Malaria: Różnice pomiędzy wersjami

 

== Etiologia ==

Malaria jest wywoływana przez [[pierwotniaki]] z rodzaju ''Plasmodium ''. U człowieka są to cztery gatunki: ''P. falciparum'', ''P. malariae'', ''P. ovale'' i ''P. vivax''. ''P. vivax'' jest najczęstszym czynnikiem etiologicznym malarii w skali światowej, odpowiadając za około 80% zachorowań. Jednak ''P. falciparum'' uważany jest za istotniejszy [[patogen]], odpowiedzialny tylko za 15% zachorowań, ale aż 90% zgonów<ref>{{Cytuj pismo|autor=Mendis K, Sina B, Marchesini P, Carter R|rok=2001|tytuł=The neglected burden of ''Plasmodium vivax'' malaria|czasopismo=Am J Trop Med Hyg|oznaczenie=64|wolumin=1-2 Suppl|strony=97-106|pmid=11425182}}</ref>. Pasożytnicze gatunki z rodzaju ''Plasmodium '' zarażają też [[ptaki]], [[gady]], [[Małpokształtne|małpy]] i [[gryzonie]]<ref>{{Cytuj pismo |autor=Escalante A, Ayala F |rok=1994 |tytuł=Phylogeny of the malarial genus ''Plasmodium'', derived from rRNA gene sequences |czasopismo=[[Proceedings of the National Academy of Sciences|Proc Natl Acad Sci U S A]] |oznaczenie=91 |wolumin=24 |strony=11373-11377 |pmid=7972067 |pmc=45233}}</ref>. Udokumentowano przypadki zarażeń człowieka gatunkami typowo wywołującymi chorobę u małp, mianowicie ''P. knowlesi'', ''P. inui'', ''P. cynomolgi''<ref>{{Cytuj książkę|autor=Garnham, PCC|tytuł=Malaria parasites and other haemosporidia | rok = 1966 | wydawca=Blackwell Scientific Publications}}</ref>, ''P. simiovale'', ''P. brazilianum'', ''P. schwetzi'' i ''P. simium''; znaczenie epidemiologiczne tych infekcji jest jednak bardzo ograniczone. Ptasia zimnica może być śmiertelna dla [[Kura domowa|kur]] i [[Indyk zwyczajny|indyków]], ale nie przyczynia się do ekonomicznych strat u hodujących te ptaki. Jej zawleczenie na [[Hawaje (archipelag)|Hawaje]] przyczyniło się jednak do poważnego zagrożenia występującej tam endemicznej [[awifauna|awifauny]]<ref>{{Cytuj pismo|autor=Atkinson CT, Woods KL, Dusek RJ, Sileo LS, Iko WM|rok=1995|tytuł=Wildlife disease and conservation in Hawaii: pathogenicity of avian malaria (''Plasmodium relictum'') in experimentally infected iiwi (''Vestiaria coccinea'')|czasopismo=Parasitology|oznaczenie=111|wolumin=Suppl|strony = 59-69|pmid=8632925}}</ref>.