Miasto zamknięte: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
drobne redakcyjne, ilustracje do wykazu |
Estonia, źródła/przypisy, wikizacja, ilustracja |
||
Linia 192:
Przepisom prawa, charakterystycznym dla ZATO podlegał [[port lotniczy Karszy]], zwany K2. W latach 1954 – 1992 znajdowała się tu radziecka baza lotnicza<ref>{{Cytuj |tytuł = 735th Bomber Aviation Regiment |data dostępu = 2020-11-22 |opublikowany = www.ww2.dk |url = http://www.ww2.dk/new/air%20force/regiment/bap/735bap.htm}}</ref>, a następnie baza powietrzna Stanów Zjednoczonych ([[Język angielski|ang.]] Karshi-Khanabad Air Base). W latach 2001 – 2005 skierowano tu blisko siedem tysięcy pracowników [[Departament Obrony Stanów Zjednoczonych|Departamentu Obrony]]<ref>{{Cytuj |autor = Patricia Kime |tytuł = Post 9/11 veterans attribute deadly cancers to contaminants at US base in Uzbekistan |data = 2020-02-27 |data dostępu = 2020-11-22 |opublikowany = Military Times |url = https://www.militarytimes.com/news/pentagon-congress/2020/02/27/post-911-veterans-attribute-deadly-cancers-to-contaminants-at-us-base-in-uzbekistan/ |język = en}}</ref>. Z tego miejsca kierowano misjami przeciw [[Al-Ka’ida|Al-Ka'idzie]], realizowanymi w Afganistanie. W 2005 roku wojska amerykańskie opuściły bazę na wniosek władz Uzbekistanu<ref>{{Cytuj |tytuł = US asked to leave Uzbek air base |data = 2005-07-30 |data dostępu = 2020-11-22 |url = http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/4731411.stm |język = en}}</ref><ref>{{Cytuj |tytuł = Last US plane leaves Uzbek base |data = 2005-11-21 |data dostępu = 2020-11-22 |url = http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/4457844.stm |język = en}}</ref>.
== [[Estonia]] ==
[[Plik:Base_soviética_de_submarinos,_Parque_Nacional_Lahemaa,_Estonia,_2012-08-12,_DD_04.JPG|mały|[[Hara (Kuusalu)|Hara]]. Opuszczona baza radzieckich okrętów podwodnych.]]
[[Plik:Paldiski_abandoned_military_buildings.jpg|mały|[[Paldiski]]. Opuszczony ośrodek szkoleniowy. 1999 rok.]]
W czasach ZSRR na terenie [[Estońska Socjalistyczna Republika Radziecka|Estońskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej]] znajdowały się miasta zamknięte departamentu obrony:
[[Hara (Kuusalu)|Hara]] w gminie [[Kuusalu]]<ref>{{Cytuj |tytuł = Чем славился в разные времена эстонский залив Хара — фотогалерея |data dostępu = 2020-11-25 |opublikowany = Sputnik Эстония |url = https://ee.sputniknews.ru/photo/20190726/17310448/Chem-slavilsya-v-raznye-vremena-estonskiy-zaliv-Khara--fotogalereya.html |język = ru}}</ref> – baza okrętów podwodnych, wybudowana w latach 1956 – 1958, centrum naukowo-badawcze marynarki<ref>{{Cytuj |tytuł = АЭРОВИДЕО: Одна из немногих баз размагничивания подводных лодок находилась в Лахемаа |data = 1486236001 |data dostępu = 2020-11-25 |opublikowany = RUS Delfi |url = https://rus.delfi.ee/a/77127748 |język = ru}}</ref> oraz morski poligon doświadczalny floty ZSRR<ref name=":12">{{Cytuj |autor = Александр Хоботов {{!}} ERR |tytuł = Местные жители пытаются привлечь туристов в бывший военный городок в Лахемаа |data = 2020-07-31 |data dostępu = 2020-11-25 |opublikowany = ERR |url = https://rus.err.ee/1119368/mestnye-zhiteli-pytajutsja-privlech-turistov-v-byvshij-voennyj-gorodok-v-lahemaa |język = ru}}</ref>. Baza funkcjonowała do rozpadu Związku Radzieckiego. Status ZATO zniesiono po opuszczeniu obiektów przez wojsko rosyjskie w 1993 roku<ref name=":12" />.
