Latarnia morska: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
ilustracja, drobne techniczne
Linia 16:
Latarnia morska w znaczeniu [[nawigacja terrestryczna|nawigacji terrestrycznej]] to istotny [[znak nawigacyjny]] ([[stawa]] lub [[latarniowiec]]), o unikatowej konstrukcji, malowany w sposób ułatwiający dzienną identyfikację np. kolorowe pasy – łatwy do rozróżnienia i identyfikacji, opisany w [[publikacje nautyczne|publikacjach nautycznych]], wyposażony w [[światło nawigacyjne]] o niepowtarzalnej<ref>W okolicy ok. 200 [[mila morska|Mm]].</ref> [[charakterystyka światła nawigacyjnego|charakterystyce]], oznaczające się większym zasięgiem niż inne światła nawigacyjne, widoczne z morza. Latarnie morskie należą do pierwszych znaków nawigacyjnych na brzegu, zaoczonych<ref>Spostrzeżonych – po raz pierwszy ze statku (nawig.) por. ''Zaoczenie lądu i oderwanie się od brzegu nadają rytm życiu marynarza i dziejom statku.'' Joseph Conrad ''Zwierciadło morza'' tłum. Anieli Zagórskiej (oryg. ''Landfall and Departure mark the rhythmical swing of a seaman’s life and of a ship’s career. The mirrof of the sea'')
.</ref> przez wachtę nawigacyjną statku podchodzącego z otwartego morza pod brzeg w nocy<ref>Niekiedy przyjmuje się zasięg światła nawigacyjnego np. pow. 15 Mm jako definicję latarni morskiej (światła nawigacyjne o zasięgu nie mniejszym niż 15 Mm są opisane tłustym drukiem w spisach świateł). To jest słuszne na tradycyjnych akwenach intensywnej żeglugi, jak Morze Północne, Bałtyk, wybrzeża Ameryki Północnej, leżących w strefach niskiego ciśnienia i tras niżów atmosferycznych na półkuli północnej (w sensie globalnej cyrkulacji atmosfery), odpowiadającej na półkuli południowej tzw. [[Ryczące czterdziestki|ryczącym czterdziestkom]], [[Wyjące pięćdziesiątki|wyjącym pięćdziesiątkom]], tj. obszarami charakteryzującymi się zmienna pogodą, opadami i ograniczoną [[widzialność|widzialnością]], a służby odpowiedzialne za utrzymanie oznakowania nawigacyjnego dysponują wysokimi budżetami. Na innych akwenach, gdzie służby państw nadbrzeżnych, odpowiedzialnych za utrzymanie oznakowania nawigacyjnego dysponują niższymi budżetami, niewiele świateł nawigacyjnych przekracza zasięgiem 10 Mm, choć często ich konstrukcja przypomina budowę latarni morskiej (wieża z laterną); np. Morze Śródziemne (Adriatyk), wody wokół Afryki.</ref>. Latarnie morskie służą do oznakowania niebezpieczeństw nawigacyjnych (mielizny, rafy – często stosując światła sektorowe – sektory oznaczają niebezpieczeństwo<ref>Nie dotyczy to latarniowców, które z uwagi na kotwiczenie, nie noszą świateł sektorowych.</ref>) lub niebezpiecznych nawigacyjnie zmian linii brzegowej<ref>Do niebezpieczeństw nawigacyjnych na polskim wybrzeżu należy Mierzeja Helska i cypel Rozewie, dla statków zmierzających z zachodu do Zatoki Gdańskiej. Pomyłka nawigacyjna w nocy polegająca na identyfikacji Rozewia jako końca cypla helskiego – kończyła rejs na mieliznach mierzei.</ref> lub oznaczają wejścia do portów morskich. Czynnikiem, który decyduje, czy dany znak nawigacyjny jest latarnią, czy tylko stawą ze znakiem świetlnym, jest jego oznaczenie jako latarnia morska – skrót Lt. (ang. lighthouse) lub latarniowiec (ang. lightship) w brytyjskich pomocach nautycznych: [[Mapa morska|mapach morskich]] (ang. sea charts), [[Spis świateł i sygnałów nawigacyjnych|spisach świateł]] (ang. list of lights and fog signals) i [[Locja#locja morska|locjach]] (locja morska – ang. sailing directions (pilot)), wydawanych przez Biuro Hydrograficzne Admiralicji Brytyjskiej. Wpis taki jest dokonywany na podstawie materiałów dostarczonych przez instytucję danego kraju, zajmująca się [[hydrografia|hydrografią]] (w Polsce [[Biuro Hydrograficzne Marynarki Wojennej]]). Biuro Hydrograficzne Admiralicji Brytyjskiej nadaje własny numer latarni (na Bałtyku zaczyna się od litery C). [[Mapa morska|Mapy morskie]] – (mapy morskie brzegowe), zawierają rysunek latarni morskiej na marginesie lub na lądzie, w celu łatwej identyfikacji w dzień, w spisach świateł latarnia morska jest wyróżniona tłustym drukiem, w locjach oprócz opisu zamieszczono jej rysunek lub fotografię widoku od strony morza, tak jak, wygląda to z mostka nawigacyjnego lub pokładu statku podchodzącego pod brzeg. Latarnie morskie są dozorowane – tzn. obsługiwane przez personel – latarnika, usuwającego awarię, dbającego o usuwanie oblodzenia czy zaparowania szyb [[Laterna (nawigacja)|laterny]] i niedozorowane (ang. unwatch), opisane odpowiednio w publikacjach nautycznych, których wykorzystanie do celów nawigacyjnych powinno być stosowane w drugiej kolejności. Wśród polskich latarni morskich obecnie jedynie [[Latarnia Morska Kikut|latarnia Kikut]] jest latarnią niedozorowaną, w okresie działania [[Latarnia Morska Góra Szwedów|latarni Góra Szwedów]], była ona drugą latarnią niedozorowaną.
[[Plik:Crane lighthous model.jpg|thumb|180px|Żuraw z garnkiem wulkana]]
 
