Konstrukcja sumikowo-łątkowa: Różnice pomiędzy wersjami

* [[Miecz (budownictwo)|miecze]] – czasem stosowane w narożach budynku. Pełnią podobną rolę jak zastrzały w konstrukcji ryglowej ([[mur pruski]]), czyli usztywniają konstrukcję.

Ten typ budowli jest uważany za prekursora [[Szachulec|konstrukcji szachulcowej,]] z muru pruskiego{{doprecyzuj|czyli konstrukcji szachulcowej czy muru pruskiego?|data=2020-07}}.

=== HistoriaWykorzystanie w Europie ===

W 2018 roku, podczas budowy autostrady odkryto dębową konstrukcję studni wykonaną metodą sumikowo-łątkową w [[Czechy|Czechach]], w pobliżu Ostrowa w rejonie [[Pardubice|Pardubic]]. Drewno było dobrze zachowane, ponieważ było zanurzone w wodzie. Jego wiek ustalono [[Dendrochronologia|metodą dendrochronologiczną]], datując słoje - dęby użyte do budowy studni zostały ścięte na przełomie lat 5256/555255 pnep.n.e., a zaczęły rosnąć w 5481 pnep.n.e., w okresie wczesnego [[Neolit|neolitu]], ponad 7000 lat temu. „Kształt poszczególnych elementów konstrukcyjnych i ślady narzędzi zachowane na ich powierzchni potwierdzają wyrafinowane umiejętności [[Cieśla|ciesielskie]]” zauważają naukowcy<ref>{{cytuj |tytuł=World's oldest dendrochronologically dated archaeological wood construction |autor= Petr Kočár, Bernhard Muigg, Jaroslav Peška, Radko Sedláček, Willy Tegel, Tomáš Kolář |czasopismo= Journal of Archaeological Science |wolumin= 115 |data=2020 |doi=10.1016/j.jas.2020.105082 |url= https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0305440320300066?via%3Dihub}}</ref>.

„Wspieranie poziomych belek przez słupki narożne jest starą formą budownictwa w [[Europa|Europie]]. Najwyraźniej została ona przeniesiona na większość pozostałej części kontynentu ze [[Śląsk|Śląska]] przez [[Kultura łużycka|Kulturękulturę Łużyckąłużycką]] pod koniec [[Epoka brązu|epoki brązu]].”<ref> Upton, Dell, and John Michael Vlach. Common places: readings in American vernacular architecture. Athens: University of Georgia Press, 1986., referencing V. Gordon Childe, The Bronze Age, (NY, Macmillan, 1930, pp. 206-8)</ref> Na terytorium wystepowania kultury łużyckiej znajduje się stanowisko archeologiczne i skansen archeologiczny w [[Biskupin|Biskupinie]], w(stanowisko [[Polskaarcheologiczne)|PolsceBiskupinie]], w którym znaleziono i zrekonstruowano pozostałości takich budowli. Znalezione konstrukcje datowane są na lata 747–722 p.n.e.<ref>http://www.biskupin.pl</ref> Ta historyczna ciesiołka znana jest w południowej [[Szwecja|Szwecji]] (skiftesverk), szczególnie na [[Gotlandia|Gotlandii]], gdzie znana jest również jako bulhus, w [[Niemcy|Niemczech]], w [[Polska|Polsce]], w tym na [[Śląsk|Śląsku]], w [[Czechy|Czechach]], na [[Węgry|Węgrzech]], [[Litwa|Litwie]], w [[Szwajcaria|Szwajcarii]], [[Austria|Austrii]].

