Pika: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
> {Wikisłownik} |
|||
Linia 1:
{{Inne znaczenia|broni drzewcowej|[[pika (tkanina)|pika – tkanina]]}}
[[Plik:VAUPELL(1870) p1.044, Motiv zum Jahr 1608.jpg|thumb|Pikinierzy z początku XVII wieku (żołnierze i oficer z [[halabarda|halabardą]])]]
[[Plik:Pike Charge Battle of Maidstone Military Odyssey.jpg|thumb|Pikinierzy w starciu bezpośrednim]]
'''Pika''' ('''spisa'''<ref>W Polsce zamiennie nazywana spisą (od [[język niemiecki|niem.]] ''Spiess''); (W. Kwaśniewicz: ''Leksykon broni…'', dz. cyt., s. 187).</ref>) – dawna długa [[broń drzewcowa]] [[piechota|piechoty]], z zakończonym grotem [[drzewce (broń)|drzewcem]] o długości 5,5-6 metrów, stosowana przeciw szykom pieszym i [[jazda|kawalerii]].
== Pika piechoty ==
Podczas bitwy XVI-XVII-wieczni [[pikinierzy]] byli na ogół zgrupowani w zwarte czworoboki, co zapewniało skuteczność ich działania; wyposażano też w [[rapier]]y ([[szpada|szpady]]) lub inną krótką broń białą, ze względu na nieprzydatność piki w starciu bezpośrednim. Po wynalezieniu [[muszkiet]]u
Piki były w powszechnym użytku od [[średniowiecze|średniowiecza]] niemal do końca XVII wieku. W następnym stuleciu zwiększony zasięg i skuteczność ognia muszkietów z [[zamek skałkowy|zamkiem skałkowym]] oraz artylerii (wraz z wprowadzeniem na wyposażenie piechoty [[bagnet]]ów) spowodowały, że piki straciły swą użyteczność i w XVIII wieku zniknęły z pól bitewnych.
W późniejszych czasach były wykorzystywane w boju przez Polaków podczas [[Powstanie styczniowe|powstania styczniowego]]. Wobec niedostatku przekuwanych na sztorc [[kosa bojowa|kos bojowych]] w oddziałach [[kosynierzy|kosynierów]], zaopatrywano je też w piki (np. w obozie w Ojcowie w lutym 1863), tworząc kompanie i bataliony; powstańczy pikinierzy uczestniczyli m.in. w [[Bitwa pod Miechowem (1863)|bitwie pod Miechowem]]<ref name=":0">{{Cytuj|autor=Kazimierz Frycz|tytuł=Wspomnienia z r. 1863-64|data=1912|miejsce=Kraków|s=
[[Plik:Kozak.jpg|thumb|Konni kozacy ze spisami (mal. [[Aleksander Orłowski (malarz)|A. Orłowski]])]]
== Spisa kozacka ==
Była odmianą piki charakterystyczną dla wojsk kozackich, bronią typową dla ich piechoty, a później dla jazdy. W dawnej [[Rzeczpospolita Obojga Narodów|Rzeczypospolitej]] początkowo szeroko stosowana w obronie przez [[Kozacy zaporoscy|zaporoską]] piechotę. Używana od XVI do XIX wieku, miała od piki piechoty znacznie krótsze drzewce zakończone liściowatym [[grot (broń)|grotem]]; w kawalerii pozbawiona była proporczyka<ref>W. Kwaśniewicz: ''Leksykon broni…'', dz. cyt., s. 209.</ref>, będąc jednak wyposażona (podobnie jak lanca ułańska) w rzemienny [[temblak (broń)|temblak]].
Linia 17 ⟶ 18:
== Zobacz też ==
* [[darda (broń drzewcowa)|darda]] ▼
{{wikisłownik}}
== Przypisy ==
{{Przypisy}}
== Bibliografia ==
* [[Włodzimierz Kwaśniewicz]]: ''Leksykon broni białej i miotającej''. Warszawa: Bellona, 2003, s.
* {{cytuj książkę |tytuł=Wojsko, wojna, broń. Leksykon PWN |wydawca=[[Wydawnictwo Naukowe PWN]] |miejsce=Warszawa |rok=2001 |isbn=83-01-13506-9}}
* ''Wielka encyklopedia PWN''. T. 25. Warszawa: [[Wydawnictwo Naukowe PWN]], 2004, s. 430
| |||