Rolnictwo ekologiczne: Różnice pomiędzy wersjami

{{Dopracować|uzupełnić|Brakwięcej szczegółowych danych o krytyce rolnictwa ekologicznegoprzypisów|nierzetelne=2017-09|Wiele tez wymaga podania źródeł}}

[[Plik:Ecologically grown vegetables.jpg|mały|240px|Warzywa i zioła z produkcji ekologicznej we Francji]]

[[Plik:Organic-vegetable-cultivation.jpeg|mały|240px|Jedna z metod stosowanych w ekorolnictwie: [[uprawa współrzędna]], [[Capay]] ([[Kalifornia]])]]

[[Plik:13-09-01-kochtreffen-wien-RalfR-02.jpg|mały|240px|Cytryny z upraw ekologicznych]]

'''Rolnictwo ekologiczne''' – ogólny system zarządzania gospodarstwem i produkcji żywności, łączący najkorzystniejsze dla środowiska praktyki, wysoki stopień różnorodności biologicznej, ochronę zasobów naturalnych, stosowanie wysokich standardów dotyczących dobrostanu zwierząt i metodę produkcji preferującą użycie substancji naturalnych i naturalnych procesów<ref name=":0">{{Cytuj |autor = |tytuł = ROZPORZĄDZENIE RADY (WE) nr 834/2007 |data = 2007-06-28 |data dostępu = 2019-11-13 |url = https://eur-lex.europa.eu/legal-content/pl/TXT/?uri=CELEX%3A32007R0834}}</ref>. Alternatywa dla [[rolnictwo|rolnictwa konwencjonalnego]].

[[Industrializacja|Uprzemysłowienie]] rolnictwa i rozpowszechnienie nawozów syntetycznych umożliwiło w krajach wysoko rozwiniętych znaczny wzrost plonów w stosunku do stanu sprzed [[II wojna światowa|II wojny światowej]]. Opracowano [[herbicydy]], [[defolianty]] i metody tworzenia organizmów genetycznie modyfikowanych ([[Organizm zmodyfikowany genetycznie|GMO]]). Wsparcie hodowli zastosowaniem [[Antybiotyki|antybiotyków]], [[hormony zwierzęce|hormonów]], oraz napromieniowywanie [[promieniowanie gamma|promieniami gamma]] niektórych produktów (takich jak przyprawy) pozwoliło zwiększyć produkcję i trwałość wyrobów, jednak taki kierunek zmian wzbudził liczne kontrowersje.<ref>{{Cytuj |autor = Barbara Cöllen |tytuł = Protesty w Berlinie: „Mamy już dosyć rolnictwa przemysłowego” |data = 2015-01-18 |url = https://www.dw.com/pl/protesty-w-berliniemamy-ju%C5%BC-dosy%C4%87-rolnictwa-przemys%C5%82owego/a-18198300}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = Jacek Krzemiński |tytuł = Uprzemysłowienie i chemizacja. Wspólna Polityka Rolna pcha unijne rolnictwo w ślepy zaułek |data = 2019-07-21 |url = https://forsal.pl/artykuly/1422232,rolnictwo-w-slepym-zaulku.html}}</ref>.

'''W odniesieniu do pochodzenia zwierząt:'''    

'''W odniesieniu do metod chowu i warunków w pomieszczeniach dla zwierząt:'''    

* '''ogranicza się liczbę zwierząt''', aby zminimalizować nadmierny wypas, zrycie gleby, erozję i zanieczyszczenia powodowane przez zwierzęta lub przez rozrzucanie obornika;    

[[Plik:Jaggery گُڑ Production.jpg|mały|Wyciskanie soku z [[Trzcina cukrowa|trzciny cukrowej]] z użyciem wołów zamiast maszyn.]]

Produkcja ekorolnicza jest bardziej zróżnicowana, ze względu na konieczność wykorzystania naturalnych powiązań w naturze dla osiągnięcia rozmaitych celów (jak zapewnienie roślinom i zwierzętom substancji odżywczych, ograniczenie populacji szkodników, zarządzanie obiegiem wody i tym podobne). Zmniejszenie mechanizacji rolnictwa zastępuje praca ludzi i zwierząt (w przypadku tych drugich jest to zarówno praca kontrolowana przez człowieka, np. w zaprzęgu, jak zachowania naturalne -– np. grzebanie w ziemi przez kury, czy świnie). Popularyzacja rolnictwa ekologicznego przyczynia się także do zwiększenia suwerenności żywieniowej małych gospodarstw i integracji lokalnych społeczności<ref>{{Cytuj |autor = Delia Grace, Johanna Lindahl, Maria Correa, Manish Kakkar |tytuł = Urban livestock keeping |data = |url = https://www.ruaf.org/sites/default/files/10.%20Urban%20livestock-min.pdf}}</ref>.

