Prehabilitacja: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
lit.
m poprawa ujedn. i przek., drobne techniczne
Linia 4:
== Historia prehabilitacji ==
Określenie to w literaturze medycznej pojawiło się po raz pierwszy w roku 1946 i dotyczyło poprawy wyników odzyskiwania sprawności przez żołnierzy<ref>PREHABILITATION, rehabilitation, and revocation in the Army. Br Med J. 1946 Jun 29;1:192-7.</ref>.
Koncepcja prehabilitacji w dzisiejszym rozumieniu tego pojęcia pojawiło się w połowie lat 80-tych i dotyczyły przygotowania sportowców celem minimalizacji ryzyka urazów i ich następstw<ref>Spain J: Prehabilitation. Clin Sports Med. 1985 Jul;4(3):575-85.</ref>. Pierwszy [[ArtykułPublikacja naukowynaukowa|artykuł]], w którym pojęcie prehabilitacji dotyczy pacjentów, dokładnie zaś ćwiczeń przygotowujących do zabiegów operacyjnych i pobycie na oddziałach [[Intensywna terapia|intensywnej terapii]] ukazał się w roku 2002.<ref>Topp R, Ditmyer M, King K, Doherty K, Hornyak J 3rd: The effect of bed rest and potential of prehabilitation on patients in the intensive care unit. AACN Clin Issues. 2002 May;13(2):263-76.</ref>. W chwili obecnej pojęcie to staje się coraz bardziej popularne. Liczba artykułów w https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed dotyczących prehabilitacji lub z nią związanych przekracza obecnie 500 i szybko rośnie w ostatnich latach.
 
== Podstawowe elementy prehabilitacji ==
Linia 18:
Jego główną rolą jest ograniczenie lęku pacjenta, co nie tylko poprawia jego komfort, ale jest też wymiernym elementem ułatwiającym przeprowadzenie samego zabiegu operacyjnego, jak również zmniejszenie ryzyka powikłań pooperacyjnych<ref>Levett DZH, Grimmett C: Psychological factors, prehabilitation and surgical outcomes: evidence and future directions. Anaesthesia. 2019 Jan;74 Suppl 1:36-42. doi: 10.1111/anae.14507.</ref>
 
=== Rezygnacja z [[NałógUzależnienie|nałogów]] ===
Bardzo istotna jest również rezygnacja z nałogów, szczególnie palenia [[papieros]]ów, które stanowią jeden z najistotniejszych czynników ryzyka powikłań pooperacyjnych, zarówno bezpośrednich ([[zapalenie płuc]], zakażenie miejsca operowanego), jak i pośrednich (dłuższe pobyty szpitalne, większe ryzyko nieszczelności zespoleń w obrębie przewodu pokarmowego). Pacjenci przed zabiegiem, zwłaszcza planowym, powinni być dokładnie poinstruowani o konieczności zaprzestania palenia i otrzymać odpowiednie wsparcie<ref>Varga JT: Smoking and pulmonary complications: respiratory prehabilitation. J Thorac Dis. 2019 Apr;11(Suppl 5):S639-S644. doi: 10.21037/jtd.2018.12.11.</ref>
 
Linia 25:
 
