1 Polskie Skrzydło Myśliwskie: Różnice pomiędzy wersjami

1 Skrzydło Myśliwskie [[formowanie jednostki|sformowane]] zostało w okresie od 15 marca do 15 kwietnia 1941 r. na lotnisku w [[Northolt]] pod [[Londyn]]em. W jego skład włączono wcześniej już utworzone [[dywizjon]]y myśliwskie (dm): [[dywizjon 303|303 Warszawski]] i [[dywizjon 306|306 Toruński]] oraz brytyjski 601 „County of London”<ref>Według K. W. Kubali 601 dm „County of London” jedynie współpracował z dywizjonami 303 i 306, lecz organizacyjnie wchodził w skład Northolt Wing.</ref>. 1 maja tego1941 rokur. 601 dm wyłączony został ze składu skrzydła i przeniesiony na Stację RAF Manston. 24 czerwca w miejsce jednostki brytyjskiej włączony został [[dywizjon 308|308 Dywizjon Myśliwski Krakowski]]. Skrzydło podporządkowane było operacyjnie dowódcy brytyjskiej 11 Grupy Myśliwskiej<ref name=kolinf>{{Cytuj książkę | nazwisko=Koliński| imię=Izydor|tytuł= Regularne jednostki Wojska Polskiego (lotnictwo)| strony=158-161}}</ref>. Zadaniem skrzydła była obrona południowo-wschodniej Anglii. W 1941 r. rozpoczęto zadania ofensywne przeciwko hitlerowskiej [[Luftwaffe]] w zachodniej [[Francja|Francji]] i [[Belgia|Belgii]]. Obszar ten rozszerzał się stopniowo.

Osłaniano wyprawy lekkich bombowców typu „Blenheim”Blenheim bombardujące lotniska koło Berck-sur-Mer na wybrzeżu kanału [[La Manche]]. 26 czerwca 1941 r. w czasie atakowania niemieckiego lotniska w St. Omer w północnej Francji został zestrzelony dowódca skrzydła mjr Piotr Łaguna. 13 lipca tego roku 303 dm przeniesiony został do 9 Grupy Myśliwskiej, a w jego miejsce włączony został [[Dywizjon 315|315 Dywizjon Myśliwski Dębliński]]. W następnych miesiącach 1941 r. skład skrzydła ulegał częstym zmianom. Następowała wymiana dywizjonów pomiędzy 1 a [[2 Polskie Skrzydło Myśliwskie|2 Skrzydłem Myśliwskim]].

17 lipca 1941 r. doszło do walki w czasie nalotu na obiekty na północ od [[Lille]] ze 120 samolotami niemieckimi typu Me-109 E. Skrzydło polskie zestrzeliło wówczas 5 samolotów przeciwnika. W tym okresie dywizjony skrzydła wykonały również loty na tzw. wymiatanie samolotów przeciwnika. Zadania te polegały na wyciąganiu samolotów niemieckich w powietrze i atakowaniu ich.

14 sierpnia 1941 r. skrzydło, w pełnym składzie, wspierało dwa skrzydła brytyjskie w osłonie sześciu samolotów [[Bristol Blenheim|Blenheim]] (lot [[Operacja Circus|bojowy „Circus 73”]]). Nad miejscowością [[Ardres]] skrzydło stoczyło walkę powietrzną z niemieckimi eskadrami 2 i 26 Pułków Myśliwskich. Według oficjalnych danych Polacy przy stracie czterech pilotów, zniszczyli na pewno czternaście [[Messerschmitt Bf 109|Messerschmittów Bf 109]], a kolejne trzy prawdopodobnie<ref>K. W. Kubala podaje za Donaldem Caldwellem, historykiem Jagdgeschwader 26, że ten pułk stracił tylko dwa samoloty.</ref>

7 października 1941 r. w skład skrzydła ponownie wcielony został 303 dm, natomiast w grudniu tego roku skrzydło opuściły dywizjony 306 i 308, a dołączył [[Dywizjon 316|316 Dywizjon Myśliwski Warszawski]].

1 kwietnia 1942 r. w skład skrzydła, w miejsce 315 dm, włączony został [[Dywizjon 317|317 Dywizjon Myśliwski Wileński]] pod dowództwem kpt. Piotra Ozyry.

