Sieciechów (województwo mazowieckie): Różnice pomiędzy wersjami

'''Sieciechów''' – dawne [[miasto]], obecnie [[wieś]] w [[powiat kozienicki|powiecie kozienickim]] w [[województwo mazowieckie|województwie mazowieckim]], [[Sieciechów (gmina)|gminie Sieciechów]]{{r|teryt|roz}}. LeżyOd po1998 lewejr. stroniejest siedzibą [[WisłaSieciechów (gmina)|Wisłygminy Sieciechów]]. przyDawniej drodze[[miasto]]; krajowej nruzyskał 48[[lokacja (historia)|lokację miejską]] przed [[1370]] rokiem, zdegradowany w [[1869]] roku<ref>Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 68-69.</ref>. Był miastem klasztoru benedyktynów sieciechowskich w [[województwo sandomierskie (I Rzeczpospolita)|województwie sandomierskim]] w ostatniej ćwierci XVI wieku<ref>Województwo sandomierskie w drugiej połowie XVI wieku. ; Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 1993, s. 112.</ref>. [[Podział administracyjny Polski (1975–1998)|W latach 1975–1998]] miejscowość administracyjnie należała do [[województwo radomskie|województwa radomskiego]].

W okresie neolitu istniały tu kopalnie krzemienia. Nazwę swą bierze od znanego [[Palatyn (tytuł)|palatyna]] z czasów księcia [[Władysław I Herman|Władysława I Hermana]] – [[Sieciech (palatyn)|Sieciecha]], z rodu [[Topór (herb szlachecki)|Starżów-Toporczyków]], który obejmował funkcję w latach [[1080]]-[[1100]]<ref name="Piernikarczyk">{{cytuj stronę| url = http://www.polskiedzieje.pl/art/59| tytuł = Palatyn Sieciech (1080-1100)| data dostępu = 10 stycznia 2010| autor = Ł. Piernikarczyk | język = pl}}</ref>. Sieciechów był siedzibą rodu<ref>Zobacz hasło Sieciechów [w]: {{cytuj stronę|url=http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_X/490|tytuł=''Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich'', T. X|data dostępu=2010-05-24|język=pl}} s. 490.</ref>.

Pierwszą znaną wzmiankę o Sieciechowie umieścił w [[XI wiek]]uwieku [[Gall Anonim]], który napisał że nie było znaczniejszego grodu między [[Sandomierz]]em i [[Płock]]iem. W tutejszym grodzie zlokalizowanym na terenie dzisiejszej wsi Zajezierze więziony był Zbigniew – najstarszy syn księcia [[Władysław I Herman|Władysława Hermana]]. W 1191 roku istniała tu kaplica ''de Szeczechow cum suis redditibus'', należąca do uposażenia kościoła św. Marii w Sandomierzu. Prowadziła też tędy droga z Radomia przez Zawichost na Ruś oraz przez Sandomierz do Krakowa. W [[1132]] roku [[Bolesław III Krzywousty]] odebrał gród rodowi Starżów-Toporczyków i umieścił tu siedzibę [[kasztelania|kasztelanii]]. W [[1232]] roku Sieciechów został lokowany na prawie magdeburskim. W mieście powstała parafia pw. św. Wawrzyńca ([[parafia św. Wawrzyńca w Sieciechowie]]), która objęła ona swym zasięgiem okolice dzisiejszego [[Kazimierz Dolny|Kazimierza Dolnego]], [[Zwoleń (powiat zwoleński)|Zwolenia]], [[Kozienice|Kozienic]], [[Stężyca (województwo lubelskie)|Stężycy]] i [[Dęblin]]a. Miasto stało się portem nadwiślańskim i grodem obronnym. W 1233 roku po śmierci księcia Leszka Białego, książę [[Konrad I mazowiecki|Konrad Mazowiecki]] więził tu przez rok wdowę po Leszku, Grzymisławę z synkiem Bolesławem Wstydliwym. W 1239 roku wzmiankowany jest po raz pierwszy kasztelan sieciechowski Florian. W 1432 roku król Władysław Jagiełło ustanowił tu, a może potwierdził, targ w środę i jarmark na święto Dziesięciu Tysięcy Rycerzy oraz w dzień św. Wawrzyńca, które to dni do dzisiaj są w Sieciechowie odpustami. Miasto zachowało obowiązek udzielania [[stan (średniowiecze)|stacji]]<ref>Tadeusz Brzeczkowski, Podatki zwyczajne w Polsce w XV wieku, w: Acta Universitatis Nicolai. Copernici, Historia XVIII — Nauki Humanistyczne”, z. 128, Toruń 1982, s. 58.</ref>. Po [[powstanie styczniowe|powstaniu styczniowym]] w związku ze zmianą koryta [[Wisła|Wisły]] Sieciechów utracił prawa miejskie.

