana z ruchem [[Narodnicy|narodników]], [[Marksizm|marksistka]]<ref>Mariusz Żurawski, pisarka''Literatura iczerwonego rewolucjonistkadworu''.Bellona 2015, s.280.</ref>.

Po zwolnieniu z więzienia w 1873 roku<ref>Mariusz Żurawski, ''Literatura czerwonego dworu''.Bellona 2015, s.280.</ref> zamieszkała w [[Kijów|Kijowie]], gdzie dołączyła do ugrupowania Kijowskich Powstańców, kierowanego przez anarchistów oraz zwolenników [[Michaił Bakunin|Michaiła Bakunina]]. Szybko stała się jedną z czołowych postaci tej organizacji. Jej przyjaciel i kompan z ugrupowania napisał o Zasulicz:

== IncydentZamach zna Trepowemgubernatora Trepowa ==

W lipcu 1877 r. więzień polityczny, [[Aleksiej Bogolubow (rewolucjonista)|Aleksiej Bogolubow]], obraził gen. [[Fiodor Trepow|Fiodora Trepowa]], gubernatora Sankt Petersburga, nie zdejmując w jego obecności czapki z głowy. Trepow zasłynął dzięki uczestnictwu w tłumieniu powstań w [[Polska|Polsce]] w latach [[Powstanie listopadowe|1830]] i [[Powstanie styczniowe|1863]]. W akcie zemsty Trepow kazał wychłostać Bogolubowa. Incydent oburzył nie tylko rewolucjonistów, ale również sympatyzujących z nimi przedstawicieli inteligencji. Grupa 6 rewolucjonistów planowała zabójstwo Trepowa, jednak Zasulicz postanowiła samodzielnie ich uprzedzić. Poczekała do ogłoszenia wyroku w tzw. [[Proces stu dziewięćdziesięciu trzech|procesie 193]], a następnego dnia, 24 stycznia 1878 r., postrzeliła i ciężko zraniła Trepowa<ref>Mariusz Żurawski, ''Literatura czerwonego dworu''.Bellona 2015, s.280.</ref>.

Podczas głośnego procesu Wiery Zasulicz przychylny skład sędziowski uznał ją za niewinną<ref>Mariusz Żurawski, ''Literatura czerwonego dworu''.Bellona 2015, s.280.</ref>. Werdykt ukazał skuteczność reformy sądownictwa, przeprowadzonej przez cara [[Aleksander II Romanow|Aleksandra II]] i stał się dowodem na to, że wymiar sprawiedliwości jest w stanie przeciwstawić się władzom rosyjskim.

Po umorzeniu procesu Zasulicz udała się do [[Szwajcaria|Szwajcarii]], gdzie prebywała w latach 1880-1905, uległa wpływom marksizmu<ref>Mariusz Żurawski, ''Literatura czerwonego dworu''.Bellona 2015, s.280.</ref>. Razem z [[Gieorgij Plechanow|Gieorgijem Plechanowem]] i [[Pavel Axelrod|Pawłem Axelrodem]] była współzałożycielką grupy [[Emancypacja Pracy]] (rok 1883). Grupa ta zleciła Wierze Zasulicz przetłumaczenie wybranych dzieł Marksa na język rosyjski. Jej tłumaczenia przyczyniły się do wzrostu wpływów marksizmu wśród rosyjskich elit intelektualnych w latach 80. i 90. XIX wieku. Stanowiły również jeden z czynników, które doprowadziły do powstania [[Socjaldemokratyczna Partia Robotnicza Rosji|Socjaldemokratycznej Partii Robotniczej Rosji]] (SDPRR) w roku 1898. W połowie pierwszej dekady XX wieku przywódcy radykalnego skrzydła nowego pokolenia rosyjskich marksistów, [[Julij Martow]], [[Włodzimierz Lenin]] i [[Aleksander Potresow]], dołączyli do przebywających w Szwajcarii Zasulicz, Plechanowa oraz Axelroda. Pomimo napięć pomiędzy tymi dwiema grupami, sześcioro rosyjskich marksistów założyło polityczną gazetę „[[Iskra (gazeta)|Iskra]]” i zasiadło w redakcji tego magazynu. Koło skupione wokół „Iskry” przeciwstawiało się umiarkowanym rosyjskim marksistom (nazywanym „ekonomistami”) oraz byłym marksistom, takim jak [[Piotr Struwe]] czy [[Siergiej Bułgakow]]. Rosyjska rewolucyjna emigracja w Szwajcarii sporo czasu w latach 1900–1903 poświęciła na polemizowanie z nimi na łamach „Iskry”.

Redakcji „Iskry” udało się doprowadzić do skutku drugi kongres SDPRR w [[Bruksela|Brukseli]] oraz w [[Londyn]]ie w roku 1903. Jednak redaktorzy oraz zwolennicy „Iskry” niespodziewanie podzielili się w trakcie obrad na dwie frakcje: [[Bolszewicy|bolszewików]], skupionych wokół Lenina, i [[Mienszewicy|mienszewików]], popierających Martowa. Zasulicz zasiliła szeregi tych drugich<ref>Mariusz Żurawski, ''Literatura czerwonego dworu''.Bellona 2015, s.280.</ref>. Powróciła do Rosji po [[Rewolucja 1905 roku|rewolucji w 1905 roku]]. Jednak jej zainteresowanie sprawami polityki rewolucyjnej znacznie zmalało. W czasie [[I wojna światowa|I wojny światowej]] była zwolenniczką interesów narodowych Rosji, a w roku 1917 wyrażała się niepochlebnie na temat [[Rewolucja październikowa|rewolucji październikowej]]<ref>Mariusz Żurawski, ''Literatura czerwonego dworu''.Bellona 2015, s.280.</ref>. Zmarła w Piotrogrodzie 8 maja 1919 r<ref>{{Cytuj pismo |tytuł = Kronika. Śmierć słynnej działaczki bolszewickiej |url = http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/plain-content?id=35827|czasopismo = [[Gazeta Lwowska (1810–1939)|Gazeta Lwowska]] |strony = 3 |data = nr 166 z 29 lipca 1921}}</ref>.