Ćajtja: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
lit.
Nie podano opisu zmian
Linia 1:
'''Ćajtja''' ('''czajtja''', '''czaitja''') - typ sakralnej budowli skalnej charakterystycznej dla sztuki [[Indie|indyjskiej]] - [[świątynia]] [[buddyzm|buddyjska]] wykuta w skale. Występuje obok drugiego rodzaju budowli skalnych, pełniących funkcję klasztoru buddyjskiego, tzw. [[wihara|wihary]].
 
Plan ćajtji przypomina trójnawową [[bazylika|bazylikę]] z wotywną [[stupa|stupą]] naw półokrągłej [[apsyda|apsydzie]] końcuzamykającej odpowiednikaodpowiednik [[nawa|nawy]] głównej. Wokół stupy zwykle powinno znajdować się obejście (''pradakszina''), ale często go brakuje. Jako właściwe miejsce kultu (w przeciwieństwie do ''wihary'') z reguły ćajtje były bardziej zdobione – głównie płaskorzeźbami (zwłaszcza budowle późniejsze; pierwsze świątynie pozostawały w swoim wystroju dość ascetyczne). Nawy oddzielały filary, często ozdobne, a strop zwykle naśladował w formie zewnętrznej znane w sztuce europejskiej [[sklepienie kolebkowe]]. W ścianie wejściowej w wielu ćajtjach pojawiało się duże, półkoliste okno ujęte w podkowiasty, charakterystyczny dla architektury indyjskiej łuk (''kudu''), zwany stąd często „łukiem indyjskim”. W przedsionkach ćajtji występują niekiedy formy przypominające [[empora|emporę]].
 
Skalne świątynie występują przede wszystkim w regionie Ghatów Zachodnich i Ghatów Wschodnich. Pierwsze najprawdopodobniej powstały już w I w. p.n.e. Najstarsza zachowana ćajtja znajduje się w miejscowości Bhadża, w okolicach [[Bombaj]]u i datowana jest na II w. p.n.e. Jedna z najbardziej znanych w świecie zachowanych tego typu budowli skalnych to świątynia w Adżancie (II w. p.n.e. - VII w. n.e.).