Sola fide: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Emptywords (dyskusja | edycje) WP:SK, zbędne powtórzenie |
sekcje, i uzupełnienie Augustyn |
||
Linia 1:
{{Protestantyzm}}
'''Sola fide''' ([[łacina|łac.]]: „jedynie wiarą”) – doktryna [[Chrześcijaństwo|chrześcijańska]] przyjęta w [[protestantyzm]]ie, według której grzeszny człowiek może przyjąć Boże przebaczenie jedynie w [[Wiara (chrześcijaństwo)|wierze]] w [[Jezus Chrystus|Jezusa Chrystusa]]. Punktem wyjścia doktryny [[Marcin Luter|Marcina Lutra]] nazwanej ''sola fide'' było uznanie, że każdy człowiek jest grzeszny i w wyniku tego oddzielony od Boga. Z powodu swojej grzeszności nie jest w stanie zrobić nic, by uratować się od Bożego gniewu i potępienia. Bóg jednak udziela darmo (''[[sola gratia]]'') przebaczenia i usprawiedliwienia tym, którzy uwierzą w Jezusa Chrystusa (''[[solus Christus]]''). Słowo "tylko" (''sola'') użyte jest w celu podkreślenia, że uczynki człowieka nie stanowią podstawy dla jego usprawiedliwienia.
==
▲Dla [[Paweł z Tarsu|Pawła Apostoła]] było oczywistym, że usprawiedliwienie, zbawienie człowieka w chrześcijańskim ujęciu polega na tym, co Bóg uczynił dla człowieka a nie na jakimś wysiłku i osiągnięciach ludzkich. Wyraził to bardzo jednoznacznie w [[List do Rzymian|liście do Rzymian]], który obok [[List do Galatów|listu do Galatów]] jest poświęcony relacji między chrześcijańskim usprawiedliwieniem w wierze, a usprawiedliwieniem przez wypełnianie Prawa [[judaizm]]u. To ostatnie głosili wśród kościołów założonych przez Apostoła [[judaizanci]]. Już na początku listu do chrześcijan w Rzymie Paweł wyraził to, co było głównym przesłaniem drogi chrześcijańskiej mówiąc, że Ewangelia jest „mocą Bożą ku zbawieniu dla każdego wierzącego, najpierw dla [[Żydzi|Żyda]], potem dla [[Starożytna Grecja|Greka]].”
(Rz 1,16). Następnie stwierdził – dodając cytat z [[Księga Habakuka|proroka Habakuka]] 2,4 – że sprawiedliwość zaczyna się od wiary i na wierze się kończy:
{{Cytat| W niej /Ewangelii/ bowiem objawia się sprawiedliwość Boża, która od wiary wychodzi i ku wierze prowadzi, jak jest napisane: a sprawiedliwy z wiary żyć będzie (Rz 1,17 [[Biblia Tysiąclecia|BT]]).}}
Linia 21 ⟶ 18:
* ''A jednak przeświadczeni, że człowiek osiąga usprawiedliwienie nie przez wypełnianie Prawa za pomocą uczynków, lecz jedynie przez wiarę w Jezusa Chrystusa, my właśnie uwierzyliśmy w Chrystusa Jezusa, by osiągnąć usprawiedliwienie z wiary w Chrystusa, a nie przez wypełnianie Prawa za pomocą uczynków, jako że przez wypełnianie Prawa za pomocą uczynków nikt nie osiągnie usprawiedliwienia.'' (Ga 2:16 [[Biblia Tysiąclecia|BT]])
== ''Sola fide'' w nauczaniu Augustyna z Hippony ==
[[Augustyn z Hippony]] w swej książce ''[[Wiara i uczynki]]'', napisanej w 413 r., dyskutował temat ''samej wiary'' w życiu chrześcijańskim w kontekście przygotowywania katechumenów do [[Chrzest|chrztu]]{{odn|Augustyn|413|s=181}}. Augustyn ostro krytykował tych, którzy twierdzili, że przed chrztem należy mówić jedynie o samej wierze, a o uczynkach dopiero po chrzcie. Powoływał się na listy [[Apostoł]]ów{{odn|Augustyn|413|s=181-182}} oraz na [[kerygmat]] apostolski, np. [[Piotr Apostoł|Piotra Apostoła]] w dniu [[Zesłanie Ducha Świętego|Pięćdziesiątnicy]] ([[Dzieje Apostolskie|Dz]] 2,37-38). Oprócz wezwania do [[Wiara (chrześcijaństwo)|wiary]] w [[Jezus Chrystus|Jezusa]] jako Pana i [[Pomazaniec|Mesjasza]], Piotr zapraszał do nawrócenia czyli do przemiany życia{{odn|Augustyn|413|s=183}}. Augustyn odwoływał się także do powszechnych współczesnych sobie praktyk [[Kościół (teologia)|Kościoła]] w czasie [[katechumenat]]u, zmierzających do tego, by kandydaci, ''competentes'', porzucili dawne obyczaje. Wspominał własne doświadczenia przed chrztem w Mediolanie u [[Ambroży z Mediolanu|biskupa Ambrożego]]. Augustyn ukazywał, że jest to najlepszy czas przemiany życia, „w dniach, kiedy /katechumeni/ są katechizowani, egzorcyzmowani, badani (''scrutantur'')”. Odwołał się też do Pawłowego obrazu zrzucenia starego człowieka:
