Język ojczysty: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Znaczniki: Ręczne wycofanie zmian VisualEditor |
cytowany anglik kursywą |
||
Linia 2:
'''Język ojczysty''', także: '''język pierwszy''', '''język rodzimy''', '''język wyjściowy''' – pierwszy poznawany i doświadczany przez człowieka [[Język (mowa)|język]], a precyzyjniej – rodzima [[odmiana językowa]]<ref name=:0>{{Cytuj |autor=Paradis, Michel; |data= 1998 |rozdział=Neurolinguistic Aspects of the Native Speaker |redaktor= Rajendra Singh |tytuł=The Native Speaker: Multilingual Perspectives |miejsce=Nowe Delhi |wydawca = Sage Publications |język=en |s=205}}</ref>, w której porozumiewa się z otoczeniem. Mowa ojczysta ma znaczący udział w poznawaniu świata i kształtowaniu osobowości, powodując, że człowiek utożsamia się z nią, a w dorosłym życiu zazwyczaj w niej myśli, śni, liczy, modli się, a także spontanicznie [[wulgaryzm|przeklina]]<ref>{{Cytuj pismo |nazwisko = Draf |imię = Stephan |nazwisko2 = Stephens |imię2 = Richard |tytuł = Die Neurologie des Fluchens |czasopismo = P.M. |wydawca = Gruner + Jahr |wydanie = 02 |wolumin = 2019 |strony = 36 |issn = 1863-9313 |język = de}}</ref>{{odn|Lipińska|2006|s=22}}.
[[Plik:Ana Dili.JPG|thumb|right|180px|Pomnik języka ojczystego w [[Azerbejdżan]]ie]]
Każdą mowę ([[dialekt]], [[socjolekt]]<ref name=:0 />) można opanować jako język ojczysty lub inny. W literaturze naukowej występują następujące pary określeń: język ojczysty – język obcy, język pierwszy – język drugi, język wyjściowy (źródłowy) – język docelowy{{odn|Lipińska|2006|s=19}}. Osobę, dla której dana forma mowy pełni funkcję języka ojczystego, określa się mianem ''native speakera''.
Każde normalne, słyszące dziecko jest zdolne do nauczenia się języka otoczenia, w którym przebywa od chwili narodzin. Nie musi to być język jego biologicznych rodziców. Proces ten ma charakter uniwersalny. Dzieci przechodzą kolejne etapy rozwoju mowy – od gaworzenia po [[poprawność językowa|poprawne]] wysławianie się, które stwierdza się niezależnie od przyswajanego języka. Wśród badaczy przeważa twierdzenie, że czterolatek ma już opanowane podstawy języka, siedmiolatek posiada wiedzę o [[gramatyka|gramatyce]] i [[fonetyka|systemie fonetycznym]] w około 80%, natomiast pełna [[kompetencja językowa]] i [[kompetencja komunikacyjna|komunikacyjna]] jest osiągana dopiero w wieku szkolnym{{odn|Lipińska|2003|s=16}}. We wszystkich [[Społeczność językowa|wspólnotach komunikatywnych]] rozwój kompetencji językowych następuje w podobny sposób, niezależne od obiegowych wyobrażeń na temat [[Złożoność języków|„trudności” języka]]. Nie istnieją społeczności, w których przyswojenie mowy nie byłoby możliwe np. przed osiągnięciem wieku młodzieńczego<ref name=":2">{{Cytuj |autor = [[Edgar A. Gregersen]] |tytuł = Language in Africa: An Introductory Survey |data = 1977 |isbn = 978-0-677-04380-7 |wydawca = Taylor & Francis |s = 9–10 |url = https://books.google.com/books?id=w4lytWv1JKAC |język = en}}</ref>.
Linia 9:
== Pojęcie ''native speakera'' ==
Artykuł zatytułowany „The Native Speaker: An Achievable Model?” opublikowany przez „Asian EFL Journal” wyróżnia sześć ogólnych pryncypiów odnoszących się do definicji ''native speakera'' (rodzimego/rodowitego użytkownika języka)<ref name=:1>{{cytuj|autor=Joseph Lee|tytuł=The Native Speaker: An Achievable Model?|czasopismo=Asian EFL Journal|wolumin=7|wydanie=2|język=en}}</ref>. Zgodnie z treścią artykułu prawidła te są akceptowane przez specjalistów językowych w środowiskach naukowych. Do cech ''native speakera'' mają należeć<ref name=:1 />:
# przyswojenie języka we wczesnym dzieciństwie,
Linia 18:
# brak obcego [[akcent (socjolingwistyka)|akcentu]].
Typowy ''native speaker'' posługuje się swoim rodzimym [[Dialekt|dialektem]] doskonale pod względem gramatyki, niezależnie od posiadanych umiejętności piśmiennych<ref name=":2" />. W mowie ''native speakerów'' powszechne są jednak [[Przejęzyczenie|przejęzyczenia]] (błędy [[Performancja językowa|performancji]]), które ''native speaker'' potrafi z założenia poprawić<ref name=":2" />. Mowa ''native speakera'' nie musi ponadto odpowiadać społecznym wyobrażeniom, np. [[Język standardowy|dialektowi standardowemu]], uzusowi literackiemu czy też mowie klasy wyższej, które często służą za wzorce tzw. [[Poprawność językowa|poprawności językowej]]<ref name=":2" />.
== Zobacz też ==
| |||