Nomenklatura (polityka): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m Wycofano edycje użytkownika 37.248.154.51 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to JackStrong12.
Znacznik: Wycofanie zmian
D
Znaczniki: Z urządzenia mobilnego Z wersji mobilnej (przeglądarkowej) Zaawansowana edycja mobilna
Linia 1:
'''Nomenklatura''' ([[Łacina|łac.]] ''nomenclatura'' - ''mianowanie'') – system obsadzania stanowisk kierowniczych w [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]] i krajach [[Blok wschodni|bloku wschodniego]] oparty na rekomendacji [[Partia komunistyczna|partii komunistycznej]]<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Zblewski | imię = Zdzisław | tytuł = Leksykon PRL-u | inni = | wydawca = Wydawnictwo Znak | miejsce = Kraków | data = 2001 | strony = 99 | isbn = 83-240-0010-0}}</ref>.
 
W [[żargon]]ie partyjnym nomenklatura oznaczała sformalizowany ściśle '''system mianowań''' na stanowiska. Mówiono np. że stanowisko majstra czy kierownika wydziału w zakładzie pracy jest '''w nomenklaturze [[Podstawowa Organizacja Partyjna|Podstawowej Organizacji Partyjnej]]''' lub '''w nomenklaturze Komitetu Zakładowego PZPR''' (o zatrudnieniu konkretnej osoby decydował KZ [[Polska Zjednoczona Partia Robotnicza|PZPR]], w praktyce zaś jego I sekretarz); stanowiska wyższe były w nomenklaturze wyższych instancji partyjnych (one decydowały o ich obsadzie) – Komitetu Fabrycznego, Uczelnianego, Dzielnicowego, Miejskiego, Powiatowego, lub Wojewódzkiego.
 
O objęciu najwyższych lub szczególnie ważnych stanowisk państwowych, społecznych lubczy gospodarczych (spis zawierał około 300 tysięcy takich stanowisk) decydowały Wydziały Komitetu Centralnego lub nawet Sekretariat KC albo [[Biuro Polityczne KC PZPR|Biuro Polityczne]] (były one „'''w nomenklaturze KC'''”). Z reguły decyzję przygotowywał formalnie '''Wydział Kadr KC'''. Znacznie mniejsza była liczba członków oligarchii partyjnej, a więc najwyższej warstwy nomenklatury. W ZSRR było to około 3000 osób<ref>[[Rudolf Pichoja]], ''Historia władzy w Związku Radzieckim 1945-1991'', Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011, {{ISBN|9788301167219}}.</ref>.
 
O obsadzie stanowisk ministerialnych decydowało Biuro Polityczne. W nomenklaturze Sekretariatu KC były np. wyższe stanowiska kierownicze w prasie centralnej, [[Polskie Radio|radiu]] i [[Telewizja Polska|telewizji]], stanowiska dyrektorów i zastępców dyrektorów departamentów w ministerstwach.
 
Warstwa ludzi, zwana potocznie nomenklaturą, miała szereg niedostępnych dla innych przywilejów – bardzo zresztą formalnie zróżnicowanych,: od nieznacznie lepszych warunków [[wczasy|wczasów]], po specjalne kliniki, sklepy i inne dobra.
 
W [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]] przywileje nomenklatury były jeszcze większe. Szczególnie wśród nich wyróżniali się pracownicy [[Komitet Centralny Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego|Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego]] i funkcjonariusze [[KGB]].