Lusławice (województwo małopolskie): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Dopisałem cudzysłów |
Dodałem dwa wyrazy |
||
Linia 62:
W latach 1560–1664 na obszarze dzisiejszego dworu powstał jeden z najważniejszych ośrodków [[bracia polscy|braci polskich]] (potocznie zwanych arianami), założonym przez Achacego Taszyckiego. Od 1570 działała [[drukarnia]], przeniesiona z [[Pińczów|Pińczowa]] oraz szkoła wyższa („Szkoła Lusławicka”)<ref name="it.tarnow.pl">[http://www.it.tarnow.pl/index.php/pol/Atrakcje/REGION-TARNOWSKI/Ciekawe-miejsca/Luslawice-Arianie-Jacek-Malczewski-i-kompozytor-Penderecki Informacja na witrynie Informacji Turystycznej Tarnów] [dostęp 2014-11-02]</ref>. Te instytucje przyczyniły się do rozwoju i popularyzacji literackiego [[język polski|języka polskiego]]. Odbywały się tu liczne zjazdy i [[synod]]y braci polskich; mieszkali twórcy doktryny wspólnoty: [[Piotr Stoiński (młodszy)]] i [[Jonasz Szlichtyng]]. Działał tu i zmarł znany reformator religijny [[Faust Socyn]]; w parku dworskim nad jego grobem wzniesiono w latach 30. XX wieku [[mauzoleum]]<ref name="it.tarnow.pl"/>. [[Achacy Taszycki]] po nawróceniu się na [[katolicyzm]] w 1655 spalił [[zbór]] braci polskich w Lusławicach i zaczął szczodrze finansować [[klasztor]] [[Franciszkanie reformaci|reformatów]] w [[Zakliczyn]]ie, przyczyniając się do rekatolicyzacji regionu.
W pierwszych latach XX w. dziewiętnastowieczny dwór przeszedł na blisko 75 lat w posiadanie rodziny Vayhingerów, co zostało udokumentowane aktem kupna całej posiadłości przez polityka i notariusza tarnowskiego [[Adolf Vayhinger|Adolfa Vayhingera]] w 1907 r<ref>https://www.parlament.gv.at/WWER/PARL/J1848/Vayhinger.shtml</ref>. Jego syn, Stanisław, utrzymywał kontakty towarzyskie z właścicielami majątku Meysnerów w pobliskich [[Charzewice|Charzewicach]], gdzie od 1911 r. dziedziczką została córka [[Jacek Malczewski|Jacka Malczewskiego]], Julia. Poprzez tę znajomość dwie siostry Jacka, Bronisława i niedawno owdowiała Helena Karczewska, wynajęły w 1919 r. kilka pokoi w lusławickim dworze, gdzie odwiedzał je czasem ich brat, Jacek Malczewski, a od roku 1923 do 1926 zamieszkał z nimi na stałe. Urządził tutaj swoją pracownię a także zorganizował szkółkę malarską dla utalentowanych dzieci wiejskich. Po wojnie w wydzierżawionej części dworu znajdował się magazyn nawozów sztucznych<ref>https://przekroj.pl/kultura/zmiana-perspektywy-luslawicki-ogrod-krzysztofa-pendereckiego</ref> (w rozdz. "Dwór z obrazów Malczewskiego") do chwili, kiedy Wojewódzki Konserwator Zabytków w Krakowie w 1948 r. uznał budynek jako obiekt zabytkowy. W latach 1952 – 55 była tutaj urządzona Izba Porodowa, którą prowadził zakliczyński lekarz, dr Stanisław Mroczkowski. W tym czasie właścicielem dworu był wnuk nabywcy – Adolfa Vayhingera, notariusza z Tarnowa, również Adolf. Od 1959 roku współwłaścicielami połowy dworu zostali dr Stanisław i Natalia Mroczkowscy. W latach 60-tych do początku lat 70-tych mieściła się tutaj również ochronka. W 1975 r. dwór
W latach 1976–2020 w odrestaurowanym dworze mieszkał [[kompozytor]] Krzysztof Penderecki, który organizował tam coroczny międzynarodowy [[festiwal]] muzyczny, a w 5-[[hektar]]owym parku dworskim założył [[arboretum]] z ponad 1500 gatunków drzew i krzewów z całego świata (posiadłość nie jest udostępniona zwiedzającym). Krzysztof Penderecki założył tam również międzynarodową akademię muzyczną [[Europejskie Centrum Muzyki Krzysztofa Pendereckiego|Europejskie Centrum Muzyki]], której oficjalne otwarcie nastąpiło 21 maja 2013<ref name="it.tarnow.pl"/>.
| |||