Horn (przylądek): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Nie podano opisu zmian
m poprawa przek., WP:SK, drobne redakcyjne
Linia 17:
|commons = Cape Horn
}}
'''Horn''' ([[Język hiszpański|hiszp.]] ''Cabo de Hornos'') − skalisty [[przylądek]] położony na wyspie [[Hornos (wyspa)|HornHornos]], w [[archipelag]]u [[Ziemia Ognista (archipelag)|Ziemi Ognistej]] ([[Chile]]). Stanowi on najdalej na [[Strony świata|południe]] wysunięty punkt [[Ameryka Południowa|Ameryki Południowej]] (55°59' S, 67°16' W), natomiast najdalej wysuniętym na południe przylądkiem części kontynentalnej Ameryki Południowej jest [[Froward|przylądek Froward]]. Przylądek Horn wyznacza północną granicę [[Cieśnina Drake’a|Cieśniny Drake’a]], a południk przechodzący przez przylądek Horn jest uznawany za granicę między [[Ocean Spokojny|Oceanem Spokojnym]] a [[Ocean Atlantycki|Atlantykiem]] (czasami południowym punktem tej granicy jest uznawana [[Snow Island]]). Przylądek Horn został tak nazwany przez holenderskiego [[żeglarstwo|żeglarza]] [[Willem Corneliszoon Schouten|Willema Schoutena]], który opłynął go jako pierwszy [[29 stycznia]] [[1616]]. Nadał mu nazwę ''Kaap Hoorn'' na cześć miasta [[Hoorn]], z którego pochodził.
 
Opłynięcie Przylądka Horn jest trudnym zadaniem, ze względu na panujące tu zwykle trudne warunki pogodowe. Tylko w 1905 r. zatonęły tu 43 żaglowce, a z 15 z nich nikt się nie uratował<ref>Piotr Schutta "[http://web.archive.org/web/20140715033118/http://express.bydgoski.pl/246019,Polskie-regaty-wokol-Hornu.html Polskie regaty wokół Hornu]", Express Bydgoski 21 czerwca 2013</ref>. Obecnie przepływającym statkom zadanie ułatwia utrzymywana przez [[Chile]] [[latarnia morska]].
Otwarcie [[Kanał Panamski|Kanału Panamskiego]] w 1914 roku spowodowało, że droga morska przez przylądek Horn straciła na znaczeniu. Mimo to, do tej pory jest uznawana za istotne osiągnięcie w żeglarstwie i stosunkowo mała grupa żeglarzy kontynuuje opływanie przylądka Horn, w szczególności w regatach dookoła świata. Większość z nich przepływa wokół wysp na północ od przylądka Horn, a część czeka na dobrą pogodę przy wyspie, a czasami opływa ją. Kilka regat żeglarskich, m.in. [[Volvo Ocean Race]], [[VELUX 5 Oceans Race]] oraz [[Vendée Globe]] wymaga opłynięcia przylądka Horn. Istnieją też trasy rekordów w prędkości opłynięcia świata, gdzie wymagane jest opłynięcie przylądka Horn.
 
W [[1945]] roku został utworzony [[Park Narodowy Przylądka Horn]].
Linia 26:
== Klimat i pogoda ==
{{Główny artykuł|Cieśnina Drake’a#Pogoda i klimat}}
W grupie wysp należących do przylądka Horn nie ma stacji meteorologicznej. Istnieje stacja meteorologiczna w [[Ushuaia]], 146&nbsp;kilometrów na północ oraz na wyspie [[Isla Gonzalo]] w grupie [[Diego Ramírez (archipelag)|wysp Diego Ramirez]] na 100&nbsp;kilometrów od Przylądka Horn w [[Cieśnina Drake’a|Cieśninie Drake’a]].
 
Silne wiatry w [[Cieśnina Drake’a|Cieśninie Drake’a]] i koło Przylądka Horn są związane z różnicą
temperatury pomiędzy [[Antarktyda|Antarktydą]] i cieplejszym powietrzem w średnich szerokościach południowych. Ten gradient temperatury tworzy [[Antarktyczny Front Polarny]] i silne wiatry wiejące równoleżnikowo z zachodu na wschód koło równoleżnika 60S. Dodatkowym elementem jest efekt przyśpieszania wiatrów wchodzących do Cieśniny Drake’a z zachodu na wschód poprzez górzyste południowe [[Andy]] oraz przez górzysty [[Półwysep Antarktyczny]].
 
Linia 40:
 
{{Kontrola autorytatywna}}
 
[[Kategoria:Przylądki Chile]]