Punkt typograficzny: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m poprawa linków
Linia 1:
'''Punkt typograficzny''' – podstawowa jednostka długości stosowana w systemach miary wielkości [[czcionka|czcionek]] i innych elementach [[typografia|typograficznych]]. W systemach tych wszystkie wielkości czcionek i innych elementów typografii są podawane jako wielokrotność punktu typograficznego.
 
We wszystkich trzech powszechnie stosowanych systemach punkt typograficzny ma dość zbliżoną długość, która wynosi od 0,3514 do 0,3759 [[milimetr|mm]]. Różnią się one głównie nazewnictwem wielkości tworzonych z wielokrotności punktu.
 
== Historia systemów miar typograficznych ==
Jednej z pierwszych prób ujednolicenia miar drukarskich dokonał w [[1737]] r. [[Pierre Simon Fournier]]. To on, w opracowanym przez siebie systemie miar, wprowadził pojęcie punktu typograficznego. Za podstawę wyznaczającą wielkość tego punktu przyjął ówczesną miarę długości – [[Stopa (miara)|stopę]] francuską, dzieloną na 12 [[cal]]i, cal na 12 linii, a linię na 12 punktów. System ten wkrótce potem uległ zmianie z powodu zastąpienia stopy francuskiej stopą paryską. Na niej właśnie w 1775 r. [[François-Ambroise Didot]] oparł swój system jednostek stosowany do dziś.
 
Po wprowadzeniu systemu metrycznego ponownego określenia jednostki punktu typograficznego dokonał [[Herman Berthold]]. Przeliczył on jednostki miar Didota na jednostki metryczne przy założeniu, że 798 punktów równa się 30 cm, a jeden punkt typograficzny to 1/2660 część metra<ref>M. Druździel, T. Fijałkowski, ''Przygotowanie typograficzne form drukowanych,'' WSiP, Warszawa 1989, {{ISBN|83-02-01852-X}}.</ref>.
 
Obowiązujący w krajach anglosaskich system pica został przyjęty w [[1886]] r. pod nazwą ''American Point System''<ref>{{Cytuj|tytuł = Poligrafia ogólna |data = 1988 |isbn = 83-02-03410-X |inni = Konstanty Boratyński |miejsce = Warszawa |wydawca = WSiP |oclc = 749767382 }}</ref>. Za podstawę przyjęto stopę typograficzną<ref name="stopa">Stopa typograficzna ma inną wielkość niż stopa angielska i wynosi 11,952 cala lub 303,5808 mm.</ref>.
 
== Trzy systemy oznaczania wielkości punktu typograficznego ==
Linia 20:
'''System Pica'''
* 1 punkt typograficzny (zwany także punktem amerykańskim) = 1/12 pica = 0,3514 mm
* 1 pica (wym. "pajka"„pajka”) = 4,2169 mm = 1/72 stopy typograficznej<ref name="stopa" />
 
'''PostScript'''
Linia 37:
Nazwy te mają bardzo mocne osadzenie w praktyce. W tradycyjnej drukarni drukarz miał do dyspozycji czcionki tylko w tych wielkościach, oraz czcionki wielkości 60 i 72 pt, które nie posiadają jednak swoich popularnych nazw własnych. Wszystkie inne rozmiary, czyli rozmiary pośrednie zdarzały się niezmiernie rzadko. Wraz z pojawieniem się [[DTP]] nastąpił poważny wzrost możliwości kompozycyjnych, ponieważ [[font]]y, w odróżnieniu od [[czcionka|czcionek]], umożliwiają stosowanie dowolnych wielkości. Co prawda w programach biurowych występują różne ograniczenia, np. możliwość zmiany rozmiaru czcionki skokowo o pół punktu, ale w profesjonalnych programach do składu możliwości te są praktycznie nieograniczone.
 
Wszystkie tradycyjne nazwy i małe wielkości typograficzne były powszechnie stosowane do ustalania wielkości czcionek oraz wymiarowania [[justunek|justunku]] drobnego. W tradycyjnej zecerni justunek uzyskiwano za pomocą odpowiedniej wielkości blaszek lub sztabek metalowych wstawianych pomiędzy i dookoła czcionek. Był to tzw. materiał zecerski ślepy, czyli niedrukowalny. Justunek wypełniał wszystkie puste miejsca. Justunek drobny umożliwiał powiększenie odległości, np. między znakami, wierszami, etc.. Do określania innych, większych wymiarów, jak np. rozmiar całej kolumny czy szerokość wiersza stosowano głównie cycera i kwadraty, które były traktowane jak odrębne jednostki. Przy precyzyjnym wymiarowaniu tabel używano wszystkich nazw. Ponadto stosowano mieszane określenia podając jednocześnie nazwy zwyczajowe i punkty.
 
Przykład kilku sposobów tradycyjnego podawania tego samego wymiaru:
Linia 43:
* 3 kwadraty, 2 i pół cycera
* 3 i pół kwadrata, i 6 punktów
* 14 i pół cycera.
 
== Przypisy ==