Cross-dressing: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m Robot naprawia podwójne przekierowanie → Transwestytyzm |
Utworzono przez tłumaczenie strony "Cross-dressing" Znaczniki: Usunięto przekierowanie Tłumaczenie treści Tłumaczenie treści v2 |
||
Linia 1:
[[Plik:This-Is-The-Army_gals_(Broadway).jpg|prawo|mały| [[Irving Berlin]] „This Is the Army, Mr. Jones” w wykonaniu cross-dresserów (1942) ]]
'''Cross-dressing''' to czynność polegająca na noszeniu odzieży i innych akcesoriów powszechnie kojarzonych z płcią przeciwną w danym społeczeństwie<ref>"cross-dress." ''The American Heritage Dictionary of the English Language, Fourth Edition.'' Houghton Mifflin Company, 2004.</ref>. Cross-dressing uprawiano w celu kamuflażu, dla wygody i wyrażenia siebie w czasach współczesnych i w całej historii.
Prawie każde społeczeństwo ludzkie w całej historii posiadało [[role płciowe]] związane ze stylem, kolorem lub rodzajem odzieży, które dane płcie miały nosić. Analogicznie większość społeczeństw miało zbiór [[Dress code|wytycznych, poglądów, a nawet przepisów]] określających, jaki rodzaj odzieży jest odpowiednie dla każdej płci.
Termin ''cross-dressing'' odnosi się do działania lub zachowania, nie przypisując ani nie sugerując żadnych konkretnych przyczyn lub motywów takiego zachowania. Cross-dressing nie jest równoznaczny z [[Transpłciowość|transpłciowością]].
== Terminologia ==
Zjawisko cross-dressingu to stara praktyka, którą można znaleźć opisaną nawet w [[Biblia|Biblii]]<ref name="aggrawal_2009_16_3">{{Cytuj pismo|url=|doi=10.1016/j.jflm.2008.07.006|pmid=19239958}}</ref> Jednak terminy opisujące to zmieniają się. Anglosaski „cross-dresser” w dużej mierze zastąpił łacińskiego „[[Transwestytyzm|transwestytę]]”, który zaczął być postrzegany jako termin przestarzały i obraźliwy<ref name="Vaccaro">{{Cytuj książkę|isbn=978-0313393686|url=https://books.google.com/books?id=ZkxjSnI2e0UC&pg=PA142}}</ref><ref name="Capuzza">{{Cytuj książkę|isbn=978-1498500067|url=https://books.google.com/books?id=A1emBgAAQBAJ&pg=PA174}}</ref> <ref name="Zastrow">{{Cytuj książkę|isbn=978-1305388338|url=https://books.google.com/books?id=DB5TCwAAQBAJ&pg=PA239}}</ref>. Wynika to z tego, że termin łaciński był historycznie używany do diagnozowania zaburzeń psychicznych (np. [[Transwestytyzm fetyszystyczny|Fetyszyzm transwestytyczny]]), a termin anglojęzyczny został wymyślony przez społeczność [[Transpłciowość|transpłciową]]<ref name="Gerstner">{{Cytuj książkę|isbn=978-0313393686|url=https://books.google.com/books?id=XS_SnVPixE8C&pg=PA568}}</ref>. [[Oxford English Dictionary]] podaje 1911 jako najwcześniejszy cytat autorstwa [[Edward Carpenter|Edwarda Carpentera]] : „Cross-dressingi należy traktować jako ogólną wskazówkę i zjawisko pokrewne dla homoseksualizmu” ("Cross-dressing must be taken as a general indication of, and a cognate phenomenon to, homosexuality"). W 1928 roku [[Havelock Ellis]] używał zamiennie dwóch terminów: „cross-dressing” i „transwestytyzm”. Najwcześniejsze cytaty dotyczące „cross-dressingu” i „cross-dresserów” to odpowiednio 1966 i 1976 r. <ref>{{Cytuj stronę|url=http://www.oed.com/;jsessionid=54290019DADF286E3311933DC816B7ED?authRejection=true&url=%2Fview%2FEntry%2F44812%3FredirectedFrom%3Dcross-dress}}</ref>
== Historia ==
[[Plik:Crossdressing_circa_1890_Frances_Benjamin_Johnston_(right).jpg|mały| po lewej Frances Benjamin Johnston (po prawej) pozuje z dwoma cross-dressującymi przyjaciółmi; „damę” Johnston identyfikuje jako ilustratora Millsa Thompsona. ]]
Cross-dressing był praktykowany przez większą część zarejestrowanej historii, w wielu społeczeństwach i z wielu powodów. Przykłady istnieją w [[Mitologia grecka|mitologii greckiej]], [[Mitologia nordycka|nordyckiej]] i hinduskiej . W folklorze, literaturze, teatrze i muzyce istnieje bogata historia cross-dressingu takich jak [[kabuki]] i szamanizm koreański . W kontekście brytyjskim i europejskim trupy teatralne („ firmy grające ”) były w całości męskie, a żeńskie role podejmowane były przez chłopców .