* Klasztor Benedyktynów – położony na terenie Sieciechowa-Opactwa założył Sieciech lub Bolesław Krzywousty sprowadzając zakonników z [[Prowansja|Prowansji]]. Początkowo klasztor znajdował się w grodzie sieciechowskim, lecz po zmianie koryta Wisły został przeniesiony w miejsce, gdzie stoi do dnia dzisiejszego. Pierwotne miejsce jego lokalizacji nie jest dokładnie znane. Dzisiejszy klasztor powstał w 1733 roku. W średniowieczu powstała tutaj pierwsza w Polsce szkółka drzew owocowych, istniały [[folwark]]i, spichlerze, huta żelaza, kamieniołomy, [[browar]], winnica, gorzelnia. Benedyktyni wznieśli w czasie budowy [[Radom]]ia przez [[Kazimierz III Wielki|Kazimierza Wielkiego]] kaplicę Marii Panny. Klasztor był dawniej warowny i miał posiadać 12 baszt, a opat Wereszczyński w 1588 roku na jego dozbrojenie przeznaczył dochód z wójtostwa ze wsi Psary. Benedyktyni posiadali [[kolegiata|kolegiatę]] św. Andrzeja wybudowaną przez Sieciecha w [[Kraków|Krakowie]], którą oddali siostrom Klaryskom w zamian za kościół [[święty Idzi|św. Idziego]]. [[Opat]] Wereszczyński przekazał w 1593 r. ów kościół [[Uniwersytet Jagielloński|Akademii Krakowskiej]], która miała utrzymywać jednego studenta ze zgromadzenia sieciechowskiego. Z postanowienia Sejmu Piotrkowskiego utworzono w Sieciechowie szkołę, do której uczęszczały dzieci miejscowej szlachty: Rogowskich, Gniewoszów, Boguszów, [[Jan Kochanowski|Kochanowskich]], Siemińskich. Szkoła przestała istnieć po zjeździe Sejmu Stężyckiego w 1575 r. i [[rokosz]]u Partii Francuskiej, który zniszczył klasztor. Klasztor posiadał jedną z największych bibliotek w kraju. [[Bulla]] papieska z dnia 18 kwietnia [[1819]] nakazała likwidację wielu klasztorów w [[Polska|Polsce]], w tym sieciechowskiego. [[Folwark]]i klasztorne oddano w dzierżawę, część biblioteki spławiono [[galera]]mi do [[Warszawa|Warszawy]] – jedna z nich zatonęła. Sprzęty kościelne porozdawano, cenne obrazy zaginęły, posadzkę marmurową wywieziono do [[Sandomierz]]a. Opuszczone budynki i kościół zaczęły niszczeć do tego stopnia, że po [[II wojna światowa|II wojnie światowej]] kościół groził całkowitym zawaleniem. Na szczęście wyremontowano go i dziś można nadal podziwiać późnobarokowy wystrój, srebrną polichromię czy średniowieczne freski. Resztę zabudowań klasztornych rozebrano, część z nich znajduje się w ruinie stałej. Do dzisiaj zachowały się także:

* '''Kościół św. Wawrzyńca''' (parafialny) w stylu [[barok]]owym z 1710-1769. Wyposażenie kościoła pochodzi z XVIII wieku, polichromia z wieku XIX. W 2 poł. XIX wieku powstała dzwonnica z dwoma dzwonami – gotyckim z 1459 roku i z 1869 roku

* '''Zamek w Sieciechowie''' – Popo zmianie koryta Wisły w latach 1342-1352 gród Sieciecha nie spełniał już roli grodu kontrolującego [[Wisła|Wisłę]]. Kronikarz [[Jan z Czarnkowa]] wzmiankował, że [[Kazimierz III Wielki|Kazimierz Wielki]] zbudował tu murowany zamek, który prawdopodobnie zlokalizowano w rejonie Jeziora Czaple. Jak długo pełnił swą rolę obronną, nie wiadomo – brak jest źródeł pisanych. Unia [[Polska|Polski]] z [[Litwa|Litwą]] odsunęła zagrożenie ze wschodu, dlatego zamek w Sieciechowie utracił swoje znaczenie strategiczne. Ostatnia wzmianka pochodzi z 1575 r., kiedy to jedna z partii w czasie Sejmu Stężyckiego udaje się na naradę już do ruin zamku. Odtąd partia ta będzie zwana była ''sieciechowską''. W końcu [[XVIII wiek]]uwieku widać było tylko resztkę ruin zamku. Na jego pozostałości natrafili też Niemcy w 1944 roku. Dziś można tam znaleźć jedynie odłamki skalne, ze względu na rozebranie przez okolicznych mieszkańców całego materiału budowlanego.

Przez '''Sieciechów''' przechodzi pieszy zielony [[szlak turystyczny]]: [[Zwoleń (powiat zwoleński)|Zwoleń]] – [[Pionki]] – [[Garbatka-Letnisko]] – '''Sieciechów''' – [[Dęblin]] – [[Kock]]

[[Plik:Sieciechow Kosciol.jpg|thumb|200X200px|left200px|Kościół parafialny św. Wawrzyńca]]