Wikipedia

Odznaka Elżbiety Teresy: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
ilustracja
przebud.
Linia 1:
{{Odznaczenie infobox
|nazwa = OrderOdznaka Fundacji Wojskowej Elżbiety Teresy<br />''Elisabeth-Theresien-Orden''
|awers = Elisabeth-Theresia-Orde Oostenrijk.jpg
|awers opis = insygniówrysynku orderuodznaki
|awers 2 = Ehrenzeichen-der-elisabeth-theresien-stiftung-3852247.jpg
|awers 2 opis = zdjęcia odznaki
|rewers =
|rewers opis =
Linia 13:
|baretka 2 =
|baretka 2 opis =
|ustanowiono = [[17501749]]/[[1771]]
|wielkość =
|kruszec =
|wydano =
|dewiza = <small>MARIA THERESIA PARENTIS GRATIAM PERENNEM VOLUIT (''MARIA TERESA CHCIAŁA BY INSTYTUCJA JEJ MATKI WIECZNIE ISTNIEĆ MOGŁA'')</small>
|wycofano = [[1918]]
|commons = Category:Military Order of Maria Theresa
}}
'''OrderOdznaka Fundacji Wojskowej Elżbiety Teresy'''<ref>[[Wiesław Bończa-Tomaszewski]]: ''[http://kpbc.ukw.edu.pl/dlibra/plain-content?id=85516 Kodeks orderowy. Przepisy obowiązujące posiadaczy orderów, odznaczeń, medali i odznak]''. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1939, s. 282</ref> ([[język niemiecki|niem.]] ''Die Dekoration der Elisabeth-Theresien-OrdenMilitärstiftung''{{r|js}}, [[język węgierski|węg.]] ''Az Erzsébet Terézia Katonai Alapítvány Jelvénye''{{r|bp}}) – [[austria]]ckie [[odznaczenie]] dla [[Oficer (wojsko)|oficerów]]-[[weteran]]ów, istniejące od [[17501749]] do [[1918]]<ref name=bp>Bodrogi Péter, Molnár József, Zeidler Sándor: ''Nagy magyar kitüntetéskönyv. A magyar állam rendjelei és kitüntetései a Szent György-rendtől a Nagy Imre érdemrendig''. Budapeszt: Rubicon, 2005, s. 40 {{lang|hu}}</ref>.
 
== Historia ==
[[Plik:Elisabeth Christine of Braunschweig Wolfenbuettel.jpg|thumb|160px|left|Cesarzowa Elżbieta Krystyna]]
Order[[Fundacja]] zostałzostała ustanowionyustanowiona w[[1 1750kwietnia]] [[1749]] w [[testament|testamencie]] wdowy po cesarzu rzymsko-niemieckim [[Karol VI Habsburg|Karolu VI]], [[Elżbieta Krystyna z Brunszwiku-Wolfenbüttel|Elżbiety Krystyny]] z książąt [[Brunszwik|Braunschweig]] – -[[Wolfenbüttel]] (1691–1750){{r|bp}}, która przeznaczyła roczną [[renta|rentę]] w wysokości 16 000tys. [[floren]]ów w celu rozdzielenia między 20 zasłużonych weteranów-oficerów armii habsburskiej, którzy odsłużyli w szeregach co najmniej 30 lat, osiągnęli rangę [[pułkownik]]a i otrzymali specjalną oznakęodznakę orderu. Córka Karola VI i Elżbiety Krystyny, cesarzowa-królowa [[Maria Teresa Habsburgfundacji{{r|Maria Teresa]] przetworzyła order w 1771 w [[fundacja|fundację]] dla 21 weteranów (niem. ''Elisabeth-Theresianische Militärstiftung'' – "Elżbietańsko-Terezjańska Fundacja Wojskowa"), którzy mogli otrzymać order i związaną z nim rentę niezależnie od religii i pochodzenia społecznego. Stworzono trzy stopnie orderu: I dla sześciu weteranów, którzy otrzymywali roczną rentę w wysokości 1000 [[gulden]]ów, II dla ośmiu z rentą 800 guldenów i III dla siedmiu z rentą 700 guldenów. Kawalerowie wyznania [[Katolicyzm|katolickiego]] mieli obowiązek odmawiać codziennie trzy ''[[Ojcze nasz]]'' i trzy ''[[Zdrowaś Maryjo|Zdrowaś Mario]]'' za duszę śp. Elżbiety Krystyny i na intencję aktualnego panującego, kawalerowie innych wyznań wpłacać co roku trzy [[dukat]]y na pomoc biednymjs}}.
 