Znana jest różnorodność postaci historycznych w różnym stopniu uprawiających cross-dressing. Wiele kobiet odkryło, że musiały przebrać się za mężczyzn, aby wziąć udział w szerszym świecie. Na przykład Margaret King przebrała się za mężczyznę na początku dziewiętnastego wieku, aby uczęszczać do szkoły medycznej, ponieważ nikt nie przyjmowałby studentek. Sto lat później [[Vita Sackville-West]] przebrała się za młodego żołnierza, aby „wyjść” ze swoją dziewczyną [[Violet Trefusis|Violet Keppel]], aby uniknąć nękania na ulicy, z którym spotkałyby się dwie kobiety. Zakaz dotyczący kobiet noszących męski strój, niegdyś ściśle stosowany, wciąż odbija się echem w niektórych społeczeństwach zachodnich, które wymagają od dziewcząt i kobiet noszenia spódnic, na przykład w ramach [[Mundurek szkolny|szkolnego munduru]] lub [[Dress code|strojów]] biurowych. W niektórych krajach, nawet w zwykłych warunkach, kobietom nadal nie wolno nosić tradycyjnie męskiej odzieży. Czasami wszystkie spodnie, bez względu na to, jak luźne i długie, są automatycznie uważane za „nieprzyzwoite”, co może podlegać surowej karze, tak jak w przypadku Lubny al-Hussein w Sudanie w 2009 r.
== Odmiany ==
[[Plik:Lady_Bunny_and_Sherry_Vine_by_David_Shankbone.JPG|lewo|mały| [[Drag queen|Drag]] to forma cross-dressingu jako [[Performance|performance'u]]. ]]
Istnieje wiele różnych rodzajów cross-dressingu i wiele różnych powodów, dla których dana osoba może się w to zaangażować<ref name="eucwqo">''Rainbow Reader'', Fort Wayne, Indiana</ref>. Niektórzy ludzie wskazują na wygodę lub styl, lub osobiste preferencje dotyczących ubrań związanych z płcią przeciwną. W takim przypadku cross-dressing nie musi być ewidentny dla innych osób. Niektórzy uprawiają cross-dressing, by szokować innych lub kwestionować [[Norma społeczna|normy społeczne]] . Niektóre osoby próbują uchodzić za członka płci przeciwnej, aby uzyskać dostęp do miejsc lub zasobów, inaczej niedostępnych.
=== Przebranie ze względu na płeć ===
Kobiety i dziewczęta stosowały przebranie ze względu na płeć, by uchodzić za mężczyzn, a mężczyzni i chłopców za kobiety. Przebranie ze względu na płeć było również wykorzystywane jako narzędzie fabuły w opowiadaniu historii, szczególnie w [[Ballada|balladach]] narracyjnych <ref name="child106">{{Cytuj książkę|isbn=978-0-486-43146-8}}</ref> i jest powracającym motywem w literaturze, teatrze i filmie. Historycznie niektóre kobiety przebierały się, aby podjąć zawody zdominowane przez mężczyzn lub wyłącznie mężczyzn, takie jak służba wojskowa. I odwrotnie, niektórzy mężczyźni przebrani za kobiety uciekajli z obowiązkowej służby wojskowej <ref>See the television series ''M.A.S.H.'' for an example of a cross-dresser who didn't want to serve in the military (Max Klinger). Although the character was played for laughs, his situation was based on military regulations prohibiting cross-dressing.</ref> lub jako przebranie, aby pomóc w protestach politycznych lub społecznych, tak jak mężczyźni w Walii podczas zamieszek Rebecca i podczas prowadzenia Ceffyl Pren jako formy sprawiedliwości tłumu.
