Athribis (Dolny Egipt): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Linia 11:
 
== Polskie badania archeologiczne ==
W [[1957]] roku [[koncesja|koncesję]] na badania w Tell Atrib otrzymał [[Kazimierz Michałowski|prof. Kazimierz Michałowski]], który pełnił wówczas funkcję zastępcy dyrektora [[Muzeum Narodowe w Warszawie|Muzeum Narodowego w Warszawie]]. Pierwsze dwa sezony odbyły się pod auspicjami Muzeum, a od 1959 roku badania prowadzono w ramach działalności nowo powstałej Stacji Archeologii Śródziemnomorskiej w [[Kair]]ze (obecnie [[Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej Uniwersytetu Warszawskiego]]). Misja pracowała kolejno na dwóch komach: na tzw. Komie A oraz na tzw. Komie Sidi Youssuf. Prace na Komie A, który położony jest w centrum dzielnicy zwanej Nową Benha trwały do 1969 roku. Odkryto tu pozostałości dwóch świątyń z Okresu Późnego: Amazisa[[Ahmose II]] z XXVI Dynastii oraz [[Taharka|Taharki]] z XXV Dynastii, wraz z depozytami fundacyjnymi<ref>Zsold Kiss (red.), 50 lat polskich wykopalisk w Egipcie i na Bliskim Wschodzie, Warszawa: PCMA, 1986</ref>. Ponadto piece do wypalania [[Wapno (spoiwo)|wapna]] z czasów rzymskich, fragmenty murów z cegły, liczne zabytki z Epoki Późnej (ok. 730–330 p.n.e.), między innymi wapienną stelę grobową kobiety o imieniu Anch-ren. Z okresu julijsko-klaudyjskiego pochodzi duży kompleks łaźni rzymskich przebudowywany za czasów Trajana i Hadriana, a w nim malowidła ścienne, mozaiki, ceramika, terakoty, monety<ref name=":0">{{Cytuj |tytuł = Tell Atrib |data dostępu = 2019-09-09 |opublikowany = pcma.uw.edu.pl |url = https://pcma.uw.edu.pl/2017/10/19/tell-atrib/}}</ref>. W latach 1969–1985 prowadzono prace na Komie Sidi Youssuf, którego nazwa pochodzi od znajdującego się tu grobowca Sidi Youssufa<ref>Myśliwiec, K. (2000). Rescue excavations. In Z. Sztetyłło and K. Myśliwiec, Tell Atrib 1985–1995, I (=Travaux de Centre d’archéologie méditerranéenne de l’Académie polonaise des sciences 34) (pp. 9–49). Warsaw: Neriton.</ref>. W latach [[1985]]–[[1995]] badania kontynuował tu profesor [[Karol Myśliwiec]] (IKŚiO PAN) w ramach polsko-egipskiej archeologicznej misji ratunkowej, której zadaniem była penetracja terenu zajmowanego przez rozbudowujące się miasto Benha. Ostatnimi dwoma sezonami prac, w latach 1998–1999, kierowała prof. Hanna Szymańska. Osadnictwo wokół Komu Sidi Youssuf zostało zaświadczone w kilku warstwach obejmujących okresy: wczesno-ptolemejski (koniec IV–III wieku n.e.), średnio-ptolemejski – obejmujący rządy Ptolemeuszy V i VI (205–145 r.), późno-ptolemejski przechodzący we wczesnorzymski (I wiek p.n.e.–I wiek n.e.), rzymski (I–III wiek) oraz późnorzymski i bizantyński (IV–VII wiek). Odkryto między innymi jeden z najstarszych kościołów w Egipcie, zbudowany częściowo z fragmentów wcześniejszych budowli rzymskich, m.in. kolumn<ref name=":0" />. Polscy archeolodzy odsłonili także wielką dzielnicę rzemieślników i artystów, której najciekawszym punktem okazała się łaźnia publiczna i jej zachowana zawartość. Znaleziono gliniane, kamienne i fajansowe figurki [[Erotyka (sztuka)|erotyczne]]: posążki mężczyzn z ogromnym [[fallus]]em i kobiet z odsłoniętym łonem. Odkopano też [[stela|stele]], czyli zdobione tabliczki z wizerunkami nagich kobiet, symbolizujących egipską boginię płodności [[Izyda|Izydę]], identyfikowaną z grecką [[Afrodyta|Afrodytą]]. Łaźnia była miejscem spotkań stowarzyszenia dionizyjskiego, którego członkowie w ramach oddawania czci bogu odprawiali rozmaite rytuały, w tym uprawianie miłości czy też zanurzanie się w basenach z magiczną wodą oraz odprawianie modłów przy figurkach bogów, które miały mieć nadprzyrodzoną moc i dawać zdrowie i płodność.
Całość miasta miało zachowany, pierwotny układ warstw archeologicznych z czasów [[Ptolemeusz VI Filometor|Ptolomeusza VI]]. Miasto utraciło swą świetność ok. VIII w n.e.