Córka Karola VI i Elżbiety Krystyny, cesarzowa-królowa [[Maria Teresa Habsburg|Maria Teresa]], odnowiła [[16 listopada]] [[1771]] tą fundację pod nazwą „Fundacja Wojskowa Elżbiety Teresy” (''Elisabeth-Theresianische-Militärstiftung''), która 21 weteranom pozwalała otrzymać odznakę i związaną z nim rentę niezależnie od religii i pochodzenia społecznego{{r|bp|gaa}}.
Świętem orderu był dzień św. Elżbiety – 19 listopada.▼
 
Zmieniona została też wysokość rocznej renty: sześciu weteranów otrzymywalo 1000 [[gulden]]ów, ośmiu 800 guldenów, a siedmiu 500 guldenów. Kawalerowie wyznania [[Katolicyzm|katolickiego]] mieli obowiązek odmawiać codziennie trzy ''[[Ojcze nasz]]'' i trzy ''[[Zdrowaś Maryjo|Zdrowaś Mario]]'' za duszę śp. Elżbiety Krystyny i na intencję aktualnego panującego, kawalerowie innych wyznań mieli wpłacać co roku trzy [[dukat]]y na pomoc biednym<ref name=gaa>[[Gustav Adolph Ackermann]]: ''[https://reader.digitale-sammlungen.de/de/fs1/object/display/bsb10455010_00050.html Ordensbuch sämmtlicher in Europa blühender und erloschener Orden und Ehrenzeichen]'', Annaberg: Rudolph & Dieterici, 1855, s. 14 {{lang|de}}</ref>.
W niechęci do wszystkiego co habsburskie proklamowana w 1918 Republika Niemieckiej Austrii (''Deutschösterreich'') rozwiązała fundację i order przestano nadawać.▼
 
▲Świętem orderufundacji był dzień św. Elżbiety – [[19 listopada]].
== Insygnia ==▼
Oznaka jednoklasowego orderu to siedmioramienna złota gwiazda z promieniami na przemian czerwonymi i białymi, nosząca w środku [[owal]]ny [[medalion (jubilerstwo)|medalion]]. Medalion ukazuje austriacką koronę cesarską, pod którą znajdują się [[inicjał]]y założycielek: "EC" i "MT". Koronę otacza [[dewiza]] orderu: "Maria Theresia parentis gratiam perennem voluit" ("Maria Teresa chciała by instytucja jej matki wiecznie istnieć mogła"). Zawieszką była austriacka korona dynastyczna, tzw. "Korona [[Rudolf II Habsburg|Rudolfińska]]". Order noszony był na wiązanej na modłę austriacką w trójkąt czarnej wstążce na lewej piersi.▼
 
▲W niechęci do wszystkiego co habsburskie proklamowana w [[1918]] [[Republika Niemieckiej Austrii|Republika (''Deutschösterreich'')Niemieckiej Austrii]] rozwiązała fundację [[16 września]] tego roku i orderodznakę przestano nadawać{{r|js}}.
== Bibliografia ==
 
* Gustav Adolph Ackermann, ''Ordensbuch sämmtlicher in Europa blühender und erloschener Orden und Ehrenzeichen'', Annaberg 1855
Łącznie odznakę fundacji nosiły 362 osoby, ostatnia z nich zmarła w 1923<ref name=js>Johann Stolzer, Christian Steeb: ''Österreichs Orden vom Mittelalter bis zur Gegenwart''. Graz: Adeva, 1996, s. 236-238, 463 {{lang|de}}</ref>.
 
▲== Insygnia ==
▲Oznaka[[Odznaka|Odznaką]] jednoklasowegobyła orderu to siedmioramiennaośmiopromienna złota gwiazda z promieniami naemaliowanymi przemianpo czerwonymipołowie na czerwony i białymibiały kolor, nosząca w środku [[owal]]ny [[medalion (jubilerstwo)|medalion]]. Medalion ukazuje austriacką koronę cesarską, pod którą znajdują się [[inicjał]]y założycielek: "EC"„EC” i "MT"„MT”. Koronę otacza [[dewiza]] orderu: "Maria„M. TheresiaTHERESIA parentisPARENTIS gratiamGRATIAM perennemPERENNEM voluit"VOLUIT” ("Mariapol. Teresa''M. chciałaTERESA byCHCIAŁA instytucjaBY jejINSTYTUCJA matkiJEJ wiecznieMATKI istniećWIECZNIE mogła"ISTNIEĆ MOGŁA''). Zawieszką była austriacka korona dynastyczna, tzw. "Korona [[RudolfKorona Rudolfa II Habsburg|RudolfińskaHabsburga]]". OrderOdznaka noszonynoszona byłbyła na wiązanejlewej napiersi, modłęmocowana austriackądo wczarnej trójkątwstążki czarnejwiązanej wstążcew trójkąt na lewejmodłę piersiaustriacką{{r|js|bp|gaa}}.
 
== Przypisy ==
{{Przypisy}}
{{Austro-węgierskie odznaczenia}}
 
[[Kategoria:AustriackieAustro-węgierskie odznaczenia wojskowe]]
[[Kategoria:Zniesione odznaczenia]]
[[Kategoria:Odznaczenia Austro-Węgier]]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Odznaka_Elżbiety_Teresy”