Pismo ogamiczne: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Paweł Ziemian BOT (dyskusja | edycje)
m Usuwam nieużywane parametry z Szablon:Kontrola autorytatywna
m poprawiam linki interwiki
Linia 10:
 
== Pochodzenie ==
Najwcześniejsze inskrypcje ogamiczne datuje się na około IV wiek n.e., chociaż niektórzy badacze języka twierdzą, że istnieją fonologiczne dowody na użycie tego pisma już w I wieku n.e. Uważa się, że alfabet ogamiczny był wzorowany na innym piśmie<ref>[[:{{link-interwiki|R. A. Stewart Macalister|en:|R._A A._Stewart_Macalister Stewart Macalister|Macalister, R.A.Stewart]]}}, ''The Secret Languages of Ireland'' reprinted by Craobh Rua Books, Armagh 1997.</ref>. Pod uwagę bierze się między innymi alfabet łaciński, [[Alfabet grecki|grecki]] lub [[Runy|runiczny]]. Wpływ języka łacińskiego wydaje się najbardziej prawdopodobny z powodu jego powszechnego użycia w IV wieku na terenie Brytanii. Z drugiej strony, wywodzenie się ogamów z runów tłumaczyłoby obecność liter „h” i „z”, nieużywanych w języku irlandzkim, a także nieistniejących w piśmie łacińskim czy greckim sylabotwórczych i spółgłoskowych odmian „u” i „w”.
 
Do dziś zachowały się jedynie inskrypcje ogamiczne w kamieniu, ale napisy przy użyciu ogamów ryte były najprawdopodobniej przeważnie na drzewach czy gałęziach. Ogamami najczęściej zapisywano imiona, używane więc były do oznaczenia własności, granic posiadanej ziemi czy miejsca pochówku<ref>{{Cytuj | url=http://www.omniglot.com/writing/ogham.htm | tytuł=Ogham alphabet<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=www.omniglot.com | data dostępu=2017-11-26}}</ref>.
Linia 21:
Niektórzy badacze przypuszczają, że alfabet ogamiczny powstał z niewyjaśnionych przyczyn w IV wieku wśród irlandzkich osadników w zachodniej Walii po wejściu przez nich w kontakt z Brytami. Faktycznie niektóre znalezione w Walii napisy ogamiczne w kamieniu są zapisane w dwóch wersjach językowych: irlandzkiej i łacińskiej<ref>''The New Companion to the Literature of Wales'', by Meic Stephens, page 540; http://ogham.lyberty.com/mackillop.html</ref>.
 
Istnieje również teoria [[:{{link-interwiki|R. A. Stewart Macalister|en:|R._A A._Stewart_Macalister Stewart Macalister|R.A.S. Macalistera]]}}, niegdyś uznanego badacza pisma ogamicznego, zgodnie z którą ogamy miały zostać stworzone na terenie Galii Przedalpejskiej około 600 lat p.n.e. przez galijskich druidów jako zakodowany system znaków w formie [[:en:Scholastic_ogham#Hand_signals|gestów]]<ref>Macalister, R. A. S. ''The Secret Languages of Ireland'', pp. 27–36, Cambridge University Press, 1937</ref>. Naukowcy odrzucili tę teorię po wynikach szczegółowych badań nad pismem, które jednoznacznie wskazują, że pismo ogamiczne powstało na użytek języka irlandzkiego we wczesnych wiekach naszej ery.
 
Teoria Macalistera opierała się na podobieństwie między pięcioma palcami u dłoni do alfabetu ogamicznego podzielonego na cztery grupy po pięć ogamów w każdej, zbudowanych z od jednej do pięciu kresek. Obecnie za R. Thurneysenem i J. Vendryès uważa się, że sposób zapisu ogamów może wywodzić się z [[:{{link-interwiki|Tally marks|en:Tally_marks|Tally marks|systemu obliczeniowego]]}} używanego w ówczesnych czasach<ref>Vendryès 'L'écriture ogamique et ses origines' Études Celtiques, 4, pp. 110–113, 1941; Thurneysen, 'Zum ogam' Beiträge zur Geschichte der deutschen Sprache und Literatur, pp. 196–197, 1937. Cf. McManus 1988, p. 11, 1991.</ref>.
 
== Zobacz też ==