29 kwietnia 1942 r. podczas walk skrzydła z grupą 15 myśliwskich samolotów FW-190 nad brzegami Francji w okolicy Le Tréport polegli: dowódca skrzydła mjr Marian Pisarek i dowódca 317 dm kpt. pil. Piotr Ozyra. Nowym dowódcą skrzydła został mjr pil. Stefan Janus, a dowódcą 317 dm kpt. pil. [[Stanisław Skalski (lotnik)|Stanisław Skalski]].

7 maja 1942 r. w skład skrzydła włączony został [[Dywizjon 302|302 Dywizjon Myśliwski Poznański]] pod dowództwem kpt. Juliana Kowalskiego. Od tego dnia skrzydło występowało w składzie:

15 czerwca 1942 r., po raz drugi w skład skrzydła, w miejsce 303 dm, włączony został 306 dm pod dowództwem kpt. pil. [[Tadeusz Czerwiński (wojskowy)|Tadeusza Czerwińskiego]]. Od tego dnia skrzydło występowało w składzie:

30 lipca 1942 r., po raz drugi w skład skrzydła, w miejsce 316 dm, włączony został 308 dm pod dowództwem kpt. pil. Walerego Żaka. Od tego dnia skrzydło występowało w składzie:

19 sierpnia 1942 r. skrzydło w składzie pięciu dywizjonów: 302, 303, 306, 308 i 317, wspierając [[Rajd na Dieppe|desant wojsk alianckich pod Dieppe]], wykonało 224 loty strącając 15 samolotów przeciwnika na pewno i 5 prawdopodobnie. Był to najlepszy wynik osiągnięty w tej operacji w całym RAF-ie.

4 października 1943 r., w ramach przygotowań do inwazji na kontynent, jednostka przeformowana została w 131 Skrzydło Myśliwskie i 131 Polowy Port Lotniczy oraz podporządkowana dowódcy [[18 Polski Sektor Myśliwski|18 Polskiego Sektora Myśliwskiego]]. Przewidywano użycie skrzydła w walkach na froncie. Nowe zadania operacyjne wymagały przystosowania do działań ruchowych i częstych zmian lotnisk w ślad za przesuwaniem się linii frontu. 131 Polowy Port Lotniczy spełniał funkcję ruchomej bazy zaopatrzenia, posiadając przy tym odrębny status organizacyjny. W skład 131 Skrzydła Myśliwskiego włączone zostały dywizjony myśliwskie:

[[Plik:Hawker Hurricane03.jpg|thumb|200px|'''[[Hawker Hurricane|Hurricane]]'''- takimi samolotami latali piloci w 1941 r.]]

[[Plik:Spitfire LF IXC MH434.jpg|thumb|200px|''' [[Supermarine Spitfire|Spitfire]]'''- takimi samolotami latali piloci w 1943 r.]]

[[Plik:Bf 109E4.gif|thumb|200px|'''[[Messerschmitt Bf 109|Me-109E]]'''- z takimi samolotami walczyli piloci skrzydła131 Skrzydła Myśliwskiego]]

[[Plik:Fw190A-3 JG2 Gr.Ko.Hahn42 kl96.jpg|thumb|200px|'''[[Focke-Wulf Fw 190|FW-190]]'''- w walce z takim samolotem zginął dowódca skrzydłaSkrzydła]]

[[Plik:Germflag308raf.jpg|thumb|200px|Niemiecka flaga zdobyta w walce przez pilotów 131 skrzydłaSkrzydła myśliwskiegoMyśliwskiego. Na białym tle autografy pilotów polskich i amerykańskich. Widoczne liczne ślady krwi zestrzelonego niemieckiego pilota. Obecnie kolekcja prywatna. ]]

W czerwcu 1944 r. skrzydło bazowało w pobliżu [[Chichester]] w hrabstwie Sussex nad brzegiem kanału La Manche naprzeciw wyspy [[Wight]]. W dniu rozpoczęcia inwazji na kontynent, skrzydło w składzie dywizjonów: 302, 308 i 317, ubezpieczało i wspierało lądujących [[Wojska powietrznodesantowe|spadochroniarzy]] w Eastern Beach Area.

12 lipca 1944 r. połączono 131 Skrzydło Myśliwskie i 131 Polowy Port Lotniczy w 131 Polskie Skrzydło.

