ß: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
zmiana opisu dźwięków oznaczanych w niemieckim literą "s" z polskich "s" i "z" na polskie "s", "z" i "sz" (ostatnia np. w pozycjach przed "t", "p")
mmm
Linia 7:
'''ẞ ß''' (escet, {{niem.|Eszett}} lub {{k|de|scharfes S}} „ostre S”) – litera występująca wyłącznie w [[Alfabet niemiecki|alfabecie niemieckim]], z wyjątkiem alfabetu w standardzie szwajcarskim używanym w [[Szwajcaria|Szwajcarii]] i [[Liechtenstein]]ie. Reprezentuje ona [[Spółgłoska szczelinowa dziąsłowa bezdźwięczna|spółgłoskę szczelinową dziąsłową bezdźwięczną]] (polskie s). Znak ten powstał jako ligatura małych liter '''[[S]]''' i '''[[Z]]''', zapisywanych historycznie jako '''[[Długie s|ſ]]''' i '''[[ʒ]]''' ('''ſʒ'''), co stanowi źródło nazwy ''Es-Zett''. Litera nazywana jest też ''Scharfes-S'', gdyż jest czytana zawsze tak jak polskie ''s'', zaś litera S w niemieckim może być wymawiana na trzy sposoby – jak polskie ''s'', ''z'' lub ''sz''. Litera ß występuje zawsze w środku lub na końcu wyrazu.
 
Litera ß jest wymawiana w identyczny sposób jak dwuznak ''ss'' ( ''doppel S''). Po reformie ortograficznej z 1996 r. ''ß'' używa się wyłącznie po [[dyftong]]ach i długich [[samogłoska]]ch, a w pozostałych przypadkach zapisywane jest ''ss''. Nie dotyczy to wersji alfabetu stosowanej w Szwajcarii i Liechtensteinie, gdzie zawsze używa się ''ss'', a ''ß'' nie funkcjonuje w ogóle. Ponadto zastępowanie ß przez ''ss'' jest obowiązkowe, gdy czcionka nie zawiera tego znaku lub słowo go zawierające zapisywane jest dużymi literami – niedozwolone jest zatem użycie wielkiej litery [[B]], podobnej do escetu kształtem. W porządku alfabetycznym ß jest równoznaczne z ''ss''.
 
Escet funkcjonuje zasadniczo jako minuskuła, gdyż nie znajduje się na początku żadnego słowa, a w zapisie wielkimi literami w jego miejsce stosuje się ''ẞ'' lub ''SS'' (historycznie stosowano również formę ''SZ''). Zastępowanie ''ß'' majuskułą ''SS'' budzi problem, gdyż w m.in. nazwach własnych (szczególnie nazwiskach) przekształcając wielkie litery ''SS'' w małe nie wiadomo, czy w ich miejscu stoi ''ß'' czy ''ss''. Stąd pojawiły się postulaty stworzenia majuskuły escetu ('''ẞ'''), która ostatecznie została oficjalnie uznana przez Radę Ortografii Niemieckiej na końcu 2016 r.<ref>[http://www.rechtschreibrat.com/DOX/rfdr_Bericht_2011-2016.pdf rfdr_Bericht_2011]</ref><ref>{{Cytuj | url=https://qz.com/1033265/germanys-century-long-debate-over-a-missing-letter-in-its-alphabet | tytuł=Germany's century-long debate over a missing letter in its alphabet - Quartz | opublikowany=qz.com | język=en | data dostępu=2018-09-13}}</ref>