Woda mineralna: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
kupa Znaczniki: Usunięcie całej zawartości strony blanking (filtr nadużyć) VisualEditor |
Wycofano ostatnią zmianę treści (wprowadzoną przez 93.179.216.34) i przywrócono wersję 59090256 autorstwa Piotr967 |
||
Linia 1:
[[Plik:2014 Lądek-Zdrój, Zakład przyrodoleczniczy Wojciech 13.JPG|thumb|250px|[[Źródło mineralne]] w [[zakład przyrodoleczniczy „Wojciech”|zakładzie przyrodoleczniczym „Wojciech”]] w Lądku-Zdroju]]
[[Plik:Mineral water fr al01.jpg|thumb|250px|Tabliczki informujące o składzie na ujęciach w [[Wysowa-Zdrój|Wysowej-Zdroju]]]]
[[Plik:2018 Pijalnia wody mineralnej w Dusznikach-Zdroju.jpg|thumb|250px|Pijalnia wody mineralnej w [[Duszniki-Zdrój|Dusznikach-Zdroju]]]]
[[Plik:2017 Park zdrojowy w Długopolu-Zdroju 3.jpg|thumb|180px|Źródło wody mineralnej w [[Park Zdrojowy w Dusznikach-Zdroju|Parku Zdrojowym w Dusznikach-Zdroju]]]]
'''Woda mineralna''' – naturalna woda zawierająca co najmniej 1000 mg/dm³ rozpuszczonych składników stałych<ref>Słownik hydrogeologiczny ''Dowgiałło, Kleczkowski, Macioszczyk, Różkowski'' red. PIG, Warszawa, 2002.</ref> w postaci [[jon]]ów. Oprócz tego może zawierać rozpuszczone [[gaz]]y pochodzenia naturalnego ([[dwutlenek węgla]], [[siarkowodór]]). Najczęściej jest to [[Wody wgłębne|woda wgłębna]], która sole mineralne pozyskała z rozpuszczania [[minerał]]ów lub [[Skała|skał]], przez które przepływała. Po raz pierwszy definicję wody mineralnej określono na Międzynarodowym Kongresie [[Balneologia|Balneologicznym]] w [[Bad Nauheim]] w roku 1911<ref>[http://resources.metapress.com/pdf-preview.axd?code=j731325u653260w7&size=largest Zeitschrift f. Untersuchung der Lebensmittel. ''27. Hauptversamlung Deutscher Nahrungsmittelchemiker''].</ref>.
W języku potocznym wyrażenie ''woda mineralna'' jest często używane jako synonim wody butelkowanej, co jest błędne, gdyż nie każda woda butelkowana jest wodą mineralną.
{{osobny artykuł|Woda butelkowana}}
== Woda mineralna w Polsce ==
Historia wykorzystania na szerszą skalę wód mineralnych w Polsce zaczyna się około roku 1800. Aż do 1992 w Polsce było zarejestrowanych jedynie 28 źródeł wód mineralnych, których jakość określona była wysokimi wymogami sanitarnymi. Za wodę mineralną uznawano bowiem wodę głębinową, zawierającą minimum 1000 mg pierwiastków życia w 1 litrze wody, a zawarte w niej pierwiastki tworzyły ze sobą odpowiednie stosunki ilościowe.
Po zmianach w latach 1992 i 1997 obniżono próg ilościowy pierwiastków, kategoryzując trzy rodzaje wód:
* niskomineralizowane (do 500 mg),
* średniomineralizowane (501–1500 mg),
* wysokomineralizowane (powyżej 1500 mg).
Zgodnie z ustawą o bezpieczeństwie żywności i żywienia pojęcie wody mineralnej nie jest już powiązane ze stopniem mineralizacji. Naturalna woda mineralna to „woda podziemna wydobywana jednym lub kilkoma otworami naturalnymi lub wierconymi, różniąca się od wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi pierwotną czystością pod względem chemicznym i mikrobiologicznym oraz charakterystycznym stabilnym składem mineralnym, a w określonych przypadkach także właściwościami mającymi znaczenie fizjologiczne, powodującymi korzystne oddziaływanie na zdrowie ludzi”<ref>Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. ''o bezpieczeństwie żywności i żywienia'' ({{Dziennik Ustaw|2019|1252}}).</ref>.
Ponadto ustawa z 2011 roku, zgodnie z dyrektywą [[Parlament Europejski|Parlamentu Europejskiego]] wprowadziła następującą klasyfikację wód<ref>Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 31 marca 2011 r. w sprawie naturalnych wód mineralnych, naturalnych wód źródlanych i wód stołowych ({{Dziennik Ustaw|2011|85|466}}).</ref>:
* bardzo niskozmineralizowana – ogólna zawartość soli mineralnych nie jest większa od 50 mg/l
* niskozmineralizowana – ogólna zawartość soli mineralnych nie jest większa od 500 mg/l.
Instytucją uprawnioną do opracowania ocen i kwalifikacji rodzajowych wód podziemnych w Polsce jest [[Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny]]{{fakt|data=2015-03}}.
== Podział wód ze względu na ich mineralizację ==
* słodka, zwykła (M < 1 g/dm³);
* półsłodka (1 < M < 3 g/dm³);
* słonawa (3 < M < 10 g/dm³);
* słona (10 < M < 35 g/dm³);
* [[Solanka (woda mineralna)|solanka]] (M > 35 g/dm³);
* solanka silna (M > 150 g/dm³).