=== HistoriaWykorzystanie w Ameryce Północnej ===

Niektórzy badacze uważają, że ta metoda budowy została wprowadzona w [[Stany Zjednoczone|Stanach Zjednoczonych]] przez Niemców Alpejskich lub Niemców Szwajcarskich, a także przez francuskich traperów zwierząt futerkowych, pracujących dla [[Kompania Zatoki Hudsona|Kompanii Zatoki Hudsona]]<ref>Jordan, Terry, Alpine, "Alemannic, and American Log Architecture", ''Annals, Association of American Geographers'', Vol. 70(1980), pp. 154-80).</ref>. Inni, którzy badali rozwój budownictwa domu mieszkalnego w [[Nowa Francja|Nowej Francji]], uważają, że metoda ta została wypracowana endemicznie w [[Kanada|Kanadzie]] jako lokalna adaptacja domu z muru pruskiego, rozprzestrzeniając się z [[Quebec|Quebecu]] w strone [[Ocean Spokojny|Pacyfiku]] dzięki [[Kompania Zatoki Hudsona|Kompanii Zatoki Hudsona]]<ref>Peter Moogk, ''Building a House in New France'' (Fitzhenry & Whiteside, 2002), p. 23.</ref>. Kompania Zatoki Hudsona stosowała ten styl budownictwa w większości swoich placówek, aż po wybrzeża Pacyfiku<ref>"Corner-Post Log Construction: Description, Analysis, and Sources", A Report to Early American Industries Association by Nancy S. Shedd March 10, 1986 and updated 2011 {{cytuj|url=http://www.huntingdonhistoryresearchnetwork.net/?page_id=236 |tytuł=Archived copy |data dostępu=2014-04-10 |archiwum= https://web.archive.org/web/20130925103016/http://www.huntingdonhistoryresearchnetwork.net/?page_id=236 |zarchiwizowano=2013-09-25}}</ref>.

Niektóre przykłady ocalałych domów tego typu to {{link-interwiki|Cray House|en|Cray House (Stevensville, Maryland)}} w [[Stevensville (Maryland)|Stevensville]], w [[Maryland]], powstały około 1809 roku, {{link-interwiki|Jacob Highbarger House|en}} w Maryland z 1832 roku i {{link-interwiki|George Diehl Homestead z 1832 roku|en}}.

Red River Frame (Szkielet z [[Red (dopływ jeziora Winnipeg)|Czerwonej Rzeki]]) to popularna nazwa techniki budowy sumikowo-łątkowej zastosowanej w [[Koncesja Selkirka|kolonii Red River]] (Czerwonej Rzeki) w XIX wieku. Styl budynku charakteryzował się drewnianą konstrukcją z poziomym wypełnieniem z bali. Przestrzenie między balami były wypełniane gliną i słomą. Zewnętrzna strona była albo bielona powłoką wapienno-wodną, albo w późniejszych latach powierzchnia zewnętrzna była pokrywana deskowaniem typu „siding”''[[siding]]''. Ten styl był popularny, ponieważ mógł wykorzystywać mniejsze drzewa na sumiki -– najdłuższe drzewa potrzebne były do słupków pionowych. Dom kierownika farmy w {{link-interwiki|Lower Fort Garry|en}}, dom Williama Browna w {{link-interwiki|Muzeum Historycznym [[St. James-Assiniboia, w Winnipeg|św.en|The JakubaHistorical -Museum Assiniboia]]of (dzielniceSt. Winnipeg)James – Assiniboia}}, historyczny magazyn futer w Narodowym{{link-interwiki|Fort HistorycznymSt. MiejscuJames KanadyNational wHistoric Site|en|Fort St. James#Fort St. James National Historic Site}} i {{link-interwiki|Riel House|en}} w Winnipeg w Manitobie, są doskonałymi przykładami konstrukcji szkieletowej zznad Czerwonej[[Red RzekiRiver (dopływ jeziora Winnipeg)|Red River]].

==== Konstrukcja sumikowo -łątkowa w [[hrabstwie Lancaster (Pensylwania)|Lancaster]], w Pensylwanii. ====

W południowo-wschodniej [[Pensylwania|Pensylwanii]] w licznych domach z bali znajdują się narożne łątki. W wielu przypadkach domy te mają stężenia ukośne, które przypominają szachulcową architekturę Europy. Szacuje się {{kto|data=2020-07}}, że w [[Hrabstwo Lancaster (Pensylwania)|hrabstwie Lancaster]] w Pensylwanii około jedna czwarta domów z bali jest typu sumikowo-łątkowego.