Zgład: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m poszerzenie opisu |
|||
Linia 1:
'''Zgład metalograficzny''' w [[metaloznawstwo|metaloznawstwie]] jest to pobrana skośnie, poprzecznie lub podłużnie względem osi materiału i odpowiednio przygotowana próbka wykorzystywana do badań mikroskopowych lub makroskopowych.
Badania makroskopowe dostarczają informacji o cechach materiału. Natomiast o jego właściwościach w znaczącym stopniu decyduje jego struktura, na podstawie której możliwe jest oszacowanie właściwości mechanicznych badanego przedmiotu. W przypadku badań mikroskopowych, próbki wymagają odpowiedniego przygotowania. Znaczącym jest fakt, że przygotowanie zgładów metalograficznych związane jest z wycięciem próbki, przez co badania należą do metod badań niszczących. W przypadku, gdy zniszczenie materiału jest niepożądane wykonuje się replikę i obserwuje się ją pod mikroskopem. W celu jej wykonania repliki miejsce, którego strukturę chcemy zbadać szlifuje się i poleruje ręcznie. Następnie z tak przygotowanej powierzchni zdejmuje się replikę, której obserwacja pod mikroskopem pozwala na ocenę struktury.
Przygotowanie próbek ma wpływ na wyniki otrzymane w badaniach metalograficznych. Błędy popełnione na etapie przygotowania zgładów mogą w istotny sposób wpływać na prawidłowość otrzymanych wyników. Cykl przygotowania próbek zależny jest od materiału przeznaczonego do badań oraz badań które będą na danym elemencie wykonywane.<ref>{{Cytuj |autor = Dudziński W. Widanka K. |tytuł = Ćwiczenia laboratoryjne z materiałoznawstwa |data = 2009 |miejsce = Wrocław}}</ref>
W cyklu przygotowań wyróżnia się:
Linia 6 ⟶ 10:
* [[szlifowanie]],
* [[polerowanie]],
* trawienie (
== Sposób pobierania próbek ==
Sposób pobierania próbek zależny jest od rodzaju materiału, który będzie podlegał badaniu. Wyróżnia się:
* [[Odlewnictwo|odlew]],
* półwyrób hutniczy,
* [[Obróbka plastyczna|wyrób obrobiony plastycznie]],
* przedmiot [[Obróbka cieplna metali|obrobiony cieplnie]].
W przypadku odlewu należy pobrać próbki z miejsc o różnym przekroju, ponieważ struktura w odlewie może się zmieniać w zależności od szybkości stygnięcia. Przy badaniu półwyrobów korzysta się z norm precyzujących dokładnie sposoby pobierania próbek do badań właściwości mechanicznych. Próbki te mogą być wykorzystane do wykonania zgładu. Wykonując zgłady z przedmiotów obrobionych plastycznie należy uprzednio zbadać makrostrukturę, co pozwoli na wybór miejsc charakterystycznych, jakimi mogą być fragmenty w różnym stopniu odkształcone lub takie, w których materiał nie podlegał deformacji. W przypadku badań struktury przedmiotów obrobionych cieplnie należy obserwować zarówno powierzchnię, jak i rdzeń.
Pełny oraz dokładny obraz struktury materiału dużego przedmiotu uzyskujemy poprzez wykonanie kilku zgładów, pobranych z różnych miejsc. W przypadku analizowania przyczyn zniszczenia części maszyny należy wykonać zgłady metalograficzne z miejsca w pobliżu zniszczenia oraz z obszaru oddalonego od miejsca zniszczenia w celu porównania ewentualnych różnic występujących w budowie materiału.<ref>{{Cytuj |autor = Rudnik S |tytuł = Metaloznawstwo |data = 1997 |miejsce = Warszawa}}</ref>
== Opis etapów przygotowywania zgładu ==
=== Pobranie próbki ===
Próbki do badań mikroskopowych pobiera się z miejsc, w których zaobserwowano pęknięcia, podejrzewa się wady materiału lub w których doszło do zniszczeń elementów konstrukcyjnych maszyn. Nie można dopuścić do lokalnego przegrzania próbki, bo mogłoby to zmienić miejscową strukturę materiału (i w konsekwencji zafałszować wyniki badań). Z przedmiotów bardzo dużych można uzyskać próbki wstępne do badań za pomocą palnika gazowego lub łuku elektrycznego. W celu uniknięcia wpływu ciepła wydzielającego się przy cięciu palnikiem lub łukiem elektrycznym próbki należy wyciąć w odległości co najmniej 50 mm od miejsca, w którym chcemy wykonać zgład metalograficzny. Następnie wycina się je za pomocą pił ręcznych oraz specjalnych przecinarek do wycinania próbek. W zależności od kierunku wycinania próbki wyróżniamy zgłady: podłużne, poprzeczne i ukośne. Przy wybieraniu miejsca i techniki pobierania należy uwzględnić m.in. budowę i warunki eksploatacji maszyny oraz technologię wytworzenia elementu. Optymalna powierzchnia próbki to 1-3 cm<sup>2</sup>.
=== Inkludowanie ===
Linia 23 ⟶ 42:
Jeśli celem badania jest ustalenie rodzaju, ułożenia, liczby tzw. [[Wtrącenia niemetaliczne|wtrąceń niemetalicznych]] w stali albo wydzieleń grafitu w żeliwie lub zastosowano polerowanie elektrolityczne z obniżeniem napięcia pod koniec procesu, ten etap jest pomijany.
==
[[Kategoria:Metaloznawstwo]]
| |||