Herma: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
przeredagowanie /powtórzenia-nieporadności stylistyczno-językowe/ z uporządkowaniem tekstu
ort./popr. pisowni oryg.+ dodatkowe redakcyjne {Uwagi}
Linia 1:
[[Plik:Orna139-Hermen.png|thumb|Różnorodne hermy jako element architektoniczny]]
[[Plik:Arkadia wall with hermes01.jpg|thumb|Fragment ''Muru z Hermami'' w parku w [[Arkadia (powiat łowicki)|Arkadii]] koło Łowicza]]
[[Plik:Herma of Saint Sigismund in Płock Cathedral.PNG|166px|thumb|right|Herma [[Zygmunt I Święty|św. Zygmunta Burgundzkiego]] w [[Płock]]u]]
{{commonscat| Herme}}
'''Herma''' ({{greka|Ἑρμῆςἑρμῆς}} ''Hermeshermes'' – dosł. [[Hermes]], l.mnlm. {{grc|Ἑρμαῖἑρμαῖ}} ''Hermaihermai'') – [[architektura|architektoniczny]] element dekoracyjny w kształcie czworokątnego słupka zwężającego się ku dołowi, a na szczycie zakończonego [[popiersie]]m lub rzeźbą głowy<ref>{{cytuj książkę |tytuł = Sztuka świata. Słownik terminów A-K. tom 17| wydawca = Wydawnictwo Arkady | miejsce = Warszawa | rok = 2013 | strony = 252 | isbn = 978-83-213-4726-4}}</ref>.
 
Początkowo (do V wieku p.n.e.) forma stosowana w [[starożytna Grecja|Grecji]] wyłącznie dla przedstawienia [[Hermes]]a, wraz ze zwyczajowymzwyczajowo dodanym wyobrażeniem [[prącie|fallusa]]<ref group="uwaga">W 415 p.n.e., tuż przed rozpoczęciem [[wyprawa sycylijska|wyprawy sycylijskiej]], nieznani sprawcy utrącili fallusy niemal wszystkim hermom w [[Ateny|Atenach]]. Wydarzenie to uznano za przejaw spisku przeciw demokracji, a podejrzenie o kierownictwo w nim padło na [[Alkibiades]]a, pomysłodawcę wyprawy na Sycylię, czym zniweczono jego błyskotliwą karierę polityczną.</ref>. Później przedstawiano w ten sposób także innych bogów i herosów. W [[Styl czarnofigurowy|czarnofigurowym]] [[Malarstwo wazowe|malarstwie wazowym]] hermy stanowiły częsty element dekoracyjny. Od IV wieku p.n.e. w tej postaci przedstawiano portrety sławnych ludzi (np. parzysta herma [[Herodot]]a i [[Tukidydes]]a).
 
W [[starożytny Rzym|starożytnym Rzymie]] hermy parzyste przedstawiały bogów np. [[Jowisz (mitologia)|Jowisza Termanalis]], [[Silvanus|Sylwanusa]]. Niewielkie rozmiarem hermy służyły do wystroju wnętrz.
Linia 13:
* herma męska, czyli dorycka
* herma żeńska, czyli jońska
* herma parzysta, czyli dwugłowa
* herma saska – półpostać męska na pilastrze
 
W 415 p.n.e., tuż przed rozpoczęciem [[wyprawa sycylijska|wyprawy sycylijskiej]], nieznani sprawcy utrącili fallusy niemal wszystkim hermom w [[Ateny|Atenach]]. Wydarzenie to zostało uznane za element spisku przeciw demokracji, a podejrzenie o kierowanie spiskiem padło na [[Alkibiades]]a, pomysłodawcę wyprawy na Sycylię.
 
Herma jest również rodzajem metalowego [[relikwiarz]]a w kształcie popiersia, formy charakterystycznej dla [[średniowiecze|średniowiecza]].
 
== Uwagi ==
{{Uwagi}}
 
== Przypisy ==