Na początku sierpnia 1944 r. stacjonowało w północnej Francji na lotnisku Piumetot koło [[Caen]], a we wrześniu bazowało na lotniskach Goupilieres i Venderville na południe od [[Lille]]. W tym czasie wykonywało loty na kierunku natarcia brytyjskiej [[21 Grupa Armii|21 Grupy Armii]] marszałka Montgomery’ego i polskiej [[1 Dywizja Pancerna (PSZ)|1 Dywizji Pancernej gen. Maczka]]. Na początku października przesunięto skrzydło bliżej linii frontu na lotnisko Deurne pod [[Antwerpia|Antwerpią]], a następnie do St. Denijs pod Gandawą. W czasie [[Ofensywa w Ardenach|kontrofensywy w Ardenach]] w styczniu 1945 r., około 40 myśliwców Luftwaffe zaatakowało lotnisko polskiego skrzydła pod Gandawą. Zostały jednak one przechwycone przez powracające z zadania dywizjony 308 i 317. W rezultacie boju powietrznego zestrzelono 18 [[samolot]]ów na pewno, 1 prawdopodobnie i 5 uszkodzono. Własne straty wyniosły: 23 rannych, w tym 2 [[Pilotaż (lotnictwo)|pilotów]]. Na terenie Niemiec skrzydło stacjonowało m.in. na lotnisku B-101 Nordhorn (od 13 IV 1945 r.) i B-113 Varrelbusch koło [[Brema|Bremy]] (od 30 IV 1945 ).r.

Działając w ramach brytyjskiego lotnictwa taktycznego (2 TAF) w okresie od 6 czerwca 1944 do 8 maja 1945 r. skrzydło zniszczyło lub uszkodziło 37 samolotów niemieckich oraz 3078 wszelkiego rodzaju pojazdów mechanicznych i innych środków transportowych przeciwnika.

Po zakończeniu działań wojennych w [[Europa|Europie]] skrzydło pozostało w [[Okupacja aliancka Niemiec|brytyjskiej strefie okupacyjnej]] i weszło w skład Brytyjskich Okupacyjnych Sił Powietrznych (BAFO – British Air Forces of Occupation). Od 10 września 1945 r. skrzydło w niezmienionym składzie stacjonowało na lotnisku Ahlhorn.

3 stycznia 1947 r. odbyła się ostatnia zbiórka personelu skrzydła. [[Wacław Król]] tak wspominał ten dzień „Przypadł mi smutny obowiązek pożegnania żołnierzy i wypowiedzenia smutnej formuły – 131 Polskie Skrzydło Myśliwskie uważa się za rozwiązane. Następnie przekazałem władzę nad personelem brytyjskiemu dowódcy stacji Porteath, Wing Commanderowi White’owi. Tego samego dnia rozdano wszystkim do wypełnienia deklaracje o wstępowaniu do Lotniczego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia (Polish Air Force Resettlement Corps)”. Do korpusu (LKPR) wstąpiła większość członków personelu latającego i naziemnego. W praktyce przysposobienie lotników polskich do życia cywilnego w ramach LKPR nie spełniło swego zadania. Mimo trzyletniego istnienia korpusy organizowane kursu i działalność pośrednictwa pracy napotykała na duże trudności. Większość żołnierzy znajdowała pracę sama. W 1949 LKPR został rozwiązany.

* kpt pil. [[Witold Urbanowicz (generał)|Witold Urbanowicz]] (15 IV – 31 V 1941 r.)

* mjr pil. [[Stanisław Skalski (lotnik)|Stanisław Skalski]] (13 XII 1943 – 3 IV 1944 r.)

* mjr pil. [[Julian Kowalski]] (4 IV – 12 VII 1944 r.)

* ppłk pil. [[Aleksander Gabszewicz]] (12 VII 1944 – 31 V 1945 r.)

* ppłk pil. [[Stefan Witorzeńć]] (1 VI 1945 – 3 I 1947 r.)

* mjr pil. [[Julian Kowalski]] (12 VII – 10 X 1944 r.)

* mjr pil. [[Tadeusz Sawicz]] (11 X 1944 – 8 VIII 1945 r.)

* mjr pil. [[Wacław Król]] (9 VIII 1945 – 3 I 1947 r.)