Tandemowy spektrometr mas: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m WP:SK, drobne techniczne
m -lz z treści; drtech
Linia 1:
[[Plik:Q-TOF.jpg|thumb|Tandemowy spektrometr mas ESI-Q-TOF połączony z systemem HPLC. Własność [http://www.ibb.waw.pl[Instytut IBB,Biochemii i Biofizyki PAN|Instytutu Biochemii i Biofizyki PAN]]]]
'''Tandemowy spektrometr mas (MS/MS, MS<sup>2</sup>²)''' – rodzaj [[Spektrometria mas|spektrometru mas]] wyposażonego w dwa analizatory. Pierwszy analizator pozwala na przejście tylko [[jon]]ów o określonym stosunku [[masa (fizyka)|masy]] do [[ładunek elektryczny|ładunku elektrycznego]] (jony macierzyste). Za nim zwykle znajduje się urządzenie pozwalające na fragmentację badanych jonów (np. przez zderzenia z cząsteczkami gazu obojętnego), w wyniku czego z jonu macierzystego powstają jony potomne. Drugi analizator takiego spektrometru rejestruje stosunki mas do ładunków jonów potomnych (widmo masowe). Ten sposób pracy spektrometru mas nazywany jest trybem MS/MS lub MS<SUP>2</SUP>². Spektrometry tandemowe mogą pracować jak zwykły spektrometr mas (tryb pracy MS) – pierwszy analizator przepuszcza wtedy wszystkie jony, urządzenie fragmentujące nie działa, a drugi analizator rejestruje widmo mas.
 
{{clear}}
Linia 8:
Informacje o [[masa cząsteczkowa|masie cząsteczkowej]] [[związek chemiczny|związku chemicznego]], jakich dostarcza zwykły spektrometr mas, często nie wystarczają do jego identyfikacji. Analiza wzoru fragmentacji w ''tandemowych spektrometrach mas'' umożliwia identyfikację wielu [[związek chemiczny|związków chemicznych]].
 
Spektrometry wyposażone w [[Pułapka jonowa|pułapkę jonową]] lub analizator [[Analizator cyklotronowego rezonansu jonów z fourierowską transformacją wyników|FT-ICR]], mogą pracować podobnie jak spektrometry tandemowe. Pułapka jonowa może wyselekcjonować jony jednego typu, poddać je fragmentacji i zmierzyć masy fragmentów (tryb MS<sup>2</sup>²). Pułapka jonowa może także wyselekcjonować jony powstałe w wyniku fragmentacji i poddać je kolejnej "turze" fragmentacji. Można zastosować kilka kolejnych "tur" fragmentacji. Eksperymenty takie nazywa się MS<sup>n</sup>.
 
== Zastosowanie ==
Linia 27:
* '''Spektrometr z trzema kwadrupolami''' (Triple Quad) – spektrometr wyposażony w trzy [[kwadrupol (analizator masy)|analizatory kwadrupolowe]]. Pierwszy z nich selekcjonuje jony macierzyste, drugi jest komorą kolizyjną wypełnioną gazem obojętnym pod niskim ciśnieniem. Trzeci kwadrupol analizuje fragmenty jonu macierzystego (jony potomne). Spektrometry tego typu charakteryzują się niską rozdzielczością, jednak ich niska cena i mniejsze (w porównaniu do innych typów spektrometrów) wymiary czynią je optymalnym wyborem dla celów analityki ilościowej. Dużą zaletą, w aspekcie analityki substancji biologicznie ważnych przy użyciu [[Wysokosprawna chromatografia cieczowa|chromatografii cieczowej]], jest dobra kompatybilność ze źródłem jonów typu [[Spektrometria mas#Techniki jonizacji|elektrorozpylacz]]<ref>{{Cytuj |autor = P. Herrero, N. Cortés-Francisco, F. Borrull, J. Caixach, E. Pocurull |tytuł = Comparison of triple quadrupole mass spectrometry and Orbitrap high-resolution mass spectrometry in ultrahigh performance liquid chromatography for the determination of veterinary drugs in sewage: benefits and drawbacks |czasopismo = Journal of Mass Spectrometry|data = 2014|wolumin = 49 |numer = 7 |s = 585–596 |doi = 10.1002/jms.3377 |pmid = 25044843 |dostęp=z}}</ref>.
* '''Spektrometr z kwadrupolem i analizatorem czasu przelotu''' (Quadrupole – TimeOfFlight – Q-TOF). Spektrometr ten selekcjonuje jony macierzyste przy pomocy [[kwadrupol (analizator masy)|analizatora kwadrupolowego]]. Jony są fragmentowane w komorze kolizyjnej (np. [[kwadrupol (analizator masy)|kwadrupol]]). Powstałe w komorze kolizyjnej jony potomne są badane przez [[analizator czasu przelotu]]. Spektrometry tego typu charakteryzują się dość dobrą czułością i rozdzielczością. Spektrometry Q-TOF są najczęściej wyposażone w źródło jonów typu [[Spektrometria mas#Techniki jonizacji|elektrorozpylacz]], co pozwala na [[spektrometria mas#Połączenie spektrometrii mas z chromatografią|połączenie z systemami chromatograficznymi]]. Systemy takie są powszechnie stosowane do identyfikacji białek w badaniach [[proteomika|proteomicznych]].
[[Plik:LTQ-FTICR.jpg|thumb|Tandemowy spektrometr mas ESI-LTQ-FTICR. Własność [http://www.ibb.waw.pl IBB, PAN]]]
* '''Spektrometr z liniową pułapką jonową i analizatorem cyklotronowego rezonansu jonów z fourierowską transformacją wyników''' (Linear Ion Trap – Fourier Transform Ion Cyclotron Resonance LTQ-FTICR) – spektrometr selekcjonujący jony macierzyste w [[liniowa pułapka jonowa|liniowej pułapce jonowej]], gdzie następuje ich fragmentacja (dodatkowo można zastosować inną metodę fragmentacji). Jony potomne mogą być rejestrowane w analizatorze [[Analizator cyklotronowego rezonansu jonów z fourierowską transformacją wyników|FT-ICR]] lub w pułapce jonowej. W spektrometrach LTQ-FTICR, można mierzyć masy nie fragmentowanych jonów, zarówno przy pomocy pierwszego analizatora (pułapki) jak i w drugim analizatorze (FT-ICR). Wewnątrz analizatora [[Analizator cyklotronowego rezonansu jonów z fourierowską transformacją wyników|FT-ICR]] można zainstalować urządzenie fragmentujące typu [[Tandemowy spektrometr mas#Techniki fragmentacji jonów|ECD]], [[Tandemowy spektrometr mas#Techniki fragmentacji jonów|IRMPD]] lub [[Tandemowy spektrometr mas#Techniki fragmentacji jonów|BIRD]]. Spektrometry tego typu wykorzystują bardzo dużą czułość pułapki jonowej do analiz małych ilości substancji (szczególnie w doświadczeniach MS<SUP>2</SUP>² i MS<SUP>n</SUP>) oraz bardzo dużą rozdzielczość analizatora FT-ICR. Wyposażone w [[Spektrometria mas#Techniki jonizacji|elektrorozpylacz]] [[spektrometria mas#Połączenie spektrometrii mas z chromatografią|w połączeniu z chromatografami]] są obecnie najnowocześniejszymi systemami do identyfikacji białek stosowanymi w [[Proteomika|proteomice]] i pozwalają na identyfikację ponad tysiąca białek w jednej próbce.
 
== Przypisy ==