Ekorolnictwo zapewnia biologiczną samoregulację, stosuje metody ochrony [[gleba|gleby]], wody, a także krajobrazu, czego efektem są produkty rolne o wysokiej jakości biologicznej. Ograniczona ingerencja człowieka w [[ekosystem]] gospodarstwa powstrzymuje proces [[degradacja siedliska rolniczego|degradacji siedliska rolniczego]]. Obszary upraw ekologicznych pozwalają przetrwać wielu gatunkom i stanowią ważne ośrodki ekspansji tych organizmów na okolicę. Urozmaicają one krajobraz, poprawiają mikroklimat, są też wzorcem prawidłowych zachowań dla mniej uświadomionych ekologicznie sąsiadów. Mniejsze zanieczyszczenie gleb azotem o 31% w przeliczeniu na powierzchnię, a nawet 49% w przeliczeniu na jednostkę produktu. <ref name="toumisto" />.

Według badań, gospodarstwa ekologiczne zazwyczaj posiadają więcej materii w glebie i mniejszą utratę substancji odżywczych z gleby, jednak emisja amoniaku, wymywanie azotu i emisja podtlenku azotu na produkt są wyższe<ref name="toumisto">[http://www.academia.edu/1907461/Does_organic_farming_reduce_environmental_impacts_-_A_meta-analysis_of_European_research Does organic farming reduce environmental impacts? -– A meta-analysis of European research], H.L. Tuomisto, I.D. Hodge, P. Riordan & D.W. Macdonald.</ref>.

Wyróżniono dwie strategie zagospodarowania terenu mające na celu minimalizację niekorzystnego wpływu rolnictwa na środowisko. W pierwszej z nich dostępny teren przeznacza się na rolnictwo ekologiczne (ang. ''land sharing''). W drugim podejściu teren dzieli się na obszar, który zajmuje [[rolnictwo intensywne]] oraz część pozostawioną "dla„dla przyrody"przyrody” (ang. ''land sparing''). Prowadzone są badania, których celem jest ustalenie jaka z tych strategii – przy zachowaniu takiej samej wielkości produkcji – powoduje mniejsze szkody dla środowiska. Wyniki dla południowo-wschodniej [[Ghana|Ghany]] oraz północnych [[Indie|Indii]] wskazują, że przy strategii ''land sparing'' populacja ptaków oraz drzew, szczególnie tych o małym zasięgu, jest większa niż przy podejściu ''land sharing'' (przy założeniu aktualnej lub wyższej wydajności)<ref>{{cytuj stronę|url=https://www.researchgate.net/publication/51610716_Reconciling_Food_Production_and_Biodiversity_Conservation_Land_Sharing_and_Land_Sparing_Compared |tytuł=Reconciling Food Production and Biodiversity Conservation: Land Sharing and Land Sparing Compared |url=https://www.researchgate.net/publication/51610716_Reconciling_Food_Production_and_Biodiversity_Conservation_Land_Sharing_and_Land_Sparing_Compared |data=2011|autor=Ben Phalan|autor2=Malvika Onial|autor3=Andrew Balmford|autor4=Rhys E. Green|data=2011}}</ref>. Podobne badanie, prowadzone pod kierunkiem tych samych autorów, trwa w Polsce a wstępne wyniki potwierdzają przewagę strategii ''land sparing'' także w tym przypadku<ref>{{cytuj stronę |url=http://skorasp.republika.pl/ClaireFeniuk_ProjectSummary.pdf |tytuł=Finding the balance: food production and biodiversity conservation in Europe |url=http://skorasp.republika.pl/ClaireFeniuk_ProjectSummary.pdf |autor=Claire Feniuk|autor2=Rhys Green|autor3=Ben Phalan |autor4= Ian Burfield|autor5=Andrew Balmford1}}</ref><ref>{{cytuj stronę|url= https://biodiv2014.sciencesconf.org/46656/document|tytuł=Finding the balance: food production and biodiversity conservation in Europe (abstrakt prezentacji) |url= https://biodiv2014.sciencesconf.org/46656/document|autor=Claire Feniuk|autor2=Rhys Green|autor3=Ben Phalan|autor4=Paul Donald|autor5=Andrew Balmford1|data=2014}}</ref>.

