Wersja z 17:01, 18 lip 2020 edytuj Frangern (dyskusja \| edycje) Redaktorzy 22 798 edycji m drobne redakcyjne, poprawa linków ← poprzednia edycja		Wersja z 17:02, 5 wrz 2020 edytuj anuluj edycję Gungir1983 (dyskusja \| edycje) Redaktorzy 18 069 edycji poprawa linków, ilustracja, szablon, infobox następna edycja →
Linia 11: \|dewiza = \|1. tytuł = [[Królowie Sparty\|Król Sparty]] \|1. od = ~~ok.~~około [[490 p.n.e.]] \|1. do = sierpień [[480 p.n.e.]] \|1. koronacja = Linia 32: \|1. dzieci = [[Plejstarchos]] \|odznaczenia = \|commons = Category:Leonidas I \|wikiźródła = \|wikicytaty = Leonidas }} [[Plik:Leónidas en las Termópilas, por Jacques-Louis David.jpg\|thumb\|240px\|[[Jacques-Louis David]]: ''Leonidas pod Termopilami'' (1814)]] '''Leonidas''' ({{gr.\|Λεωνίδας}}) – od około [[490 p.n.e.]] król [[Sparta\|Sparty]], syn [[Anaksandridas II\|Anaksandridasa II]] i jego pierwszej żony. == Życiorys == Poślubił [[Gorgo]], córkę swojego przybranego brata [[Kleomenes I\|Kleomenesa I]], z którą miał syna [[Plejstarchos]]a. W [[480 p.n.e.]] dowodził obroną przesmyku [[Bitwa pod Termopilami\|termopilskiego]]<ref name="Olmstead A. T. 1974">{{~~cytuj~~Cytuj \| autor = A. T. Olmstead \| tytuł = Dzieje imperium perskiego \| wydawca = PIW \| miejsce = Warszawa \| data = 1974 \| s = 245}}</ref>, stojąc na czele 300 Spartan i kilku tysięcy żołnierzy z innych państw greckich. Przez trzy dni odpierał ataki wielotysięcznej armii króla [[Starożytny Iran\|Persji]], [[Kserkses I\|Kserksesa I]], która nie mogła w wąskim przejściu wykorzystać przewagi liczebnej. W wyniku zdrady pasterza [[Efialtes z Trachis\|Efialtesa]] wrogie oddziały zaszły od tyłu Greków. Leonidas odesłał wtedy wojska państw sprzymierzonych i z trzystoma Spartanami, tyluż [[Heloci\|Helotami]] oraz siedmioma setkami [[Tespies\|Tespijczyków]] bronił wąwozu do końca. Poświęcenie Leonidasa i jego wojowników dało czas reszcie żołnierzy na wycofanie się{{odn\|Cawthorne\|2014\|s=9}}. W [[Bitwa pod Termopilami\|bitwie pod Termopilami]] [[Spartiaci\|Spartanie]] stawiali zaciekły opór, jednak przeważająca liczba Persów zmiażdżyła niewielkie siły Leonidasa, który na koniec poległ w bitwie. [[Teby (Grecja)\|Tebanie]] poddali się, wypalono im [[Piętnowanie\|piętna]], przed wojskami perskimi droga została otwarta{{r\|Olmstead A. T. 1974}}. == Odbiór == Postać Leonidasa jest [[symbol]]em bohaterstwa i mężnego poświęcenia, nawet w sytuacji bez wyjścia{{odn\|Cawthorne\|2014\|s=8}}. W miejscu śmierci jego i jego oddziałów postawiono obelisk w kształcie lwa (''tropaion'') z wyrytym [[epigramat]]em autorstwa [[Symonides]]a: „Przechodniu, powiedz Sparcie, że leżymy tutaj posłuszni jej prawom”. Inna wersja historyczna i treść, widniejąca tam dziś: „Przechodniu, idź i powiedz Lacedemończykom [Lacedemon, [[Lakonia]] – kraina geograficzna, w której leżała Sparta], żeśmy tu legli posłuszni ich prawom”. ~~„Przechodniu, idź i powiedz Lacedemończykom [Lacedemon, [[Lakonia]] – kraina geograficzna, w której leżała Sparta], żeśmy tu legli posłuszni ich prawom.”~~ == W kulturze == W ekranizacjach historii obrony wąwozu Termopile w jego rolę wcielił się [[Richard Egan]] w filmie ''[[300 Spartan]]'' z 1962 w reżyserii Rudolpha Mate. Postać Leonidasa pojawiła się również w komiksie Franka Millera – ''[[300 (komiks)\|300]]'', zekranizowanego w 2006 przez Zacka Snydera, który w roli Leonidasa obsadził Gerarda Butlera. W 2008 miała miejsce premiera parodii filmu Snydera – ''[[Poznaj moich Spartan]]'' – w którym w Leonidasa wcielił się [[Sean Maguire]]. Często cytowana, w wielu językach, a przez Greków używana także obecnie, bywa odpowiedź, której Leonidas udzielić miał perskim posłom: ''Μολών λαβέ - Chodź i weź''<ref>{{Cytuj \| autor = Dukas Gaitatzis \| tytuł = Μολών λαβέ na komorze zamkowej współczesnego, greckiego karabinu szturmowego. \| data = 2019-10-01 \| data dostępu = 2020-0609-0305 \| opublikowany = Προέλαση \| url = https://www.proelasi.com/pos-tha-kataskevasoume-ena-ethniko-tyfekio-mechri-to-2021/ \| język = el}}</ref>'','' w znaczeniu: ''Νo to spróbuj tu przyjść i sam wziąć !'' == Przypisy == Linia 58: == Bibliografia == * {{~~cytuj~~Cytuj \| odn = tak \| autor = [[Nigel Cawthorne]] \| tytuł = Dowódcy i generałowie. Prawdziwe historie \| wydawca = Foksal \| miejsce = Warszawa \| data = 2014 \| s = 8–9}} ~~{{Wikicytaty\|z Leonidasa\|Leonidas}}~~ {{Kontrola autorytatywna}}

Leonidas I: Różnice pomiędzy wersjami