Unia polsko-litewska: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Wikipedia
m Wycofano edycje użytkownika 5.173.250.98 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to Cybularny.
Znacznik: Wycofanie zmian
Linia 5:
'''Unia polsko-litewska''' – związek [[Korona Królestwa Polskiego|Korony Królestwa Polskiego]] i [[Wielkie Księstwo Litewskie|Wielkiego Księstwa Litewskiego]]. Zapoczątkowany [[Unia w Krewie|unią w Krewie]] w 1385 roku, potwierdzany w kolejnych aktach unii i wspólną osobą władcy, wzmocniony aktem [[unia lubelska|unii lubelskiej]] 1569 roku, tworzącym wspólne państwo [[Rzeczpospolita Obojga Narodów|Rzeczpospolitą Obojga Narodów]]. Realnie istniał do 1795.
 
== WikipedaPrzyczyny mała encyklopediautworzenia ==
Główną przyczyną utworzenia unii było zagrożenie ze strony [[zakon krzyżacki|kkrzyżackiej]] oraz fakt, że [[Ludwik Węgierski|L W]] nie pozostawił męskiego potomka. Ludwik chciał pozostawić polski tron swojej córce, ale w tradycji Polski kobieta nie mogła zasiadać na tronie. Nadał więc w 1374 roku polskiej szlachcie [[przywilej koszycki]], stanowiący, że król nie mógł nakładać na nią nowych [[podatek|podatków]] bez jej zgody. W zamian szlachta zgodziła się na objęcie tronu przez jedną z jego córek ([[Katarzyna Andegaweńska|Katarzynę]], [[Maria Andegaweńska|Marię]] albo [[Jadwiga Andegaweńska|Jadwigę]]). Ostatecznie koronacja Jadwigi odbyła się w 1384 roku, głównie z powodu jej matki, [[Elżbieta Bośniaczka|Elżbiety Bośniaczki]], która długo zwlekała z wysłaniem jej do Polski z uwagi na jej młody wiek. Tak długie bezkrólewie wywołało oburzenie magnatów małopolskich, którzy nieustannie grozili, że odmówią Jadwidze prawa do tronu jeśli nie stawi się na koronację. Były to jednak czcze groźby, których ostatecznie nie spełniono. Według [[Oskar Halecki|Oskara Haleckiego]] główną przesłanką do zawarcia unii i utworzenia federacji polsko-litewskiej było uniknięcie konfrontacji zbrojnej obu państw na ziemiach ruskich, do których oba rościły swoje pretensje<ref>[[Oskar Halecki]], ''Dzieje unii jagiellońskiej w wiekach średnich'', t. I, Kraków 1919, s. 53–54.</ref>.
 
== Kalendarium ==
Linia 20:
* 1569 ([[1 lipca]]) – [[unia lubelska]] – powstanie [[Rzeczpospolita Obojga Narodów|Rzeczypospolitej Obojga Narodów]].
* 1791 – [[Konstytucja 3 maja]] zacieśniała (lecz nie znosiła) unię Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego. Stworzono wspólne organy władzy centralnej, w tym [[Straż Praw]] i Komisje Wielkie Obojga Narodów. [[20 października]] [[Sejm Czteroletni]] uchwalił przepisy wykonawcze do Konstytucji 3 maja pod nazwą [[Zaręczenie Wzajemne Obojga Narodów|Zaręczenia Wzajemnego Obojga Narodów]].
* 1795 – [[III rozbiór Polski]] – wygasła unia lubelska.
* 1812 – [[Konfederacja Generalna Królestwa Polskiego]] – próba wskrzeszenia unii.
 
== Zobacz też ==
* [[Stosunki litewsko-polskie|stosunki polsko-litewskie]]
* [[unia dynastyczna]]
* [[unia personalna]]
* [[unie personalne w historii Polski]]
* [[unia realna]]