Korosteń: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
→‎Historia: drobne merytoryczne
WP:SK, źródła/przypisy
Linia 28:
 
== Historia ==
Od VIII do XIII wieku na obszarze współczesnego miasta istniały trzy oddzielne grody, dwa od VIII do połowy X wieku, trzeci zaś od VIII do XIII wieku, które odpowiadały wspominanemu w [[latopis]]ach Iskorosteniowi, głównemu ośrodkowi wschodniosłowiańskiego plemienia [[Drewlanie|Drewlan]]. Iskorosteń wzmiankowany był w ''[[Powieść minionych lat|Powieści minionych lat]]'', gdzie pod rokiem 945 opisano bunt Drewlan przeciwko wielkiemu księciu kijowskiemu [[Igor Rurykowicz|Igorowi]], który domagał się podwyższenia [[danina|daniny]], zakończony pokonaniem drużyny książęcej i zabójstwem samego księcia przez Drewlan. Rok później księżna [[Olga Kijowska|Olga]], żona Igora, w ramach odwetu najechała Drewlan i spaliła Iskorosteń, włączając przy tym ziemie plemienia do [[Ruś Kijowska|państwa kijowskiego]]. Po najazdach Tatarów na Ruś w latach 1237-1241 miejscowość opustoszała i z czasem przekształciła się w uroczysko, które zaczęto nazywać Drewlanką. W 1362 roku dawne ziemie Drewlan zostały wcielone do [[Wielkie Księstwo Litewskie|Wielkiego Księstwa Litewskiego]]. Pod koniec XIV wieku utworzono nową osadę Iskorosteń, która wchodziła później w skład [[Powiat owrucki (województwo kijowskie)|powiatu owruckiego]] w [[województwo kijowskie|województwie kijowskim]]. W 1586 roku miejscowość stała się własnością Prokopa Mierzwińskiego, który uzyskał później od króla [[Zygmunt III Waza|Zygmunta III Wazy]] zezwolenie na budowę miasteczka i wzniesienie fortyfikacji dla obrony przed Tatarami. W 1589 roku ukończono budowę zamku, a w 1598 roku król nadał Iskorosteniowi [[prawo magdeburskie]]{{r|istoriya}}.
 
W 1649 roku, w czasie [[powstanie Chmielnickiego|powstania Chmielnickiego]], Kozacy zdobyli miasteczko i zniszczyli jego fortyfikacje. W 1654 roku Iskorosteń stał się własnością zakonu [[karmelici|karmelitów]]. W XVIII wieku region był miejscem działalności [[hajdamacy|hajdamaków]]. W 1750 roku mieszkańcy Iskorostenia wsparli oddziały hajdamackie Iwana Podolaki. W 1761 roku sprzedali miasteczko, które później wielokrotnie zmieniało właścicieli{{r|istoriya}}.
 
Po drugim rozbiorze Polski w 1793 roku miejscowość znalazła się w granicach [[Imperium Rosyjskie|Rosji]] i początkowo wchodziła w skład [[namiestnictwo zasławskie|namiestnictwa zasławskiego]], od 1795 roku – [[namiestnictwo wołyńskie|namiestnictwa wołyńskiego]], a od 1796 roku – [[gubernia wołyńska|guberni wołyńskiej]]. W 1797 roku Iskorosteń został siedzibą gminy w [[powiat owrucki|ujeździe owruckim]]. Istotne znaczenie dla rozwoju miasteczka miało doprowadzenie linii kolejowej [[Kijów]]-[[Kowel]] w 1902 roku. W 1904 roku otwarta została fabryka porcelany. W 1913 roku Iskorosteń liczył 3,7 tys. mieszkańców{{r|istoriya}}.
 
W latach 1914-1916 ze względów wojskowo-strategicznych wybudowano linię kolejową z Iskorostenia do [[Żytomierz]]a, co przyczyniło się do rozwoju miejscowości jako węzła kolejowego. W 1917 roku miasteczko zostało przemianowane na Korosteń. W latach 1918-1921 w pobliżu miejscowości toczyły się walki między oddziałami [[Armia Czynna Ukraińskiej Republiki Ludowej|Armii Ukraińskiej Republiki Ludowej]] a [[bolszewicy|bolszewikami]], m.in. w styczniu, 1918 roku, prawie przez cały 1919 roku oraz w listopadzie 1921 roku{{r|istoriya}}. Podczas [[wojna polsko-bolszewicka|wojny polsko-bolszewickiej]] w dniach 8–12 października 1920 roku odbył się [[Zagon na Korosteń|zagon kawaleryjski]] korpusu jazdy polskiej pod dowództwem pułkownika [[Juliusz Rómmel|Juliusza Rómmla]], który doprowadził do zajęcia Korostenia i zniszczenia infrastruktury wojskowej i kolejowej wykorzystywanej przez bolszewików, a zakończył się ciężkimi walkami z bolszewicką [[7 Dywizja Strzelców|7. Dywizją Strzelców]] i wzięciem jej do niewoli oraz wycofaniem się wojsk polskich na pozycje w okolicach [[Nowogród Wołyński|Nowogrodu Wołyńskiego]]{{r|pwn}}.
 
W 1921 roku Korosteń ustanowiony został siedzibą nowo powstałego ujezdu korosteńskiego, a w latach 1923-1930 był siedzibą administracyjną [[okręg korosteński|okręgu korosteńskiego]]. W 1926 roku miejscowość otrzymała prawa miejskie. Korosteń liczył wówczas 9950 mieszkańców. W 1932 roku miasto włączono do [[obwód kijowski|obwodu kijowskiego]], a w 1937 roku – do [[obwód żytomierski|obwodu żytomierskiego]]{{r|istoriya}}.
 
W czasie [[II wojna światowa|II wojny światowej]] broniący dostępu do Kijowa korosteński rejon umocniony był miejscem zaciekłych walk niemiecko-radzieckich, toczonych od lipca do sierpnia 1941 roku oraz od listopada do grudnia 1943 roku. Korosteń był okupowany przez wojska hitlerowskie od 7 sierpnia 1941 roku do 17 listopada 1943 roku, a później także krótkotrwale od 19 listopada do 28 grudnia 1943 roku{{r|istoriya}}.
 
W 1989 roku Korosteń liczył 72 367 mieszkańców{{r|demoscope}}. W 2011 roku liczba mieszkańców wynosiła 65 372{{r|ukrcensus}}.
W 1989 roku Korosteń liczył 72 367 mieszkańców<ref>[http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng89_reg2.php Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность городского населения союзных республик, их территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу]</ref>. W 2013 roku liczba mieszkańców wynosiła 65 503 mieszkańców<ref>[http://database.ukrcensus.gov.ua/PXWEB2007/ukr/publ_new1/2013/sb_nnas_2012.pdf Чисельність наявного населення України на 1 січня 2013 року. Державна служба статистики України. Київ, 2013. стор.57]</ref>.
 
== Zabytki ==
Linia 59:
== Przypisy ==
{{Przypisy|
W<ref 1989name=demoscope>{{cytuj rokustronę Korosteń| liczyłurl 72= 367 mieszkańców<ref>[http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng89_reg2.php | język = ru | tytuł = Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность городского населения союзных республик, их территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу]</ref>. W| 2013data rokudostępu liczba= mieszkańców2020-02-02 wynosiła| 65opublikowany 503= mieszkańców<ref>[http://database.ukrcensus.gov.ua/PXWEB2007/ukr/publ_new1/2013/sb_nnas_2012.pdfДемоскоп Чисельність наявного населення України на 1 січня 2013 року. Державна служба статистики України. Київ, 2013. стор.57]Weekly}}</ref>.
<ref name=eu>{{cytuj stronę | url = http://www.encyclopediaofukraine.com/display.asp?linkpath=pages%5CK%5CO%5CKorosten.htm | język = en | tytuł = Korosten | data dostępu = 2020-02-01 | opublikowany = Encyclopedia of Ukraine}}</ref>
<ref name=istoriya>{{Cytuj książkę | tytuł = Історія міст і сіл Української РСР. Житомирська область | tom = 6 | wydawca = Головна редакція Української радянської енциклопедїї Академії наук УРСР | miejsce = Київ | rok = 1973 | strony = 307-317}}</ref>
<ref name=pwn>{{cytuj stronę | url = https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Korosten;3925915.html | tytuł = Korosteń | data dostępu = 2020-02-02 | opublikowany = Encyklopedia PWN}}</ref>
<ref name=rada>{{cytuj stronę | url = https://zakon.rada.gov.ua/laws/show/866-18 | język = uk | tytuł = Про зміну і встановлення меж міста Коростень і Коростенського району Житомирської області | data dostępu = 2020-02-01 | opublikowany = Верховна Рада України – Законодавство України}}</ref>
<ref name=ukrcensus>{{Cytuj książkę | tytuł = Чисельність наявного населення України на 1 січня 2013 року | link = http://database.ukrcensus.gov.ua/PXWEB2007/ukr/publ_new1/2013/sb_nnas_2012.pdf | wydawca = Державна служба статистики України | miejsce = Київ | rok = 2013 | strony = 57}}</ref>
<ref name=ukrstat>{{cytuj stronę | url = http://www.zt.ukrstat.gov.ua/StatInfo/Ds/demo_m.htm | język = uk | tytuł = Чисельність населення (за оцінкою) на 1 грудня 2019 року та середня чисельність у січні–листопаді 2019 року | data dostępu = 2020-02-01 | opublikowany = Головне управління статистики у Житомирській області}}</ref>
}}
Linia 74 ⟶ 78:
[[Kategoria:Korosteń| ]]
[[Kategoria:Miasta w obwodzie żytomierskim]]
[[Kategoria:Rejon korosteński]]
[[Kategoria:Miasta lokowane przez Zygmunta III Wazę]]