== Prehabilitacja w Polsce ==
Pojęcie prehabilitacji w Polsce jest wciąż bardzo mało popularne. Brak jest praktycznie kompleksowej opieki przedoperacyjnej, nie ma w tym zakresie ani odpowiednich programów czy poradni ani wystarczającej świadomości zarówno wśród pacjentów, jak i personelu medycznego. Istniejące zalecenia dotyczące przygotowania do zabiegu operacyjnego dotyczą przede wszystkim postępowania żywieniowego<ref>Kłęk ST, Jarosz J, Jassem J, Kapała A, Krawczyk J, Krzakowski M, Misiak M, Szczepanek K: Polskie Rekomendacje Żywienia Dojelitowego i Pozajelitowego w Onkologii – część II: żywienie drogą przewodu pokarmowego (żywienie dojelitowe). Onkologia w Praktyce Klinicznej 2013, tom 9, nr 6, 209–215.</ref>. Elementy przygotowania prehabilitacyjnego, takie jak poprawa stanu ogólnego pacjenta przed zabiegiem, immunomodulacja czy profilaktyka wczesna zakażenia miejsca operowanego omawiane były na konferencjach organizowanych przez Polskie Towarzystwa Żywienia Pozajelitowego, Dojelitowego i Metabolizmu (<ref>{{Cytuj |url=https://polspen.pl/ |tytuł=Strona Główna – Polspen<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> |opublikowany=polspen.pl |język=pl |data dostępu=2020-02-09}}</ref>), Polskie Towarzystwo Żywienia Klinicznego (<ref>{{Cytuj |url=http://xn--ptk-42a.pl/ |tytuł=Polskie Towarzystwo Żywienia Klinicznego<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> |opublikowany=xn--ptk-42a.pl |język=pl |data dostępu=2020-02-09}}</ref>) czy na serii konferencji poświęconych Terapii Podciśnieniowej Ran (<ref>{{Cytuj |url=https://www.termedia.pl/Konferencja-Terapia-Podcisnieniowa-Przekraczamy-Granice-Intro,1137,8127.html |tytuł=Terapia Podciśnieniowa – Przekraczamy Granice – Intro<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> |opublikowany=www.termedia.pl |data dostępu=2020-02-09}}</ref>). W opracowaniu dotyczącym kompleksowej opieki okołooperacyjnej według protokołu ERAS u chorych poddanych chirurgicznemu leczeniu otyłości z roku 2015<ref>{{Cytuj |url=https://www.mp.pl/eras/wytyczne/115494,protokol-kompleksowej-opieki-okolooperacyjnej-dla-poprawy-wynikow-leczenia-zastosowanie-eras-w-chirurgii-bariatrycznej |tytuł=Protokół kompleksowej opieki okołooperacyjnej dla poprawy wyników leczenia. Zastosowanie ERAS w chirurgii bariatrycznej – Wytyczne – Medycyna Praktyczna – ERAS<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> |opublikowany=www.mp.pl |język=pl |data dostępu=2020-02-09}}</ref> obecne były ważne elementy prehabilitacji, jak: przedoperacyjne konsultacje i informacja dla chorego, zaprzestanie palenia [[Tytoń (produkt)|tytoniu]] na minimum 6 tygodni przed operacją, zaprzestanie spożywania [[alkoholNapój alkoholowy|alkoholu]]u, przedoperacyjne zwiększenie aktywności fizycznej chorego, brak przedłużonego głodzenia przed operacją poprzez podanie wysokowęglowodanowego napoju na 2 godziny przed planowaną interwencją chirurgiczną. W Polsce jedne z pierwszych działań prehabilitacyjnych rozpoczęto w 2018 roku w Uniwersyteckim Centrum Klinicznym w [[Trójmiasto|Trójmieście]]<ref>{{Cytuj |url=https://zdrowie.trojmiasto.pl/Jak-sie-przygotowac-do-operacji-n128499.html |tytuł=Jak się przygotować do operacji?<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> |opublikowany=zdrowie.trojmiasto.pl |język=pl |data dostępu=2020-02-09}}</ref>. W roku 2020 uruchomiony został w Klinice Chirurgii Ogólnej, Endokrynologicznej i Onkologii Gastroenterologicznej [[Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu|Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu]] (Kierownik Kliniki Prof. dr hab. n. med. Tomasz Banasiewicz) kompleksowy projekt prehabilitacji, mający na celu opracowanie odpowiednich standardów i umożliwienie pacjentom skorzystania z odpowiedniego przygotowania do zabiegu operacyjnego. [[Klinika]] posiada wieloletnie doświadczenie w poradnictwie przedoperacyjnym, na przykład dla pacjentów u których planowane jest wyłonienie stomii czy dla pacjentów z dziedzicznymi chorobami dolnego odcinka przewodu pokarmowego. Projekt powstaje we współpracy z Fundacją Medigent, założeniem projektu jest stworzenie interaktywnej platformy (www.prehabilitacja.pl) ułatwiającej indywidualne przygotowanie do zabiegu operacyjnego, docelowo zaś stworzenie sieci poradni pozwalających na jak najlepsze przygotowanie się do zabiegu operacyjnego.
 
== Przypisy ==