[[Paldiski]] – była baza wojskowa „Podplaw” dla okrętów podwodnych z ośrodkiem szkoleniowym załóg Marynarki Wojennej ZSRR, wybudowanym w latach 1962 – 1963<ref name=":13">{{Cytuj |tytuł = Лучший центр по подготовке подводников СССР находился в Эстонии: эксклюзив |data dostępu = 2020-11-25 |opublikowany = Sputnik Эстония |url = https://ee.sputniknews.ru/society/20180727/11868383/podgotovka-podvodnik-ussr-estonia-ekskljuziv.html |język = en-us}}</ref>. W Paldiskach znajdowała się jedyna placówka kształcąca kadry okrętów podwodnych na terenie ZSRR, z uwagi na rozmiary zwana „Pentagonem”<ref name=":13" />. Stacjonowała tu jednostka wojskowa nr 56190. Personel cywilny i wojskowy liczył 16 tys. osób<ref>{{Cytuj |tytuł = Soviet Nuclear Submarine Training Center, Paldiski {{!}} Coldwarsites |data dostępu = 2020-11-25 |url = https://coldwarsites.net/country/estonia/soviet-nuclear-submarine-training-center-paldiski/ |język = en-US}}</ref>. W 1989 roku wojska rosyjskie opuściły miasto. Do 1993 roku Paldiski były niedostępne dla cywilów<ref>{{Cytuj |tytuł = Koniec świata w sercu Europy |data dostępu = 2020-11-25 |opublikowany = TUR-INFO.PL |url = http://www.tur-info.pl/p/ak_id,17487,,estonia,paldiski,zwiazek_radziecki,baltyk,miasteczko_nad_baltykiem,atrakcje_w.html}}</ref>.
Obecnie znajduje się tu baza estońskiej marynarki wojennej. Były ośrodek szkoleniowy nie jest używany.
[[Port lotniczy Ämari]] w miejscowości [[Vasalemma]] - baza lotnicza powstała w 1945 roku, na potrzeby radzieckich samolotów myśliwsko-bombowych<ref name=":14">{{Cytuj |data dostępu = 2020-11-25 |opublikowany = regnum.ru |url = https://regnum.ru/news/polit/2133512.html}}</ref>. W latach 1967 – 1984 stacjonował tu 88 Pułk Lotniczy ZSRR, operujący maszynami: [[MiG-17]], następnie [[MiG-21]] i [[MiG-27]]<ref>{{Cytuj |tytuł = 88th Fighter-Bomber Aviation Regiment |data dostępu = 2020-11-25 |opublikowany = www.ww2.dk |url = http://www.ww2.dk/new/air%20force/regiment/shap/88apib.htm}}</ref>. Port lotniczy miał status ZATO do rozpadu ZSRR. Na mocy międzynarodowego porozumienia z 1996 roku stał się własnością Estonii<ref name=":14" />.
Współcześnie port lotniczy Ämari jest terenem o ograniczonym dostępie dla cywilów. Znajduje się tu baza Estońskich Sił Powietrznych, z której korzystają również maszyny krajów [[NATO]] i Stanów Zjednoczonych.
[[Sillamäe]] – dawniej Narwa-10 i Leningrad-1, miasto zamknięte w latach 1947 - 1991<ref>{{Cytuj |tytuł = От местечка Силламяги до города Силламяэ - Музей Силламяэ |data dostępu = 2020-11-25 |opublikowany = sillamae-muuseum.ee |url = https://sillamae-muuseum.ee/ru/%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F/%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F-%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%B0-%D0%B8-%D0%B7%D0%B0%D0%B2%D0%BE%D0%B4%D0%B0}}</ref>. W 1946 roku podjęto decyzję o utworzeniu w tym miejscu zakładu wydobycia i przetwórstwa uranu<ref>{{Cytuj |tytuł = История завода / Tehase ajalugu |data dostępu = 2020-11-25 |opublikowany = kodulugu.slib.ee |url = http://kodulugu.slib.ee/ru/promyshlennost/item/istoriya-zavoda-tehase-ajalugu}}</ref><ref>{{Cytuj |tytuł = Sillamäe (town), Estonia |data dostępu = 2020-11-25 |opublikowany = Visitestonia.com |url = https://www.visitestonia.com/en/sillamae-town |język = en}}</ref> (tak zwany Kombinat-7). Zaopatrywał inne obiekty departamentu obrony w produkty i części niezbędne do badań i tworzenia broni. Stacjonowała tu jednostka wojskowa 77960.
== Przypisy ==
| |||