W roku 2018 powstał film dokumentalny pod polskim tytułem "Nasze„Nasze miejsce na Ziemi"Ziemi” (ang. ''"The„The Biggest Little Farm"Farm”'')<ref>{{Cytuj |autor = John & Molly Chester |tytuł = The Biggest Little Farm |data = 2018 |url = https://www.biggestlittlefarmmovie.com/ |język = en}}</ref>, którego twórcami i głównymi bohaterami jest małżeństwo filmowców John i Molly Chester, postanawiający wyprowadzić się z miasta i założyć ekologiczną farmę, bez żadnego wcześniejszego doświadczenia z uprawą roślin, czy hodowlą zwierząt. Jednym z bohaterów filmu jest też Alan York, kalifornijski konsultant z którego wiedzy John i Molly korzystali zakładając swoje gospodarstwo.

W mediach społecznościowych rosnącą popularność zdobywa chińska blogerka kulinarna Li Ziqi, która w krótkich materiałach filmowych przedstawia tradycyjną chińską kuchnię, przyrządzając potrawy ze składników samodzielnie zebranych lub wyhodowanych. Prezentuje także [[rękodzieło]]. Wiele z pokazywanych przez nią zwyczajów i tradycji obrazuje szeroko pojęte rolnictwo ekologiczne; m.in. przyrządzanie potraw zgodnie z porą roku i z lokalnych produktów, co przypomina tradycyjną chińską [[Wu xing|filozofię pięciu przemian]]. W roku 2019 jej kanał Youtube ma ponad siedem milionów subskrybentów<ref>{{Cytuj |autor = Li Ziqi |tytuł = 李子柒 |data = |data dostępu = 2019-11-13 |url = https://www.youtube.com/channel/UCoC47do520os_4DBMEFGg4A}}</ref>.

W [[Stany Zjednoczone|Stanach Zjednoczonych]] występuje trend do zwiększania produkcji ekologicznej (ang. ''organic farming''), który rozpoczął się od tworzenia małych gospodarstw wiejskich sprzedających swoje produkty przez [[Handel elektroniczny|internet]] i rozwinął się w dodatkowy nurt polegający na uprawie jadalnych roślin w [[miasto|miastach]] (''urban homesteading'')<ref>{{Cytuj | url=http://urbanhomestead.org/ | tytuł=homepage • The Urban Homestead<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=urbanhomestead.org | język=en | data dostępu=2017-11-26}}</ref><ref>{{Cytuj | url=http://www.urban-homesteading.com/ | tytuł=urban-homesteading.com<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=www.urban-homesteading.com | data dostępu=2018-03-21}}</ref> i okolicach podmiejskich, który jest możliwy dzięki temu, że znaczna część populacji USA zamieszkuje w wolnostojących domach z niewielkim ogrodem. {{fakt|Powrót do tradycji i prostego życia spotyka się tam obecnie (w 2012 r.) z powszechnym entuzjazmem i podziwem.|data=2014-10}}

[[Plik:Bio Oranges in Poznan.jpg|thumb|240px|Certyfikacja ekologicznych owoców]]

Jednostki certyfikujące, aby prowadzić kontrole producentów ekologicznych, muszą posiadać upoważnienie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, a jednym z warunków otrzymania tego upoważnienia jest akredytacja jednostki na zgodność z normą PN-EN ISO/IEC 17065:2013 "Ocena„Ocena zgodności. Wymagania dla jednostek certyfikujących wyroby, procesy i usługi”. Obecnie funkcjonuje w Polsce 11 jednostek upoważnionych przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi do przeprowadzenia kontroli oraz wydawania i cofania certyfikatów zgodności w zakresie rolnictwa ekologicznego<ref>{{Cytuj|autor=MRiRW|tytuł=Jednostki Certyfikujące -– BIP Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi|data dostępu=2017-11-08|opublikowany=bip.minrol.gov.pl|url=https://bip.minrol.gov.pl/Informacje-Branzowe/Produkcja-Roslinna/Rolnictwo-Ekologiczne/Jednostki-Certyfikujace|język=pl}}</ref>.

* [[Permakultura]]

* [[Transition Towns]]

* ''Podręcznik rolnictwa ekologicznego'', red. G.E. Siebeneicher, Warszawa 1997 r. {{ISBN|83-01-12306-0}}.

* ''Wprowadzenie do rolnictwa ekologicznego'', Józef Tyburski, Sylwia Żakowska-Biemans, Warszawa 2007 r. {{ISBN|978-83-7244-874-3}}.