{{Cytat|Tak mianowicie chcą, by przez dziwne odwrócenie porządku pierwej im mówić: „Przyobleczcie się w nowego człowieka”, a gdy go przywdzieją, potem im powiedzieć: „Zwleczcie z siebie starego” — podczas gdy Apostoł, trzymając się zdrowego porządku, rzecze: „Boście zwlekli z siebie starego człowieka, a przyoblekli się w nowego” ([[List do Kolosan|Kol]] 3,9-10) i sam też Pan woła: „A nikt nie przyszywa łaty sukna nowego do starego odzienia ani też nie wlewa młodego wina w stare bukłaki” ([[Ewangelia Mateusza|Mt]] 9,16-17{{odn|Augustyn|413|s=179-180}}.}}
Apostołowie wzywający do nawrócenia, szczególnie Piotr Apostoł w Dniu Zesłania Ducha Świętego był bardzo częstym motywem w nauczaniu Augustyna o pokucie i nawróceniu{{odn|La Bonnardiere|1967|s=45 przypis 43}}.
== Dzieje doktryny ==
Usprawiedliwienie przez wiarę było jednym z najważniejszych dyskutowanych tematów w XVI wieku – w toku krytyki teologii [[Scholastyka (filozofia)|scholastycznej]] przez autorów [[Reformacja|reformacyjnych]], jak [[Marcin Luter]] (1483-1546) czy [[Filip Melanchton]]. Luterańska formuła ''sola fide'' mówiła, że człowiek może być usprawiedliwiony ''tylko w wierze''. W ''[[Artykuły szmalkaldzkie|Artykułach szmalkaldzkich]]'' Luter wyraził przekonanie, że jest to doktryna chrześcijańska, ''bez której wszystko zostaje utracone''<ref>[[Księga zgody]], cytat za wydaniem ang. Minneapolis 2000, s. 301.</ref>{{odn|Zahl|2018|s=130}}. Zwłaszcza przez autorów z początku XIX wieku, takich jak np. J.P. Gabler oraz K.G. Bretschneider, zasada ta była uznana za istotę protestantyzmu{{odn|Zahl|2018|s=135}}. Ukazywali ją jako swego rodzaju „materialną zasadę”. Podczas gdy „formalną zasadą” protestantyzmu jest autorytet Pisma Świętego. Obok ''[[sola Scriptura]]'', ''[[solus Christus]]'', ''[[sola gratia]]'' i ''[[soli Deo gloria]]'' była jedną z [[Pięć zasad protestantyzmu|pięciu podstawowych doktryn reformacji protestanckiej]] i powstałych w jej wyniku kościołów [[Protestantyzm|protestanckich]].
Linia 58 ⟶ 60:
== Bibliografia ==
* {{Cytuj książkę | autor r = Augustyn z Hippony| rozdział = Wiara i uczynki| tytuł = Pisma katechetyczne | inni= Wł. Budzik (przekład)|autor = Tenże | rok = 1952| strony = 171-227| odn = {{odn/id|Augustyn|413}} }}
* {{cytuj pismo | url = http://www.etudes-augustiniennes.paris-sorbonne.fr/volume-13-1967?lang=fr| autor = A.-M. La Bonnardiere | tytuł = Penitence et reconciliation des Penitents d'apres saint Augustin | czasopismo = Revue d’Études Augustiniennes| wydanie= 1967 | wolumin =13| strony = 31-53 oraz 249-83 | odn = {{odn/id|La Bonnardiere|1967}}}}
* {{Cytuj książkę | autor r = Leon Morris | rozdział = Fede | tytuł = Dizionario del Paolo e delle sue lettere | inni= G.F. Hawthorne, R.P. Martin, D.G. Reid (red.), R. Penna (red. wyd. wł.)| miejsce = Cinisello Balsamo (Mediolan) | wydawca = Edizioni San Paolo| rok = 1999| strony = 605-615 |odn={{odn/id|Morris|1999}}}}
* {{Cytuj pismo| autor = Simeon Zahl | tytuł = Revisiting 'the Nature of Protestantism': Justification by Faith Five Hundred Years On | czasopismo = New Blackfriars| wolumin =99 | wydanie =2018 |strony = 129-146 | odn = {{odn/id|Zahl|2018}}}}
| |||