[[Dziennikarstwo wcieleniowe|Wcieleniowe dziennikarstwo]] może wymagać przebierania się, jak w przypadku projektu <nowiki><i id="mwXg">Self-Made Man</i></nowiki> Norah Vincent .
Niektóre dziewczęta w Afganistanie, długo po upadku [[Talibowie|talibów]], nadal są ukrywane przez swoje rodziny jako chłopcy. Jest to znane jako ''bacha posh'' .
=== Teatr i spektakl ===
Zespoły teatralne jednopłciowe często mają niektórych wykonawców, którzy przebierają się, by grać role napisane dla członków płci przeciwnej ([[Rola spodenkowa|role]] travesti i [[Rola spodenkowa|spodenkowe]]). Przebieranie się, zwłaszcza mężczyzn noszących suknie, jest często używane do uzyskania komicznego efektu na scenie i na ekranie.
Drag to specjalna forma [[Performance|sztuki performance]] oparta na akcie cross-dressingu. ''[[Drag queen]]'' to zazwyczaj mężczyzna, który występuje jako przesadnie kobieca postać, w podwyższonych kostiumach składających się z efektownej sukni, butów na wysokich obcasach, wyolbrzymionego makijażu i [[Peruka|peruki]]. Drag queen może naśladować znane gwiazdy filmowe lub popowe. <nowiki><i>Faux queen</i></nowiki> to kobieta stosująca te same techniki. ''[[Drag king]]'' jest odpowiednikiem drag queen - kobiety, która przyjmuje męską osobowość podczas występu lub naśladuje męską gwiazdę filmową lub pop.
=== Fetysze seksualne ===
[[Plik:Transvestite_in_latex_clothes.JPG|mały| Transwestytyczny fetyszysta ubrany w lateksowe ubrania ]]
[[Transwestytyzm fetyszystyczny|Transwestytyczny fetyszysta]] to osoba, która uprawia cross-dressing w ramach [[Fetyszyzm (seksuologia)|fetyszu seksualnego]] . Zgodnie z czwartym wydaniem ''[[Diagnostyczny i statystyczny podręcznik zaburzeń psychicznych|Diagnostycznego i statystycznego podręcznika zaburzeń psychicznych]]'' fetyszyzm był ograniczony do [[Heteroseksualizm|heteroseksualnych]] mężczyzn; jednak DSM-5 nie ma tego ograniczenia i otwiera diagnozę dla kobiet i mężczyzn, niezależnie od ich [[Orientacja seksualna|orientacji seksualnej]]<ref>http://www.dsm5.org/Documents/Paraphilic%20Disorders%20Fact%20Sheet.pdf DSM-5 Documents: Paraphilic Disorders Fact Sheet</ref>.
=== ''Passing'' ===
Niektóre osoby, które uprawiają cross-dressing, mogą starać się stworzyć pełne wrażenie przynależności do innej płci, w tym manier, wzorców [[Mowa (językoznawstwo)|mowy]] i emulacji [[Determinacja płci|cech płciowych]]. Jest to określane jako ''passing'' lub „próba ''passingu''” w zależności od tego, jak skuteczna jest dana osoba. Jest wiele filmów, książek i czasopism o tym, jak mężczyzna może bardziej przypominać kobietę<ref>''Transformation'' magazine; interviews for ''Rainbow Reader'', Fort Wayne, Indiana</ref>.
Inni mogą wybrać podejście mieszane, przyjmując niektóre kobiece cechy i niektóre męskie cechy w swoim wyglądzie. Na przykład mężczyzna może nosić zarówno sukienkę, jak i brodę. Czasami nazywa się to ''[[Gender bender|genderfuck]]'' . W szerszym kontekście cross-dressing może również odnosić się do innych działań podejmowanych na rzecz określonej płci, takich jak pakowanie (podkreślanie męskiego wybrzuszenia krocza) lub, przeciwnie, tucking (ukrywanie męskiego wybrzuszenia krocza). <ref>Rankin, Sue, and Genny Beemyn. "Beyond a binary: The lives of gender‐nonconforming youth." About Campus 17.4 (2012): 2-10</ref>
== Przypisy ==
{{Przypisy
}}
[[Kategoria:LGBT]]
| |||