W pobliżu latarni morskich instalowano urządzenia (tzw. „buczki mgłowe”), umożliwiające wysyłanie [[sygnał mgłowy|sygnałów mgłowych]] podczas ograniczonej widzialności. Niekiedy na wieży lub w pobliżu latarni instaluje się antenę radiolatarni morskiej. Rozwój i powszechne wyposażenie statków morskich (w tym małych jednostek – kutry rybackie) w [[radar]]y nawigacyjne oraz odbiorniki [[Global Positioning System|GPS]] spowodował, że na podstawie zaleceń [[Międzynarodowe Stowarzyszenie Służb Oznakowania Nawigacyjnego|IALA]] wyłączono od 1998 nadawanie sygnałów mgłowych, a od 2001 ograniczono działanie radiolatarni morskich.
 
Linia 22:
 
== Historia ==
[[Plik:Crane lighthous model.jpg|thumb|180px|Żuraw z garnkiem wulkana]]
Pierwowzorem latarni morskich był ogień rozpalany na nabrzeżnych skałach lub unoszony za pomocą [[Żuraw (urządzenie dźwignicowe)|żurawia]].
Latarnie morskie istniały już w [[starożytność|starożytności]], a opisy pierwszych kolumn, na których rozpalano ogień pochodzą z [[400 r. p.n.e.]] Najbardziej znana była latarnia morska na wyspie [[Latarnia morska na Faros|Faros]] z około [[280 r. p.n.e.]]
Linia 31 ⟶ 30:
 
== Najwyższe latarnie ==
[[Plik:2001 Jeddah Light KSA.jpg|thumb|Latarnia morska w Dżuddzie, najwyższa na świecie]]
 
[[Plik:1310a Latarnia morska Świnoujście ZSW.jpg|thumb|Latarnia w Świnoujściu, najwyższa w Polsce i jedna z najwyższych na świecie]]
Lista dwudziestu najwyższych latarni morskich na świecie<ref>{{cytuj stronę|url= http://www.unc.edu/~rowlett/lighthouse/tallest.htm|tytuł= The Tallest Lighthousesdata= 26 grudnia 2009|język= en}}</ref>: