Jerzy Wincenty Wielhorski: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Mathiasrex (dyskusja | edycje)
drobne techniczne
Linia 19:
|mąż =
|żona = Zofia z Matiuszkinów
|dzieci = [[Mateusz Wielhorski|Mateusz]],<br />[[Michał Wielhorski (muzyk)|Michał]],<br />Edward
|odznaczenia = {{order|OOB}} {{order|PL-OŚS|1}}
|commons =
Linia 25:
|wikicytaty =
}}
'''Jerzy Wincenty Wielhorski''' herbu [[Kierdeja (herb szlachecki)|Kierdeja]] (ur. ok. [[1755]] roku, zm. w [[1809]] roku) – [[Pisarz polny|pisarz polny litewski]] w latach [[1783]]-[[1790]], [[konsyliarz]] konfederacji]] generalnej koronnej w [[konfederacja targowicka|konfederacji targowickiej]]<ref>Dariusz Rolnik, Szlachta koronna wobec konfederacji targowickiej (maj 1792 - styczeń 1793), Katowice 2000, s. 163.</ref>, starosta kamieniecki, senator [[Imperium Rosyjskie]]go, szambelan królewski.
 
Był synem [[Michał Wielhorski (kuchmistrz litewski)|Michała]] kuchmistrza litewskiego i Elżbiety z Ogińskich. Żonaty z Zofią z Matiuszkinów. Miał synów [[Mateusz Wielhorski|Mateusza]], [[Michał Wielhorski (muzyk)|Michała]] i Edwarda<ref>Mariusz Machynia, Valdas Rakutis, Czesław Srzednicki, ''Wojsko Wielkiego Księstwa Litewskiego'', Kraków 1999, s. 35; Marta Męclewska, ''Kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705-2008'', Zamek Królewski, Warszawa 2008, s. 250.</ref>.
 
Komisarz w Komisjach Wojskowej i Skarbowej, poseł na [[sejmSejm walny I Rzeczypospolitej|sejmy]]. Ożeniwszy się z [[Rosjanie|Rosjanką]], sprzedał swoje dobra w [[I Rzeczpospolita|Rzeczypospolitej]] i wyjechał do [[Rosja|Rosji]]. Stronnik [[Stanisław Szczęsny Potocki|Stanisława Szczęsnego Potockiego]], po uchwaleniu [[Konstytucja 3 maja|Konstytucji 3 maja]] w [[1791]], znalazł się w obozie malkontentów w [[Petersburg]]u. Jeden z twórców konfederacji targowickiej. Rotmistrz targowickiej formacji [[Brygada Kawalerii Narodowej Znaków Hussarskich pod Imieniem Województwa Bracławskiego|Brygady Kawalerii Narodowej Znaków Hussarskich pod Imieniem Województwa Bracławskiego]]<ref>Jarosław Gdański, Mariusz Machynia, Czesław Srzednicki, Kamil Stepan, ''Wojsko Koronne. Formacje Targowicy, szkolnictwo wojskowe. Varia. Uzupełnienia'', Kraków 2003, s. 11.</ref>. Po zakończeniu [[wojnaWojna polsko-rosyjska (1792)|wojny polsko-rosyjskiej]] w [[1792]] udał się do [[Katarzyna II Wielka|Katarzyny II]] w poselstwie dziękczynnym, za zbrojne poparcie Targowicy. W końcu [[1792]] mianowany posłem nadzwyczajnym i ministrem pełnomocnym konfederacji w Petersburgu w miejsce [[Antoni Augustyn Deboli|Antoniego Augustyna Deboli]]. W czasie [[insurekcja kościuszkowska|insurekcji kościuszkowskiej]] [[Sąd Najwyższy Kryminalny]] skazał go za zdradę narodową na [[kara śmierci|karę śmierci]], wykonaną ''[[in effigie]]'' [[29 września]] [[1794]].
 
Po [[III rozbiór Polski|III rozbiorze Polski]] został szambelanem, a potem marszałkiem dworu cesarza [[Paweł I Romanow|Pawła I]].
Linia 35:
Był członkiem paryskiej [[loża wolnomularska|loży wolnomularskiej]] Saint Lazare, w [[1784]] roku stanął na czele polskiej loży [[Bouclier du Nord]]<ref>[[Ludwik Hass]], ''Sekta farmazonii warszawskiej'', Warszawa 1980, s. 134, 151, Stanisław Małachowski-Łempicki, Wykaz polskich lóż wolnomularskich oraz ich członków w latach 1738-1821, w: Archiwum Komisji Historycznej, t. XIV, Kraków 1930, s. 330.</ref>.
 
W 1790 roku odznaczony [[Order Orła Białego|Orderem Orła Białego]], w [[1782]] roku został kawalerem [[Order Świętego Stanisława|Orderu Świętego Stanisława]], [[joanniciZakon Maltański|kawaler maltański]] od [[1799]] roku<ref>Marta Męclewska, ''Kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705-2008'', Zamek Królewski, Warszawa 2008, s. 250.</ref>.
 
== Bibliografia ==
* {{Cytuj|autor = [[Władysław Smoleński]]; |tytuł = Konfederacya targowicka |data = 2006 |isbn = 83-89738-84-8 |miejsce = Poznań |wydawca = Wydawnictwo Kurpisz |oclc = 77510640 }}
 
== Przypisy ==