Wojna duńska (1864): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m lit.
WP:SK+ToS+mSI+Bn, usunięcie zbędnych linków do dat, drobne redakcyjne, drobne techniczne
Linia 6:
|grafika = Dybbol Skanse.jpg
|opis grafiki = [[Bitwa pod Dybbøl]]
|czas = [[1 lutego]] - [[30 października]] [[1864]]
|miejsce = [[Szlezwik]], [[Półwysep Jutlandzki|Jutlandia]]
|terytorium =
Linia 14:
|strona2 = [[Dania]]
|dowódca1 = [[Friedrich Graf von Wrangel]]
|dowódca2 = [[Christian Julius de Meza]]<br />[[George Daniel Gerlach]] (od [[29 lutego]], [[1864]])
|siły1 = '''na początku wojny''':<br />61 000<br />154 działa<br />'''późniejsze posiłki''':<br />20 000<br />64 działa
|siły2 = 38 000<br />ok. 100 dział
|straty1 = ok. 1 7001700 zabitych, rannych i wziętych do niewoli
|straty2 = ok. 1 5701570 zabitych, ok. 700 rannych i ok. 3 5503550 wziętych do niewoli
|kod mapy =
|współrzędne =
Linia 24:
}}
{{Wojna duńska (1864)}}
'''Wojna duńska 1864 roku''', znana także (głównie w historiografii anglosaskiej) jako '''II wojna o Szlezwik''' lub '''wojna duńsko-pruska''', to konflikt między koalicją [[Cesarstwo Austrii|Austrii]] i [[Królestwo Prus|Prus]] oraz [[Dania|Danią]], mający miejsce w [[1864]] roku.
 
== Geneza konfliktu ==
W połowie [[XIX wiek]]uwieku monarcha duński władał również trzema położonymi na pograniczu księstwami: [[Księstwo Szlezwiku|Szlezwiku]], [[Księstwo Holsztynu|Holsztynu]] i [[Księstwo Saksonii-Lauenburga|Saksonią-Lauenburg]], połączonymi z Danią [[unia personalna|unią personalną]]. Księstwa te (oprócz Szlezwiku) należały do [[Związek Niemiecki|Związku Niemieckiego]]. W roku [[1863]] król duński [[Fryderyk VII]] rozpoczął starania o ich przyłączenie do Danii.
 
16 listopada 1863 r. na tronie zastąpił go [[Chrystian IX]], który już na wstępie stanął wobec niezwykle trudnej sytuacji, bowiem działania królów duńskich w oczach pruskiej opinii publicznej stanowiły naruszenie praw narodu niemieckiego. [[Otto von Bismarck]] zdecydował się na wystąpienie zbrojne, ale jedynie z Austrią, nie zaś siłami całego Związku Niemieckiego. Wskutek krótkowzroczności cesarza [[Franciszek Józef I|Franciszka Józefa]] Austria zmarnowała okazję na odtworzenie swojej pozycji w Związku Niemieckim poprzez samodzielne wystąpienie.
 
== Przebieg wojny ==
[[1 lutego]] 1864 roku wojska koalicyjne przekroczyły graniczną rzekę [[Eider]]. Na morzu Dania w marcu 1864 zastosowała blokadę morską pruskich portów, lecz po nierozstrzygniętej [[Bitwa pod Helgolandem (1864)|bitwie morskiej pod Helgolandem]] eskadry duńskiej z eskadrą austriacko-pruską 9 maja 1864, blokada została zakończona. Walki na lądzie trwały do [[30 września]] 1864 roku i zakończyły się klęską Danii.
 
== Konsekwencje ==
{{osobny artykuł|Traktat wiedeński (1864)}}
Bismarck doskonale zdawał sobie sprawę z możliwości, jakie jego polityce stwarza zakończony właśnie konflikt. Doprowadził do (teoretycznie uczciwego) podziału zajętych księstw, które poddano pod administrację obydwu biorących udział w konflikcie państw. W rezultacie Holsztyn uzyskała Austria, natomiast Szlezwik – Prusy. Do Prus włączono także Lauenburg. Bismarck wymusił też na Austrii zgodę na przeniesienie bazy pruskiej marynarki wojennej z [[Gdańsk]]a do [[Kilonia|Kilonii]] w Holsztynie, wybudowanie dwóch traktów strategicznych łączących Szlezwik z Lauenburg wraz z otrzymaniem zgody na budowę umocnień w Holsztynie. Układ taki dawał Prusom odpowiednie zaplecze i zarazem doskonały pretekst do następnej wojny – z [[wojna prusko-austriacka|Austrią]], która miała wybuchnąć w niecałe dwa lata później.
 
W wyniku podziału Szlezwiku i Holsztynu niemiecka opinia publiczna odwróciła się od Austrii, gdyż w powszechnym mniemaniu obowiązkiem cesarza (jako głowy najważniejszego z państw Związku Niemieckiego) była obrona niezawisłości księstw. Niechętnie przyjęto więc potraktowanie przez Franciszka Józefa tego konfliktu jako okazji do powiększenia obszaru własnego państwa, tym bardziej, że zdawano sobie sprawę z braku związków łączących Holsztyn z odległą Austrią<ref>Grodziski Stanisław, Franciszek Józef I, Ossolineum, Wrocław 1990.</ref>.
 
== Zobacz też ==
* [[I wojna o Szlezwik]]
 
== Przypisy ==
Linia 45 ⟶ 48:
== Linki zewnętrzne ==
* [https://dobroni.pl/n/sladami-wojny-dunskiej/16377 Śladami Wojny Duńskiej 1864 roku]
 
== Zobacz też ==
* [[I wojna o Szlezwik]]
 
{{Kontrola autorytatywna}}