== Podział wód słodkich ze względu na ich mineralizację ==
* wody ultrasłodkie (M < 0,1 g/dm³);
* wody słodkie (0,1 < M < 0,5 g/dm³);
* [[akratopega|akratopegi]] (0,5 < M < 1 g/dm³);
* wody mineralne (M > 1 g/dm³)
== Rodzaje wód mineralnych ze względu na skład chemiczny ==
* [[Szczawa (woda mineralna)|szczawy]] – lecznicza, swoista zawierająca co najmniej 1000 mg/dm³ wolnego [[Dwutlenek węgla|dwutlenku węgla]] (CO<sub>2</sub>);
* woda krzemowa – lecznicza, swoista zawierająca co najmniej 100 mg/dm³ [[Kwasy krzemowe|kwasu metakrzemowego]] (H<sub>2</sub>SiO<sub>3</sub>);
* woda kwasowęglowa – lecznicza, swoista zawierająca od 250 mg/dm³ do 999 mg/dm³ wolnego CO<sub>2</sub>;
* woda jodkowa – lecznicza, swoista zawierająca co najmniej 1,0 mg/dm³ jonu [[jodki|jodkowego]] (I<sup>-</sup>);
* woda glauberska – lecznicza, mineralna, siarczanowo-sodowa, w której udział jonów [[siarczany|siarczanowego]] (SO<sub>4</sub><sup>2-</sup>) i sodowego (Na<sup>+</sup>) wynosi co najmniej po 20% mval;
* woda fluorkowa – lecznicza, swoista, zawierająca co najmniej 1,0 mg/dm³ jonu [[fluorki|fluorkowego]] (F<sup>-</sup>);
* woda chlorkowa – woda o składzie chemicznym z dominacją jonu [[chlorki|chlorkowego]] (Cl<sup>-</sup>). W wielu klasyfikacjach hydrochemicznych dominacja ta oznacza przekroczenie nawet 70% mvali stężeń podstawowych anionów. Wody chlorkowe mają charakter wód słonych i solanek;
* woda bromkowa – lecznicza, swoista zawierająca co najmniej 5 mg/dm³ jonu [[bromki|bromkowego]] (Br<sup>-</sup>);
* woda borowa – lecznicza, swoista zawierająca co najmniej 5 mg/dm³ [[Kwas metaborowy|kwasu metaborowego]] (HBO<sub>2</sub>);
* woda arsenowa – lecznicza, swoista o zawartości [[arsen]]u [As(III) lub As(V)] co najmniej 0,7 mg/dm³, co odpowiada 1,3 mg jonu wodoroarsenianowego (HAsO<sub>4</sub><sup>2-</sup>) i 1 mg jonu arseninowego (AsO<sub>2</sub><sup>-</sup>);
* woda manganowa – lecznicza, swoista zawierająca co najmniej 1,0 mg/dm³ jonu manganawego (Mn<sup>2+</sup>);
* [[Wody radonowe|woda radoczynna]] – lecznicza, swoista, w której natężenie promieniowania jądrowego rozpuszczonych składników gazowych (głównie [[radon]]) lub stałych (głównie [[Rad (pierwiastek)|rad]]) wynosi co najmniej 2 n[[Kiur (jednostka miary)|Ci]]/dm³ (74 [[Bekerel|Bq]]/dm³);
* woda siarczanowa – woda o składzie chemicznym z dominacją jonu siarczanowego. W wielu klasyfikacjach hydrochemicznych dominacja ta oznacza przekroczenie 70% mvali stężeń podstawowych anionów. Wody siarczanowe o tak wysokich względnych stężeniach siarczanów, spotykane są bardzo rzadko w naturalnych warunkach;
* [[woda siarczkowa]] – lecznicza, swoista zawierająca co najmniej 1 mg/dm³ siarki oznaczalnej jodometrycznie występującej w postaci [[Siarkowodór|siarkowodoru]] (H<sub>2</sub>S), jonu wodorosiarczkowego (HS<sup>-</sup>), wielosiarczków (H<sub>2</sub>S<sub>x</sub> przy x = 2-6) oraz w jonie [[Tiosiarczany|tiosiarczanowym]] (S<sub>2</sub>O<sub>3</sub><sup>2-</sup>);
* woda witriolowa – lecznicza, mineralna, siarczanowo-żelazista o bardzo niskim pH;
* woda żelazista – lecznicza, swoista zawierająca co najmniej 10 mg/dm³ jonu żelazawego (Fe<sup>2+</sup>)
== Zobacz też ==
{{Wikisłownik|woda mineralna}}
{{Commonscat|mineral waters}}
* [[woda butelkowana]]
* [[woda]], [[woda pitna]]
* [[wody podziemne]]
* [[woda oligoceńska]], [[woda plejstoceńska]]
* [[Woda gazowana|woda sodowa]], [[woda stołowa]]
* [[sole mineralne]], [[minerał]]y
== Przypisy ==
{{Przypisy}}
== Linki zewnętrzne ==
* [http://www.wodamineralna.netmark.pl Tabela zawierająca skład mineralny ponad 100 wód mineralnych, źródlanych i leczniczych dostępnych w Polsce]
{{Kontrola autorytatywna}}
[[Kategoria:Wody mineralne| ]]
| |||